Chị em phụ nữ có thể “tự khám” ung thư vú

Ung thư vú đang gia tăng

Ung thư vú là bệnh rất hiếm gặp ở nam giới nhưng là bệnh phổ biến nhất ở phụ nữ, ước tính mỗi năm trên thế giới có khoảng 12 triệu trường hợp mới mắc ung thư trong đó có 1,4 triệu trường hợp là ung thư vú.

Tại Việt Nam, những năm gần đây bệnh ung thư vú đang có nhiều diễn biến khó lường theo chiều hướng gia tăng nhanh. Một kết quả nghiên cứu trên phạm 141 bệnh viện trong cả nước do GS.BS Nguyễn Chấn Hùng, Chủ tịch Hội ung thư Việt Nam cùng các cộng sự thực hiện vừa được công bố vào đầu tháng 12/2013 dấy lên mối quan ngại về sự phát triển của căn bệnh ung thư vú.

Theo đó, nghiên cứu được thực hiện từ ngày 1/1/2004 đến ngày 31/12/2008 tại Thái Nguyên, Hà Nội, Hải Phòng, Huế, Cần Thơ và TPHCM. Kết quả được ghi nhận tại 141 bệnh viện cho thấy trong thời gian trên có 8.262 trường hợp mắc ung thư vú, bệnh này chiếm 25% tổng số các trường hợp ung thư được ghi nhận ở phụ nữ. Nếu năm 2004, số bệnh nhân ung thư vú chỉ ghi nhận 1.184 trường hợp thì năm 2008 ghi nhận tới 2.096 ca bệnh (tăng 1,7 lần so với 2004).

Tỷ lệ mắc ung thư tại các tỉnh bắt đầu tăng nhanh từ tuổi 30 đến 34 và đỉnh cao ở tuổi 55 đến 59. Ung thư vú là bệnh rất nguy hiểm nhưng chưa được quan tâm đúng mức, trên thực tế chỉ có 39,6% người bệnh được phát hiện trong giai đoạn sớm, có tới 60,4% bệnh nhân đến bệnh viện khi bệnh đã ở giai đoạn muộn. Cùng với sự gia tăng dân số, ước tính đến năm 2020 trên cả nước sẽ có khoảng 25.000 trường hợp mắc mới ung thư vú qua mỗi năm.

Hiện nguyên nhân gây bệnh ung thư vú vẫn còn là một thách thức đối với y học. Tuy nhiên các yếu tố nguy cơ dẫn tới ung thư vú đã được ghi nhận ở những phụ nữ có độ tuổi từ 45 trở lên; phụ nữ có kinh trước 12 tuổi hoặc mãn kinh sau 55 tuổi; người thường xuyên tiếp xúc với các tia phóng xạ; tiền sử gia đình mắc ung thư vú hoặc ung thư buồng trứng; người không có con hoặc có con muộn; người thường xuyên uống rượu và hút thuốc lá.

Có thể tự kiểm tra phát hiện bệnh

Dù nguyên nhân gây bệnh chưa được xác định nhưng GS.BS Nguyễn Chấn Hùng khẳng định, cũng như các loại ung thư khác ung thư vú có thể phòng ngừa được. Ung thư vú nếu được phát hiện sớm có thể điều trị dứt điểm nên tầm soát phát hiện ung thư sớm là giải pháp quan trọng để giảm gánh nặng, chị em phụ nữ cần cảnh giác các dấu chứng báo động của cơ thể để thực hiện rà tìm các ung thư sớm hoặc tiền ung thư ngay cả khi chưa thấy dấu chứng.

Ung thư vú diễn biến âm thầm, đa phần được chính người bệnh phát hiện khi thấy sự thay đổi ở tuyến vú. Thường gặp nhất là một khối bướu hay một chỗ dày cứng lên và không đau ở vú. Ở giai đoạn đầu, bệnh không có biểu hiện gì đặc biệt. Khi khối u tiến triển, người bệnh sẽ thấy có các triệu chứng: khối u cứng, không đau, không đồng nhất, bờ không rõ, dính vào thành ngực hoặc da trên vú, khó di động. Nhiều trường hợp vú to ra hoặc có thay đổi hình dáng, núm vú bị lún hoặc xù xì, tiết dịch hay chảy máu; da vùng vú dày lên hoặc thay đổi màu sắc, sần sùi như vỏ quả cam...

Chị em phụ nữ có thể trở thành “bác sĩ” của chính mình để tự khám và phát hiện ung thư vú bằng cách mỗi tháng một lần đứng trước gương để kiểm tra hình dáng của vùng ngực; siết đầu vú xem có biểu hiện rỉ dịch hoặc chảy máu không; kiểm tra tuyến vú để tìm khối u, mảng dày bất thường của da thịt. Ngoài ra cần khám định kỳ tại cơ sở y tế 1 đến 3 năm một lần đối với phụ nữ từ 20 đến 40 tuổi. Phụ nữ trên 40 tuổi phải khám vú định kỳ mỗi năm, chụp nhũ ảnh 1 đến 2 năm một lần.

Bệnh cạnh việc hạn chế các yếu tố nguy cơ từ đường ăn uống và những tác động của môi trường chị em phụ nữ cần thực hiện các biện pháp: tập thể dục đều đặn; duy trì cân nặng ổn định; chế độ ăn uống nhiều rau xanh, đậu nành, và chất chống oxy hóa.

Vân Sơn