Đau ở vùng lưng - dấu hiệu có thể bạn cần đi khám loãng xương
(Dân trí) - Dự báo đến năm 2050, thế giới sẽ có 6,3 triệu trường hợp gãy cổ xương đùi do loãng xương, 51% ở các nước châu Á, nơi mà khẩu phần ăn hàng ngày thường thiếu canxi nhưng việc chẩn đoán sớm và điều trị còn nhiều khó khăn.
Loãng xương để lại hậu quả rất nặng nề, làm cho xương trở nên giòn, mỏng manh và rất dễ gãy, kể cả khi không bị chấn thương. Người ta thường gọi tình trạng này là gãy xương tự nhiên, đây là một biến chứng nặng nề của loãng xương.
Theo cơ chế tự nhiên, có 2 quá trình đồng thời tác động trực tiếp lên xương của con người đó là tạo xương và hủy xương. Khi còn trẻ, quá trình tạo xương chiếm ưu thế, xương ngày một phát triển, các bè xương to ra và cứng chắc. Đến tuổi trưởng thành, hai quá trình tạo - hủy cân bằng với nhau, xương luôn cứng chắc nhưng không phát triển thêm về kích thước. Ở người lớn tuổi, quá trình tạo xương giảm, hủy xương chiếm ưu thế khiến các bè xương mỏng đi, bớt chắc khỏe, số lượng bè cũng giảm, tạo ra các khoang rỗng bên trong xương. Người ta thường gọi tình trạng này là xốp xương hoặc loãng xương. Xương bị loãng sẽ yếu và giòn hơn rất nhiều so với xương không bị loãng. Dân gian thường gọi tình trạng này là "mục xương".
Các nguyên nhân và yếu tố nguy cơ mắc bệnh loãng xương
Thủ phạm chính gây ra loãng xương chính là "thời gian". Khi con người bước qua tuổi trung niên, đặc biệt là phụ nữ sau mãn kinh, các nội tiết tố giảm, quá trình tạo xương không còn sung mãn như trước, đồng thời quá trình hủy xương tăng lên và lấn lướt làm cho xương bị mất đi, trở nên xốp hơn.
Ngoài vấn đề tuổi tác, còn nhiều nguyên nhân và yếu tố nguy cơ khác làm tăng quá trình hủy xương như:
- Nữ có nguy cơ cao hơn nam.
- Những người có tiền sử gãy xương (cá nhân và gia đình)
- Nguy cơ té ngã (bệnh phối hợp: giảm thị lực, đau khớp, parkinson…).
- Chế độ ăn uống quá ít canxi, ít đạm, ít hoạt động thể lực, ít hoạt động ngoài trời, nghiện rượu, bia, thuốc lá, cà phê.
- Sử dụng thuốc corticosteroid (prednisolone, dexamethasone…) hàng ngày trong thời gian hơn 3 tháng.
- Nằm bất động trên giường quá lâu.
- Bị các bệnh lý về khớp như viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp.
- Bị bệnh thận mãn tính dẫn tới tăng đào thải canxi, bệnh đường tiêu hóa mãn tính gây giảm hấp thu canxi và vitamin D.
- Cường tuyến cận giáp, thiểu năng sinh dục.
-Người quá nhẹ cân, lúc nhỏ bị còi xương, suy dinh dưỡng.
Vì sao loãng xương nên được mệnh danh là "sát thủ thầm lặng"
Loãng xương ở giai đoạn sớm không có triệu chứng gì nên được mệnh danh là "sát thủ thầm lặng". Khi có dấu hiệu lâm sàng, thường là lúc đã có biến chứng, cơ thể đã mất đi 30% khối lượng xương. Ở giai đoạn bệnh tiến triển có thể xuất hiện cảm giác đau, thường được mô tả là đau ở trong xương. Đây là một triệu chứng rất mơ hồ nên thường bị bỏ qua.
Làm thế nào để nhận biết mình có thể bị loãng xương?
Một triệu chứng khá rõ ràng và có thể quan sát được của loãng xương là giảm dần chiều cao của cơ thể kèm với cảm giác đau ở vùng lưng (cột sống ngực) và thắt lưng. Khi nặng hơn sẽ thấy gù lưng và dáng đi khòm.
Gãy xương là triệu chứng rõ nhất và cũng là biến chứng nặng nhất của loãng xương. Gãy xương do loãng xương là các trường hợp gãy xương tự nhiên hoặc sau một chấn thương rất nhẹ, thường xảy ra ở vị trí xương đốt sống, cổ xương đùi và cổ tay.
Làm thế nào để phòng ngừa và giảm gánh nặng loãng xương cho bản thân và người thân
- Cung cấp đầy đủ canxi, vitamin D và các dưỡng chất cần thiết chung cho cơ thể trong suốt cuộc đời, theo nhu cầu của từng lứa tuổi và tình trạng cơ thể.
- Duy trì chế độ vận động thường xuyên giúp dự trữ canxi cho xương, tăng sự khéo léo, sức mạnh cơ, sự cân bằng để giảm khả năng té ngã và gãy xương.
- Hạn chế một số thói quen: Hút thuốc lá, uống nhiều rượu, nhiều cà phê.
- Khi bạn có 1 trong các yếu tố nguy cơ mắc bệnh loãng xương nêu trên, bạn cần phải đến cơ sở y tế để kiểm tra sức khỏe định kỳ.
- Khi có bất kỳ dấu hiệu loãng xương trên, cần đến ngay cơ sở y tế để được khám, chẩn đoán, tư vấn và điều trị.
Truyền thông kiến thức chăm sóc sức khỏe về các bệnh cơ xương khớp thường gặp nằm trong chương trình Chăm sóc sức khỏe Việt, là chương trình phòng, chống các bệnh không lây nhiễm thường gặp, do Cục Y tế Dự phòng, Bộ Y tế và Công ty Davipharm (https://davipharm.info/vi/) phối hợp thực hiện, nhằm góp phần cải thiện sức khỏe và chất lượng cuộc sống cho người Việt Nam. Hãy kết nối cùng các chuyên gia của chương trình tại Fanpage Chăm sóc sức khỏe Việt để cập nhật các thông tin tin cậy, giúp bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình.