Cây “nở ngày đất” trị bách bệnh: “Kẻ bán cười nụ, người mua khóc thầm”

Nơi thất sủng

Ngày 24/8, chúng tôi đi dọc các cung đường ngoại ô bao bọc TPHCM, vốn tập trung nhiều người mua - bán hoa “nở ngày đất” tươi. Lòng vòng sâu vào trong nội ô theo đường Trường Chinh, chúng tôi mới tìm thấy một vài người bán dạo loại cây dại được rao là “thần dược” trị gút, trị đái tháo đường từng gây sốt thời gian qua.

“Dạo này thi thoảng mới có người ghé hỏi mua, không “ngon lành” như trước đây nữa rồi”, anh Thành - một người chuyên bán cây dạo cho hay. Theo anh Thành, khu vực này trước đây luôn có đến gần 30 người chuyên bán “nở ngày đất”. “Thế mà nhiều người còn không mua được, đành phải đặt tiền cọc để hôm sau mới có hàng.

Hồi đó, đông vậy mà bán đến mệt luôn, người đi đường  ghé mua ào ào...”, anh Thành nhớ lại thời hoàng kim của “nở ngày đất”. Hỏi anh lý do tại sao tình hình mua bán “thần dược” này lại ế ẩm, anh lắc đầu cười méo xệch: “Chịu. Hồi đó bán được nhiều thì nghĩ nó trị được bệnh. Còn bây giờ ế ẩm, không biết nói sao. Tôi bán chứ có dùng nó đâu mà biết”.

Dạo đầu năm 2015, hoa “nở ngày đất” tươi rầm rộ “đánh chiếm” các vỉa hè TPHCM với bảng hiệu rất “oách”: Chuyên trị bệnh gút, tiểu đường. Chỉ trong thời gian ngắn, loại cây dại này được nhiều người biết và tin rằng là “thần dược” trị được thứ bệnh mà y học hiện đại phải “bó tay thúc thủ”.

Chia sẻ lý do tin và mua dùng cây “nở ngày đất” từ tháng 2 đến nay, ông T.V.S (hiện đang công tác tại một cơ quan thuộc ngành văn hóa ở TP HCM) cho hay, ông bị bệnh gút đã lâu và rất khó chịu với căn bệnh này. “Tôi dùng khá nhiều thuốc rồi nhưng bệnh không giảm. Thấy nhiều người khoe dùng “nở ngày đất” thì bệnh sẽ hết nên tôi cũng thử. Vả lại đây là cây cỏ, nếu uống vô không hết bệnh thì cũng chẳng hại gì (?!). Tôi dùng một thời gian rồi nhưng bệnh gút vẫn chưa có dấu hiệu chuyển biến”,  ông S trải lòng. Nhiều người cũng có tâm lý giống ông S, mua “nở ngày đất” về dùng với tâm lý: “Người ta dùng được thì mình cũng dùng, chẳng bổ âm thì bổ dương!”. Tuy nhiên, dùng một thời gian dài mà bệnh không khá lên, nhiều người chán và “nở ngày đất” chấm dứt thời hoàng kim tại TPHCM.

Chỗ hoàng kim

Khác với cảnh ế ẩm ở TPHCM, tại Quảng Ngãi và một số tỉnh miền Trung, hoa “nở ngày đất” lại đang được nhiều người tin dùng.Thời gian gần đây, nhiều người thu về tiền triệu vì bán được giá, còn người mua thì ồ ạt mua để làm thuốc chữa các bệnh về xương khớp…

Dọc các tuyến đường tại TP Quảng Ngãi như: Quang Trung, Phạm Văn Đồng, Hùng Vương… có khá nhiều người bày bán cây “nở ngày đất”. Điều đáng nói là phía sau mỗi xe đều có tấm biển quảng cáo thu hút người qua lại như: “Bán cây “nở ngày đất”. Đặc trị bệnh gút, xương khớp, đái tháo đường…”.

Tìm hiểu, chúng tôi được biết các “sạp di động” này được chủ nhân của nó chở đi khắp các đường phố để “chào hàng”. Ghé vào lề đường Hùng Vương, chỗ mà anh Đáng quê ở xã Đức Lợi - huyện Mộ Đức hay bán thì được biết, giá của cây “nở ngày đất” có nhiều loại. Nếu mua tươi thì 50.000 đồng/kg, còn đã phơi khô thì từ 200 - 500.000 đồng/kg. Anh Đáng cho biết: “Một ngày tôi bán từ 30 - 40kg. Tính tiền lời thì cũng thu về từ 200 - 300.000 đồng/ngày. Bán từ lúc sáng, tới chiều là hết. Nhiều người hỏi mua lắm”.

Giống như anh Đáng, anh Huy- một người chuyên bán loài cây này khoe, bình quân mỗi ngày anh thu về vài trăm nghìn, có khi cả triệu đồng từ việc bán “thần dược”. Anh Huy cho biết: “Sáng và trưa thì mình tranh thủ bán dạo. Chiều mát thì ngồi một chỗ để cho khách quen họ lại mua. Có nhiều người mua với số lượng lớn nên mình xin số điện thoại và địa chỉ để hôm sau giao tận nhà”.

Quả thật, chỉ trong nửa tiếng đồng hồ mà “gian hàng” của anh Huy đã đông đúc người mua ghé lại. Anh Nguyễn Thanh Phú, phường Nghĩa Chánh (TP Quảng Ngãi) cho biết: “Nghe nhiều người nói cây này chữa bệnh gút mà mình tìm hoài không có, nay thấy bán nên tranh thủ mua về uống xem sao”.

Đừng cả tin vì… lạ

BS Lê Quang Quỳnh - Giám đốc Bệnh viện Y học Cổ truyền Quảng Ngãi cho biết: ““Nở ngày đất” là loại cây thuộc dạng thảo, mọc hoang dại ở những nơi đất khô cằn, sỏi đá... Còn việc dùng nó để trị bệnh thì chưa có tài liệu nào nghiên cứu, chứng minh. Đây là sự tự phát của người dân rồi truyền cho nhau về tác dụng của nó. Có rất nhiều trường hợp bệnh nhân đã uống loại cây này và thấy không có tác dụng. Vì thế nó chưa được chứng minh là cây chữa bệnh như mọi người thường nghĩ”.

Ông Lê Vũ Dương - một người sống ở TP Quảng Ngãi đã dùng loại cây này để chữa gút, song vẫn không thấy bệnh thuyên giảm. Không những thế, ông còn gặp nỗi khó chịu về tiêu hóa.“Hồi trước nghe người ta nói cây này chữa được bệnh gút, tôi nhờ mấy người ở quê nhổ dùm rồi về phơi khô nấu nước uống nhưng không thấy bớt gì hết. Đã vậy, tôi luôn trong tình trạng bị “sôi bụng”, đi vệ sinh liên tục. Sợ quá, tôi dừng uống rồi”, ông chia sẻ.

Còn theo bác sỹ CKII lĩnh vực Đông y Trần Văn Năm, nguyên Phó Viện trưởng Viện Y Dược học Dân tộc TP HCM: Mỗi loại hoa cỏ nếu có dược tính chỉ có thể phát huy tác dụng chữa trị đối với một bệnh lý nào đó trên cơ địa người bệnh phù hợp nào đó, trong một sự phối kết hợp nhất định giữa nhiều loại thảo dược nhằm bổ sung dược tính, khắc chế độc tính, lại phải được điều chế cẩn trọng… chứ không thể có loại hoa cỏ nào là “thần dược” trị được bách bệnh cả.

Người thể hàn không nên dùng

“Nở ngày đất”  là loại cây có dược tính, dùng làm thuốc được và có thể có lợi với một số bệnh. Tuy nhiên, loại cây này chưa được sử dụng phổ biến trong giới thầy thuốc y học cổ truyền hiện tại và chỉ sử dụng theo kinh nghiệm, chưa được nghiên cứu về độc tính, tác dụng dược lý lâm sàng cũng như chỉ định điều trị riêng đối với 2 loại bệnh đái tháo đường và gút”, BS Trần Văn Năm cho hay. BS Năm cũng khuyến cáo: Bệnh đái tháo đường và gút  thuộc loại rối loạn chuyển hóa chất đường và đạm nên nguyên tắc điều trị là tuân thủ chế độ ăn khoa học, tập luyện hợp lý và điều trị theo hướng dẫn của thầy thuốc. Không nên dựa vào tin đồn, lời mách bảo của những người không có chuyên môn mà tùy tiện sử dụng, đặc biệt liều lượng, sự tương tác với các thuốc khác không rõ… vì tai biến có thể xảy ra nếu không có sự theo dõi chặt chẽ của thầy thuốc.

Còn lương y Nguyễn Đức Nghĩa (Hội Dược liệu TP HCM) lưu ý: “Nở ngày đất”  là loài cây thuộc nhóm thanh nhiệt, giải độc nên người hư hàn, dễ bị tiêu chảy cần thận trọng khi sử dụng.

Theo T. Giang - Đ.Diệu

Báo Gia đình & Xã hội