Độc tố kiến ba khoang mạnh gấp 12 - 15 lần nọc rắn hổ, xử lý như thế nào khi bị kiến đốt?

TS. BS Lê Ngọc Duy, Trung tâm cấp cứu và chống độc (Bệnh viện Nhi Trung ương) cho biết, những ngày qua Hà Nội xuất hiện rải rác các ca viêm da tiếp xúc với côn trùng, trong đó gặp nhiều ở trẻ em.

Kiến ba khoang là loại côn trùng nguy hiểm. Độc tố trong kiến ba khoang mạnh gấp 12-15 lần nọc rắn hổ, khi tiếp xúc với chất gây độc của kiến ba khoang nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến những biến chứng nặng.

Tuy nhiên, do lượng tiếp xúc nhỏ, chỉ ở ngoài da nên độc tố của kiến ba khoang không gây chết người nhưng nó đủ làm tổn thương da trầm trọng, bỏng rất da.

Chất độc trong cơ thể kiến ba khoang được giải phóng ra khi kiến bị tác động hoặc bị chà sát hoặc bị giết sẽ gây bỏng da, có thể nhầm với tổn thương trong bệnh zona thần kinh.

Nhận diện vết thương do kiến ba khoang đốt

Khi tiếp xúc với độc tố kiến ba khoang, tổn thương thường gặp ở vùng da hở như mặt, hai tay. Vết thương thành vệt dài hoặc thành đám.Ban đầu là những nốt ban đỏ rồi sưng lên thành mụn mủ có điểm lỏm màu trắng vàng ở giữa.

Vết thương thường gây đau rát, ngứa ngáy khó chịu, một số trường hợp có thể bị sốt, nổi hạch, biến chứng nhiễm trùng toàn thân.

Xử lý như thế nào khi tiếp xúc chất độc kiến ba khoang?

Ngay khi tiếp xúc với kiến ba khoang, hãy lấy nước sạch mát rửa chỗ kiến đốt rồi cho xà phòng rửa. Hãy cố gắng rửa nhẹ nhàng để không  làm trầy xước hoặc vỡ vết thương. Hoặc rửa nhẹ nhàng tại nơi tiếp xúc bằng nước muối sinh lý (9‰) ngay lúc vừa tiếp xúc để trung hòa hoặc giảm bớt các yếu tố dị ứng, kích ứng da, sau đó có đến cơ sở y tế để khám nếu cảm thấy không yên tâm.

Còn trong trường hợp vùng tổn thương nhỏ, không sâu, sau khi xử trí ban đầu rửa bằng nước muối sinh lý, bạn hãy nhanh chóng bôi hồ nước (có bán ở các hiệu thuốc) vào những vùng tổn thương. Những ngày sau đó, tùy vào mức độ bị kiến đốt bạn có thể sử dụng một số loại thuốc sau bên cạnh việc bôi hồ nước đều đặn.

Trong trường hợp nốt ban đỏ bị chuyển sang nốt mụn mủ, phồng rộp lên, bạn nên dùng thêm mỡ Oxyde kẽm, mỡ kháng sinh để bôi lên da.

Nếu vết đốt có dấu hiện lở loét, nhiễm khuẩn, bị rỉ mủ cần bôi thêm dung dịch xanh metilen 1 % và nếu thấy có lo lắng, hãy đến cơ sở y tế để được kiểm tra.

TS Duy lưu ý, mỗi ngày nên bôi thuốc thành 2 lần, trước khi bôi bạn rửa sạch vết thương với nước muỗi loãng (có bán ở các hiệu thuốc).

Làm theo những hướng dẫn trên, tình trạng viêm da do kiến 3 khoang thường khỏi nhanh trong vòng 1 tuần. Trong quá trình theo dõi nếu thất bội nhiễm, bất thường nên đi kiểm tra.

TS Duy thông tin thêm, thông thường kiến ba khoang không tiết độc tố nếu không bị nghiền nát, chà xát. Vì thế, khi phát hiện kiến ba khoang đang bám trên da, thay vì đập nát con kiến (hậu quả khiến vùng da tiếp xúc kiến bỏng rát), hãy thổi phù cho kiến bay đi rồi dùng khăn giấy xử lý con kiến.

Khi bị dính chất độc, tránh gãi hay chà mạnh vùng da bị tổn thương. Không tiếp xúc các vùng da lành với nơi bị dính độc tố. Rửa sạch vết thương (nhất là ở vùng mắt) càng nhanh càng tốt khi bị dính chất độc, bôi thuốc, dùng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ. 

Để phòng kiến ba khoang, trước khi đi ngủ, nên kiểm tra kĩ giường gối, chăn chiếu; kiểm tra quần áo trước khi mặc; kiểm tra khăn trước khi rửa mặt...

Buổi tối nên hạn chế thắp đèn trong nhà, nếu thắp đèn cần đóng kín cửa để tránh thu hút kiến ba khoang vào nhà.

Hồng Hải