Các bệnh trẻ thường gặp trong mùa đông

Dưới đây là một số lời khuyên của bác sĩ Nguyễn Văn Lộc, Phó Giám đốc, BV Nhi TƯ nhằm giúp cha mẹ phòng tránh cho trẻ những căn bệnh dễ mắc phải khi mùa đông đến.

Viêm phế quản, viêm phổi

Là bệnh viêm cấp tính các phế quản nhỏ, phế nang và tổ chức quanh phế nang. Thường viêm rải rác cả hai phổi nên bệnh rất nặng và gây suy hô hấp.

Bệnh thường gặp vào mùa đông và hay xảy ra ở trẻ nhỏ, trẻ đẻ non, trẻ suy dinh dưỡng. Đây cũng là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trong các bệnh về đường hô hấp.

Trẻ bị viêm phế quản và viêm phổi thường có những biểu hiện sau:

- Thường sốt cao 38-39 độ (người già và trẻ suy dinh dưỡng có khi không sốt).

- Bệnh nhi thường mệt mỏi, quấy khóc, môi khô, bú ít hoặc bỏ bú.

- Lúc đầu ho khan sau ra nhiều đờm rãi.

- Khó thở ậm ạch, thở nhanh, lồng ngực co rút, môi và đầu chi tím tái, khi bệnh nặng thì có thể rối loạn nhịp thở.

- Khi đưa trẻ đi chụp X quang sẽ thấy xuất hiện nốt mờ ở hai phổi.

- Xét nghiệm máu, bạch cầu đa nhân trung tính tăng cao.

Nếu được phát hiện và điều trị sớm, bệnh sẽ lui dần. Thường bệnh viêm phế quản - phổi là bệnh rất nặng, điều trị muộn có thể dẫn đến tử vong. Khi bị viêm phế quản - phổi ở trẻ em hay người già cần được theo dõi ở các cơ sở y tế.

Nếu nặng cần đưa đi bệnh viện và điều trị bằng các biện pháp sau:

- Chống nhiễm khuẩn bằng kháng sinh như penicillin, erythromycin, methixilin, các cefalosporin thế hệ II, III, nhóm quinolon... Kết hợp hai hay ba loại kháng sinh khi cần thiết.

- Khó thở, suy hô hấp thì cho thở ôxy.

- Điều trị các rối loạn điện giải tim mạch, nôn trớ, nếu có.

- Chăm sóc toàn diện: ủ ấm, ăn sữa, uống nước đủ hằng ngày. Giảm ho bằng uống thuốc dân gian như hoa hồng bạch hấp với đường phèn hay nước sắc lá cây rẻ quạt còn gọi là cây xạ căn. Nếu sốt cao dùng thuốc hạ nhiệt như paracetamol.

Phòng bệnh

- Cho trẻ bú mẹ, ăn đủ chất để nâng cao thể trạng.

- Giữ vệ sinh môi trường, vệ sinh trong nhà trẻ, nhà trường, nhà hộ sinh. Tiêm chủng mở rộng phòng bệnh cho trẻ em theo đúng quy định.

- Không hút thuốc lá trong buồng ngủ có trẻ, trong nhà trẻ.

Cảm cúm thông thường

Bệnh cảm thông thường do một số siêu vi trùng ở mũi và họng gây ra và thường chỉ làm nóng, sổ mũi, ho sơ sơ và có thể tự khỏi sau 5 - 7 ngày mà không cần dùng kháng sinh. B

Bệnh thường bùng phát bắt đầu từ tháng 12 và dễ lây lan ở môi trường tập chung đông trẻ em như lớp học, trường mẫu giáo và các địa điểm công cộng.

Khi bác sĩ đã kết luận trẻ chỉ bị cảm cúm thông thường cha mẹ không nên quá lo lắng. Cần lưu ý:

- Cho trẻ uống đủ nước.

- Không nên ép trẻ ăn quá nhiều với mục đích giúp cơ thể chóng khỏe trở lại. Thực ra, trong những ngày này, bộ máy tiêu hóa của trẻ còn mệt, không tiêu hóa được như thường ngày, chỉ cần cho trẻ uống sữa, cháo hay những đồ ăn dễ tiêu là được.

- Những gia đình sử dụng máy sưởi không nên để nhiệt độ trong nhà và ngoài trời quá chênh lệch.

Bên cạnh đó, lạm dụng máy sưởi sẽ làm trẻ bị khô đường hô hấp (mũi, họng), dễ chảy máu cam hoặc dễ ho. Người lớn tuyệt đối không hút thuốc lá trong nhà làm cho bệnh của trẻ nặng thêm.

Tiêu chảy

Đây cũng là một căn bệnh trẻ thường xuyên mắc phải trong mùa nóng và lạnh. Một số gia đình khi thấy trẻ bị tiêu chảy thường tự động mua thuốc "cầm". Tuy nhiên, những thuốc làm ngừng tiêu chảy nếu dùng bừa bãi hoặc quá liều có thể gây ngộ độc làm cho việc theo dõi rất khó khăn.

Vậy nên khi thấy trẻ bị tiêu chảy, gia đình nên tham khảo ý kiến của bác sĩ. Điều quan trọng là phải cho trẻ ăn uống đúng cách. Không ép trẻ ăn nhiều mà hãy để trẻ uống nước đầy đủ, dùng những dung dịch như Pedialyte, Gatorade để giúp bù lượng nước mất đi để cơ thể khỏi mất sức. Nếu thấy trẻ sốt cao, phân có máu, đàm, hoặc đau bụng nhiều cần đi khám bác sĩ gấp.

Quai bị

Bệnh quai bị hay còn gọi là bệnh viêm tuyến mang tai truyền nhiễm thường xuất hiện khi thời tiết chuyển sang mùa lạnh và thường gia tăng cùng với các bệnh lây lan qua đường hô hấp. Bệnh chủ yếu lây lan qua đường nước bọt bắn ra khi nói chuyện hoặc ho.

Khi mắc bệnh quai bị, trẻ thường xuất hiện các triệu chứng như sốt, sưng quai hàm và đau một hoặc nhiều tuyến nước bọt, thường là tuyến nước bọt mang tai, đôi khi là tuyến dưới lưỡi hoặc tuyến dưới hàm trên.

Bệnh này không gây đau đớn nhưng khá nguy hiểm.  Nó có thể gây nên các biến chứng nguy hiểm như viêm tinh hoàn (thường là một bên) đối với trẻ em trai; viêm buồng trứng đối với trẻ em gái và có thể dẫn tới vô sinh.

Khi trẻ mắc bệnh nên đến cơ sở y tế để khám và điều trị. Cần có chế độ nghỉ ngơi hợp lý, chăm sóc răng miệng, ăn thức ăn mềm, nhiều dinh dưỡng để tăng sức đề kháng và chú ý tới khả năng nhai. Đắp khăn ấm vùng tuyến mang tai, mặc quần lót nâng cao dịch hoàn để giảm đau, giảm căng. Vệ sinh cá nhân và tẩy uế sát trùng các chất dịch tiết ra.

Phạm Thanh