Bê bối chất tẩy rửa trong nước mắm: Đưa chất độc vào mâm cơm người Việt

Như thông tin đã đưa, trong năm 2019, thanh tra Bộ NN&PTNT và Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường đã phát hiện một số vi phạm tại một số công ty sản xuất nước mắm và nước mắm bán thành phẩm trên địa bàn tỉnh An Giang, Vĩnh Long và TPHCM.

Đáng chú ý, tại các cơ sở nói trên đã sử dụng natri cacbonat (Na₂CO₃) công nghiệp, loại hóa chất vẫn được dùng làm chất tẩy rửa vệ sinh, để sản xuất nước mắm, vi phạm nghiêm trọng về an toàn thực phẩm.

Theo tìm hiểu natri cacbonat thường được gọi là soda là một muối của Natri tồn tại ở dạng bột màu trắng, có tính kiềm, dễ tan trong nước và nóng chảy ở 851^OC. Trong công nghiệp, natri cacbonat được dùng để nấu thủy tinh, làm xà phòng, làm giấy, đồ gốm, phẩm nhuộm, keo dán, chất tẩy rửa vệ sinh.

Mọi người không nên lầm tưởng natri cacbonat và Natri bicacbonat (NaHCO₃), vốn là một loại muối vẫn thường được sử dụng rộng rãi trong thực phẩm, dược phẩm với tên gọi baking soda, bột nở hay thuốc muối.

Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm - Đại học Bách Khoa Hà Nội, trên thực tế natri cacbonat vẫn được phép sử dụng trong sản xuất nước mắm, bởi nó thuộc hệ thống các chất phụ gia được phép sử dụng trong thực phẩm do Bộ Y tế quy định. “Natri cacbonat đóng vai trò là chất thủy phân, tham gia vào quá trình thủy phân đạm trong thịt cá", PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh cho biết.

Bên cạnh đó, theo kết quả thanh tra, các doanh nghiệp sản xuất nước mắm này cũng sử dụng natri cacbonat để khử axit trong dịch bột ngọt (một thành phần cũng được sử dụng trong các dây chuyển sản xuất nước mắm đã nêu).   

Theo Quy định danh mục các chất phụ gia được phép sử dụng trong thực phẩm, được ban hành kèm theo Quyết định số 3742/2001/QĐ-BYT ngày 31 tháng 8 năm 2001 của Bộ trưởng Bộ Y tế, natri cabonat được xếp vào nhóm các chất phụ gia tạo xốp với các chức năng như: Chống đông vón, điều chỉnh độ axit, ổn định, tạo xốp.

Tuy nhiên, chuyên gia này nhấn mạnh: “Vấn đề nằm ở chỗ loại natri cacbonat được dùng là loại nào và cách sử dụng như thế nào. Natri cacbonat được sử dụng trong thực phẩm khác với loại được sử dụng trong công nghiệp”. Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, natri cacbonat hay bất kỳ chất phụ gia nào được phép sử dụng trong thực phẩm bắt buộc phải được tinh chế, loại bỏ các độc tố để tránh mọi hiện tượng gây ngộ độc, ảnh hưởng đến sức khỏe của con người.

Ngược lại, loại natri cacbonat được sử dụng trong công nghiệp thì không cần phải tinh chế, vì vậy vẫn còn tồn dư các chất độc, điển hình như kim loại nặng, nên chắc chắn không thể đảm bảo an toàn để sử dụng trong chế biến thực phẩm.

Điều gì sẽ xảy ra nếu sử dụng sản phẩm có chứa Natri cacbonat công nghiệp?

Theo mô tả được đăng trên tạp chí khoa học chuyên về hóa học “Journal of Chemical Education”, natri cacbonat có độ độc hại tổng quát được xếp vào mức “1” – mức nhẹ. Tuy nhiên, trang thông tin này cũng cảnh báo về việc nếu tiếp xúc trực tiếp natri cacbonat có thể gây kích ứng da, đặc biệt gây bỏng mắt, mờ mắt và thậm chí là mất thị lực hoàn toàn.

Ngoài ra, theo khuyến cáo của các chuyên gia, việc hít phải hơi natri cacbonat sẽ gây kích ứng mũi, họng, đường hô hấp, phổi, nghiêm trọng hơn là dẫn đến hen suyễn cấp tính hoặc mạn tính.

Trong trường hợp nuốt phải natri cacbonat, đặc biệt là với liều lượng cao hóa chất này có thể làm bỏng miệng, cổ họng, dạ dày dẫn đến các triệu chứng ban đầu như nôn mửa, tiêu chảy.

Đáng chú ý, việc tiếp xúc lâu dài với natri cacbonat có thể dẫn đến hiện tượng “loét soda” ở tay và thủng vách ngăn mũi.

Minh Nhật