7 nguyên tắc cơ bản để phòng ung thư

1. Ngưng hút thuốc lá

Thuốc lá (cả hút trực tiếp và hút thụ động) là một trong những yếu tố nguy cơ gây ung thư. Có tới 90% ung thư phổi và hơn 50% các bệnh ung thư đường tiêu hóa (miệng, thanh quản, họng, thực quản) do thuốc lá.

Ngoài ra, thuốc lá làm tăng nguy cơ bị ung thư bàng quang, tuyến tụy, đường tiết niệu, thận, cổ tử cung, dạ dày, buồng trứng, đại tràng, ung thư vú.

Khói thuốc lá chứa hơn 4.800 hóa chất, trong đó có 60 loại được xem là chất gây ung thư (benzen, asen, crom...).

Cách dự phòng tốt nhất là không hút thuốc hoặc dừng hút thuốc. Việc sử dụng thuốc lá điện tử cũng cần cân nhắc bởi đây là vấn đề vẫn còn đang tranh luận.

2. Hạn chế uống rượu

Rượu chỉ đứng sau thuốc lá về nguy cơ gây ung thư miệng, thanh quản, thực quản, gan, đại tràng, trực tràng, vú. 9,5% các trường hợp tử vong là do rượu.

Người ta nhận thấy rằng dù uống ít hay vừa phải cũng làm gia tăng nguy cơ gây ung thư, điều này không phụ thuộc vào loại rượu gì mà phụ thuộc vào số lượng uống vào.

Nguy cơ bị ung thư gia tỉ lệ thuận với lượng rượu uống vào. Uống càng nhiều, nguy cơ càng gia tăng. Không có ngưỡng tối thiểu để có thể nói rượu không nguy hại.

3. Dinh dưỡng hợp lý và kiểm soát cân nặng

Thức ăn cũng là một trong những yếu tố nguy cơ nhưng tương đối dễ dàng kiểm soát hoặc can thiệp. Thừa cân, béo phì được biết như là yếu tố khởi phát ung thư vú (thường gặp phụ nữ mãn kinh), tụy, thận, đại tràng, thực quản và gan.

Có một số loại thực phẩm cũng có thể ngăn ngừa ung thư như trái cây và rau quả vì những loại thực phẩm này không làm tăng cân. Ngoài ra lượng chất xơ có trong rau quả giúp làm giảm nguy cơ ung thư đại tràng.

Ngược lại, một số thực phẩm làm tăng nguy cơ ung thư như rượu, các loại thịt đỏ, xúc xích… khi ăn một lượng nhiều. Không nên tiêu thụ quá 500g thịt mỗi tuần vì có nguy cơ gây ung thư đại trực tràng.

Muối có thể làm tăng nguy cơ ung thư dạ dày vì vậy không nên ăn quá mặn.

4. Luyện tập thường xuyên

Luyện tập thể dục thể thao giúp giảm nguy cơ mắc nhiều bệnh mãn tính và một số bệnh ung thư. Ngoài ra ở những bệnh nhân trong và sau khi điều trị ung thư, sự luyện tập giúp nâng cao chất lượng cuộc sống và giảm nguy cơ tái phát. Hoạt động thể chất giúp dự phòng ung thư đại tràng, ung thư vú…

Hoạt động thể chất giúp phòng ngừa ung thư đại tràng, ung thư vú, ung thư tuyến tụy, ung thư tuyến tiền liệt và ung thư buồng trứng…. Ngoài ra luyện tập thường xuyên tránh thừa cân và béo phì và đây cũng là yếu tố nguy cơ của vài bệnh ung thư: ung thư vú ở phụ nữ mãn kinh, tuyến tụy, thận, ruột kết, trực tràng, thực quản và gan.

Để có cơ thể khỏe mạnh, hãy nên dành khoảng 30 phút mỗi ngày để đi bộ nhanh hay chạy.

5. Phòng ngừa một số bệnh nhiễm trùng

Một số vi rút, vi khuẩn, ký sinh trùng cúng đóng vai trò quan trọng. Theo Trung Tâm nghiên cứu quốc tế về ung thư (IARC) thì gần 7% ung thư ở các nước phát triển do nhiễm trùng.

- Viêm gan B và C chịu trách nhiệm ung thư gan.

- Virus HPV gây ung thư cổ tử cung, ung thư hậu môn, ung thư dương vật và ung thư miệng

- Virus Helicobacter Pylori, chịu trách nhiệm gần 80% ung thư dạ dày.

6. Hạn chế những tiếp xúc do nghề nghiệp

Một số bệnh ung thư có liên quan trực tiếp đến nghề nghiệp. Có một số trường hợp ung thư xuất hiện sau 20-40 năm phơi nhiễm với các yếu tố độc hại vì vậy khó phát hiện.

Các trường hợp ung thư phổi (do liên quan đến amiăng và các chất độc hại khác), ung thư khoang mũi (bụi gỗ, niken, crôm), ung thư bàng quang (các amin thơm, nhựa than đá) và bệnh bạch cầu (benzen…). Các thuốc trừ sâu dùng trong nông nghiệp cũng đóng vai trò trong ung thư bạch cầu, u tủy…

Dự phòng bệnh ung thư do nghề nghiệp, điều trước tiên và quan trọng cần thực hiện các quy định về an toàn lao động (những chất có nguy cơ gây ung thư cần thay thế, thông gió các cơ sở làm việc, biện pháp bảo hộ cho công nhân ...)

7. Kiểm tra sức khỏe định kỳ

Vấn đề dự phòng tốt nhất và hiệu quả nhất đó là cần kiểm tra sức khỏe định kỳ. Bác sĩ sẽ phát hiện yếu tố nguy cơ của bệnh hoặc đề xuất một số giải pháp để loại trừ ví dụ ngừng hút thuốc nhằm dự phòng ung thư phổi. Điều này cần quan tâm đặc biệt hơn nữa ở những người trên 50 tuổi.

BS Ái Thủy