Mẹ già trào nước mắt, cháu con vỡ òa ngày “đón anh về”

Đây là những hình ảnh thực sự xúc động, khó có thể cầm lòng trong cuộc tìm kiếm cất bốc mộ liệt sĩ thực hiện tại phường Hưng Chiến, thị xã Bình Long, tỉnh Bình Phước ngày 29/01/2013 vừa qua, do Ngân hàng chính sách xã hội thực hiện.

Xác định được vị trí của 3 ngôi mộ tập thể, đoàn quy tập đã cẩn trọng thực hiện từng bước. Tại vị trí số 1 là mộ có 7 liệt sĩ, trong đó có 1 liệt sĩ có kỷ vật là 1 chiếc bình tông có tên tuổi, quê quán; tại vị trí số 2 có 6 liệt sĩ, trong đó có 1 liệt sĩ có tên tuổi và kỷ vật; vị trí số 3 có 2 liệt sĩ với 1 liệt sĩ có danh tính, kỷ vật.

Đoàn quy tập đã đóng cọc, cắm cờ, cử người thắp hương và phối hợp cùng bảo vệ địa phương để quản lý. Buổi chiều, sau khi cơ quan quân sự địa phương kiểm tra địa hình, rà bom mìn vật liệu nổ để bàn giao mặt bằng cho đội tìm kiếm quy tập mộ liệt sỹ, 17h10, việc động thổ, khai quật bắt đầu được thực hiện tại vị trí số 1 dưới sự chứng kiến của đông đảo người dân, chính quyền địa phương, lãnh đạo UBND tỉnh, Sở Lao động Thương binh, xã hội, Bộ chỉ huy Quân sự tỉnh.

Việc khai quật không hề dễ dàng đối với những tay cuốc là cán bộ, lãnh đạo ngân hàng. Sau gần 1h đào bới từng lớp đất đá, bóc gỡ đá sỏi, rễ cây, những kỷ vật đầu tiên dần lộ ra. Đó là những chiếc bình tông rồi đến một đôi dép cao su. Cả đoàn quy tập và những người tham dự đều không kìm được cảm xúc khi truyền tay nhau chiếc bình tông được khắc tên liệt sĩ Phạm Công Thành (quê ở thôn Tu Lễ, xã Kim Đường, huyện ứng Hòa, tỉnh Hà Tây).

“Anh ơi! Bao nhiêu năm đất nước được hòa bình mà anh vẫn phải nằm giữa rừng, không được khói hương, phụng thờ. Hôm nay chúng em, các cháu đến để đón anh về!” – tiếng khóc của một thân nhân liệt sĩ làm chúng tôi không cầm nổi nước mắt. Những giọt nước mắt vừa mừng vừa tủi, xót xa và thỏa nguyện trào ra từ khóe mắt nhăn nheo của người mẹ tóc bạc, da mồi, đôi bàn tay cằn cỗi vì thời gian, vì chờ đợi run rẩy mân mê chút kỷ vật của con trai.

Tại hố khai quật này, đoàn quy tập đã tìm thấy hài cốt của 7 liệt sĩ và nhiều kỷ vật khác như sao vàng, huy hiệu chiến thắng và một số vật chứng chiến tranh như đầu đạn, mảng bom..

Sau khi kết thúc hố khai quật thứ nhất, đoàn tiếp tục khai quật các vị trí số 2 và số 3, dưới sự chứng kiến và đợi chờ của các thân nhân liệt sĩ và nhân dân tại thị xã Bình Long. Buổi khai quật kết thúc 23h30. Đoàn quy tập đã tổ chức lễ khâm niệm, phủ cờ lên toàn bộ 15 hài cốt các liệt sĩ. Đúng 24h, các nhà sư đã tiến hành làm lễ cầu siêu cho các vong hồn liệt sĩ. Buổi cầu siêu kết thúc lúc 01h30 sáng ngày 30/01/2013. 10h sáng cùng ngày, đại diện Ngân hàng chính sách xã hội đã tiến hành bàn giao và phối hợp với UBND tỉnh Bình Phước tổ chức lễ truy điệu các liệt sĩ tại địa điểm khai quật, sau đó thực hiện lễ an táng cho 12 liệt sĩ còn lại tại Nghĩa trang liệt sĩ tỉnh Bình Phước.

Trước đó, Công đoàn Ngân hàng chính sách xã hội cũng tổ chức quy tập mộ liệt sĩ tại huyện Ea Hleo, xã Ea Hleo, Đắc Lắk. Tại đây, đoàn đã quy tập được 31 mộ liệt sĩ. Chuyến đi xuất phát từ tâm nguyện của một cán bộ ngân hàng đã nhiều năm chờ đợi, tìm kiếm phần mộ của thân phụ là liệt sĩ Dương Văn Mừng, quê xã Nội Hoàng, huyện Yên Dũng (Bắc Giang). Từ những thông tin của đồng đội và một số nhân chứng chiến tranh tại địa phương, gia đình và đoàn quy tập đã tìm và đưa được hài cốt của liệt sĩ Dương Văn Mừng, biên chế thuộc Tiểu đoàn 3, Trung đoàn 33, Quân đoàn 3, Mặt trận Tây Nguyên về an nghỉ tại quê nhà. Trong quá trình tìm kiếm ấy, nhiều hài cốt của một số liệt sĩ cùng thuộc đơn vị với liệt sĩ Mừng, cũng đã được phát hiện tại tiểu khu 1 xã Ea Hleo.

Trong cái bộn bề cuối năm, tất cả mọi người dường như lại càng tập trung hơn vào từng thửa đất, từng gốc cây, ngọn cỏ. Khi trời đã chạng vạng, những hiện vật đầu tiên đã hiện ra dưới lớp đất dày. Đó là một quả mìn đã rỉ sét theo thời gian, chiếc dép cao su, 2 ngôi sao vàng, những chiếc khuy áo quần còn lại của trang phục và chiếc bi-đông có khắc chữ “N.Dung HB”. Đây chính là những manh mối để đoàn công tác tìm ra hài cốt liệt sĩ Nguyễn Văn Dùng (quê ở xã Danh Thắng, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Hà Bắc cũ).

Cứ như vậy, không quản những trở ngại về địa hình với những vạt rừng rậm rạp và hiểm trở, ngày 28/12/2012, đoàn quy tập được 13 hài cốt, ngày 29/12/2012 quy tập được 11 hài cốt và ngày 30/12/2012 quy tập được 7 hài cốt... Trong 3 ngày tìm kiếm, đoàn công tác đã tìm được 31 hài cốt liệt sĩ, cùng nhiều hiện vật là các quân trang, quân dụng. Trong đó, có 5 liệt sĩ đã xác định được danh tính với đầy đủ họ tên, quê quán, và được đoàn quy tập thông báo, hỗ trợ cho gia đình và thân nhân đến nhận, đưa về quê nhà an nghỉ. Các hài cốt liệt sĩ sau đó được bàn giao cho UBND tỉnh Đắk Lắk dưới sự chứng kiến đông đảo của bà con nhân dân, các cựu chiến binh, chính quyền địa phương các cấp, được thân nhân đưa về quê hoặc an táng tại Nghĩa trang liệt sĩ tỉnh Đắk Lắk.

Tại buổi bàn giao, ông Đinh Văn Khiết, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk cảm ơn và ghi nhận những công lao của tập thể lãnh đạo và đoàn viên Công đoàn trong toàn hệ thống Ngân hàng chính sách xã hội đã vượt qua khó khăn, tích cực tìm kiếm và quy tập các liệt sĩ hi sinh trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Đây là một nghĩa cử cao đẹp, thể hiện tấm lòng biết ơn, trách nhiệm của thể hệ sau đối với xương máu của cha ông.

Trong nghĩa trang chiều hôm đó, có rất nhiều các cựu chiến binh đã đến thắp hương cho đồng đội của mình. Trong từng khóe mắt chân chim đang nghẹn ngào lại hiện lên những hình ảnh của một thuở nào, sáng như một cuốn phim quay chậm. Từng tấc đất nơi này đã thấm máu và hồn tuổi trẻ các anh. Đó là sức mạnh của một dân tộc kiên trung, tình nghĩa, không bao giờ lùi bước trước bất cứ kẻ thù nào. Một năm mới đã bắt đầu như mùa xuân của đất nước với muôn hoa khoe sắc, và lòng tri ân, đạo lý đang tỏa ngát làn hương nồng đượm.

Thanh Hoài