Biến thể phụ BA.4 của chủng Omicron nguy hiểm như thế nào?

Trước đó, ngày 4/7, qua hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm Việt Nam ghi nhận 4 trường hợp mắc biến thể phụ BA.4, BA.5. Trong đó có 3 ca mắc biến thể phụ BA.4 (2 người tại TPHCM và 1 ca tại TP Cần Thơ) và 1 trường hợp mắc biến thể phụ BA.5 tại TPHCM. 

Theo Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế), đây là những mẫu bệnh phẩm tầm soát ngẫu nhiên từ ngày 13/6 đến ngày 22/6, là người dân Việt Nam trong cộng đồng, hiện có sức khỏe ổn định. Trường hợp nhiễm biến thể phụ BA.4 tại TP Cần Thơ có tiền sử tiếp xúc người nhập cảnh từ Mozambique trước đó.

Như vậy, đến nay nước ta đã ghi nhận sự xuất hiện của cả hai biến thể phụ BA.4 (3 ca) và BA.5 (4 ca) của chủng Omicron tại TP Hà Nội, TPHCM và Cần Thơ. Bộ Y tế đã tiếp tục chỉ đạo, phối hợp với các Viện Vệ sinh dịch tễ/Pasteur tổ chức điều tra và giám sát sự lưu hành của biến thể phụ BA.4, BA.5 cũng như các biến thể khác. Qua báo cáo của hệ thống giám sát, biến thể phụ BA.2 vẫn là biến thể chủ đạo trong cộng đồng.

Việt Nam cũng đã ghi nhận trường hợp nhiễm biến thể phụ BA.4, BA.5 trong cộng đồng. Các ca nhiễm có thể tiếp tục được ghi nhận do sự xuất hiện của các biến thể phụ này. Mặt khác, kháng thể bảo vệ của vaccine suy giảm theo thời gian. Một số đối tượng chưa tiêm đủ liều vaccine làm tăng nguy cơ dịch bệnh bùng phát trở lại. 

Trên thế giới, dịch Covid-19 vẫn diễn biến khó lường. Biến thể phụ BA.4, BA.5 của chủng Omicron đã ghi nhận tại nhiều quốc gia. Số liệu báo cáo từ các nước châu Âu, Nam Phi cho thấy hai biến thể phụ này lây lan nhanh hơn 12-13% so với biến thể phụ BA.2 và sẽ từng bước thay thế biến thể phụ BA.2.

Ngày 29/6, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khu vực châu Âu thông báo số ca Covid-19 mới đã tăng gấp đôi trong tháng qua, gây lo ngại quá tải y tế khi số ca bệnh nặng cũng tăng theo. Riêng 7 ngày gần đó ghi nhận số ca mắc đã lên tới gần 2,4 triệu ca (tăng 42%) và số ca tử vong là khoảng 2.650 ca (tăng 16%).

WHO chỉ ra 2 nguyên nhân chính của xu hướng gia tăng trên là sự lan rộng của 2 biến thể phụ BA.4, BA.5 của chủng Omicron và sự gia tăng đi lại, tụ tập trong mùa hè. WHO ra thông điệp nhấn mạnh "chúng ta không được tự mãn" và kêu gọi tiêm phòng đầy đủ (gồm mũi tăng cường), rửa tay, đeo khẩu trang ở nơi đông người…

Nhiều quốc gia đã phát hiện biến thể phụ BA.4 như: Nam Phi, Anh, Úc, Áo, Đan Mạch, Đức, Bồ Đào Nha, Pháp, Canada, Philippines, Singapore, Ấn Độ, Trung Quốc…

Hiện nay, WHO đưa dòng biến thể phụ BA.4, BA.5 vào danh sách cần giám sát. Trung tâm Kiểm soát phòng ngừa và dịch bệnh châu Âu bước đầu nhận định biến thể phụ BA.4, BA.5 của Omicron đã ghi nhận tại nhiều nước châu Âu và gia tăng tại một số nước trong những tuần gần đây. 

Đặc điểm của biến thể phụ BA.4

Biến thể phụ BA.4 lần đầu tiên được phát hiện vào ngày 10/1 tại Nam Phi. Biến thể phụ này có một số đột biến như L452R, F486V được cho là làm cho virus dễ lây lan hơn bằng cách tăng cường khả năng của virus để gắn vào tế bào người. Ở Nam Phi, các trường hợp mắc biến thể phụ BA.4 đã tăng từ dưới 1% vào tháng 1 lên hơn 35% vào ngày 29/4.

Nghiên cứu bước đầu tại Ấn Độ cho thấy những người đã tiêm đủ 3 mũi vaccine phòng Covid-19 có khả năng chống lại biến thể phụ BA.4 và giảm khả năng chuyển nặng so với những người không tiêm vaccine khi nhiễm biến thể phụ này.

Biến thể phụ BA.4 và BA.5 chia sẻ nhiều đột biến giống với biến thể Omicron ban đầu, nhưng có nhiều điểm chung hơn so với biến thể phụ BA.2. Do vậy, hai biến thể phụ này thường được đề cập cùng nhau. Đến nay chưa có bằng chứng cho thấy biến thể phụ BA.4, BA.5 có độc lực cao hơn, gây bệnh nặng hơn các biến thể cũ trước đây.

Theo WHO, các vaccine được cấp phép lưu hành hiện nay vẫn có giá trị bảo vệ cao, làm giảm nguy cơ chuyển nặng đối với tất cả các biến thể của virus SARS-CoV-2 (bao gồm cả biến thể phụ BA.4, BA.5).