Bác sĩ Nguyễn Trung Cấp: Mắc Covid-19, người trẻ cũng có nguy cơ tử vong

Sau 10 ngày có kết quả dương tính với SARS-CoV-2, người đàn ông 37 tuổi ở Bắc Ninh đã được chuyển lên Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương để can thiệp ECMO. Bệnh nhân không có bệnh lý nền, tiền sử khỏe mạnh, trẻ, nhưng diễn biến khi bị Covid-19 tấn công lại rất nặng nề.

Trước đó, ngày 7/5 bệnh nhân có kết quả dương tính với SARS-CoV-2, chỉ có biểu hiện sốt, ho nhưng sau đó bệnh diễn biến xấu, tình trạng suy hô hấp tăng lên. Bệnh nhân nhập viện với tình trạng suy hô hấp tăng dần lên, ngay lập tức được chuyển lên khoa Hồi sức tích cực và được đặt ECMO. Hiện tình trạng sốt cao lúc vào viện đã giảm hơn, bệnh nhân được điều trị an thần, giãn cơ, các thông số khác tạm ổn định.

Theo các chuyên gia, có một thực tế nhiều người dân vẫn chủ quan cho rằng Covid-19 chỉ diễn biến nặng ở người già, người có bệnh lý nền. Trong những làn sóng Covid-19 trước, Việt Nam chỉ ghi nhận ca tử vong là những bệnh nhân có bệnh lý nền rất nặng ở Quảng Nam, Đà Nẵng.

Nhưng trong làn sóng Covid-19 thứ 4 này, diễn biến đang cảnh báo, người trẻ cũng không được chủ quan, với trường hợp bệnh nhân 37 tuổi phải chạy ECMO, 3 bác sĩ diễn biến nặng lên phải thở oxy.

Dưới đây là bài viết của Bác sĩ Nguyễn Trung Cấp, Phó Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương về nguy cơ Covid-19 diễn biến nặng lên ở bất cứ đối tượng nào. 

Covid-19, người trẻ khỏe cũng không thể chủ quan

Trước đây chúng ta đã trải qua 3 làn sóng dịch Covid-19. Làn sóng đầu tiên từ với chủng virus nguyên phát từ Vũ Hán (Trung Quốc) có một số bệnh nhân nặng nhưng chưa ghi nhận ca tử vong. Làn sóng thứ 2 ở Đà Nẵng vẫn với chủng virus đó nhưng bùng phát trong bệnh viện gây 35 ca tử vong ở những bệnh nhân rất nặng và có nhiều bệnh nền. Làn sóng thứ 3 ở Hải Dương với biến chủng Anh chủ là yếu, mặc dù số người mắc khá lớn nhưng hầu hết ở những người trẻ, số ca nặng không nhiều và không có ca tử vong.

Vậy những trường hợp trẻ, khỏe mạnh liệu khi mắc Covid-19 có đáng lo không. Và người ta thường hay nói  tuổi cao, có bệnh lý nền là yếu tố nguy cơ tử vong của bệnh Covid-19 thực chất nghĩa là gì?

Người quá lớn tuổi có thể tự nhiên mất mà không do bệnh lý gì (chết già). Nên khi mắc Covid-19 cộng thêm tử vong do bệnh lý (tử vong do bệnh) thì tỷ lệ tử vong đương nhiên sẽ tăng cao hơn người trẻ. Hơn nữa diễn biến Covid-19 ở người già cũng phức tạp và điều trị khó khăn hơn người trẻ tuổi nhiều. So sánh giữa nguy cơ tử vong của các nhóm bệnh nhân khác nhau, các nhà thống kê thường dùng khái niệm Tỷ suất chênh (Odd Ratio- OR) để đo lường sự tác động của các yếu tố đến các nguy cơ mắc bệnh hay tử vong.

Thống kê trên 64.781 bệnh nhân mắc Covid-19 nặng tại 592 bệnh viện tại Mỹ năm 2020 cho thấy: Tỷ lệ tử vong chung ở các bệnh nhân mắc Covid-19 nặng khoảng 20,3%.

So với nhóm 18-34 tuổi thì nguy cơ tử vong của nhóm bệnh nhân trên 80 tuổi có tỷ suất chênh OR=16,2. So với người khỏe mạnh thì nhóm bệnh nhân có bệnh tiểu đường có nguy cơ tử vong cao hơn với tỷ suất chênh OR=1,9. Diễn giải thô sơ ra có nghĩa là: Nếu mỗi 100 bệnh nhân nặng trẻ khỏe có khoảng 20 người tử vong, thì nhóm 100 bệnh nhân trên 80 tuổi sẽ tử vong khoảng 80 người. Cùng lứa tuổi, nhóm bình thường tử vong 20 người thì nhóm có bệnh tiểu đường sẽ tử vong khoảng 32 người.

Như vậy là khi nhiễm Covid-19, bất kỳ ai hay lứa tuổi nào đều có khả năng diễn biến nặng và đều có thể tử vong. Thực tế ngay từ đầu vụ dịch, tại Vũ Hán đã ghi nhận bác sĩ Lý Văn Lượng mới 34 tuổi vẫn bị tử vong. Sau đó một loạt những người nổi tiếng khỏe mạnh như nữ cầu thủ Elham Sheikhi của Iran tử vong ở tuổi 23; lực sĩ Victor Luna ở Brazil qua đời vì Covid-19 ở tuổi 37; lực sĩ đa tài Dmitriy Stuzhuk ở Ukraina, một người không chịu tin rằng có bệnh Covid-19, đã qua đời vì chính bệnh này ở tuổi 33.

Yếu tố nào tăng nguy cơ tử vong của bệnh nhân Covid-19?

Nguy cơ tử vong của bệnh nhân mắc Covid-19 phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Trước hết là cơ địa, tuổi tác, các bệnh lý kèm theo và khả năng miễn dịch giúp cơ thể chống đỡ bệnh tật. Sau nữa phụ thuộc vào diễn biến và độc lực của từng chủng virus. Nó cũng phụ thuộc nhiều vào khả năng chẩn đoán, điều trị của các thầy thuốc, khả năng cung cấp về giường bệnh, nhân lực, oxy, thuốc men và trang bị hồi sức cấp cứu của hệ thống y tế. Thực tế tại Ấn Độ hiện nay cho thấy khi hệ thống y tế bị quá tải thì không thể đảm bảo được việc điều trị có hiệu quả.

Hiện chúng ta đang đối mặt với làn sóng dịch thứ 4, chủ yếu do chủng Ấn Độ gây ra. Vụ dịch này có quy mô và tính phức tạp cao hơn các vụ dịch trước vì nó bùng phát cả ở trong những bệnh viện, nơi có nhiều người bệnh nặng, nhiều bệnh lý nền, cả ở trong cộng đồng nhiều địa phương, cả ở trong các khu công nghiệp lớn. Đến nay đã ghi nhận 2 ca tử vong đầu tiên và đang còn rất nhiều bệnh nhân nặng.

Đặc điểm diễn biến bệnh do chủng virus mới này còn đang cần nghiên cứu tiếp. Nhưng để hạn chế tỷ lệ tử vong, chúng ta không chỉ lưu tâm đến nhóm bệnh nhân có tuổi, có bệnh nền mà còn phải đảm bảo việc điều trị tốt cho cả nhóm người trẻ khỏe. Điều đó đòi hỏi phải nâng cao chất lượng chẩn đoán, điều trị ở tất cả các tuyến, ưu tiên nguồn lực, đảm bảo cung cấp đầy đủ thuốc, vật tư hóa chất và trang thiết bị phục vụ công tác khám và điều trị.

Và hơn hết, mỗi người đều phải thực hiện tốt các biện pháp phòng bệnh như thực hiện thông điệp 5K của Bộ Y tế, tuân thủ các chỉ định cách ly giãn cách khi được yêu cầu để hạn chế số người mắc không vượt quá khả năng đáp ứng của hệ thống điều trị.