Phiên tòa và tiếng vỗ tay dành cho công luận

Sau những lời kêu oan, sự lên tiếng của công luận, TAND Tối cao tuyên hủy những bản án sơ thẩm, phúc thẩm để xử lại.

Các bị cáo tại phiên tòa xử với tội danh giật 2 chiếc mũ có giá trị trên... 60.000đồng.

Án “lạ”

Đầu tháng 5.2014, các phóng viên báo chí trung ương thường trú tại Hải Phòng tiếp những vị khách khá đặc biệt, lếch thếch từ huyện Tiên Lãng tới gửi đơn kiến nghị. Nghe họ trình bày sự việc 4 đứa trẻ là con, em họ chỉ vì “trêu gái”, giật 2 chiếc mũ và bị xử tù… 94 tháng, chúng tôi không thể tin đó là sự thật. Nhưng quyết định khởi tố vụ án, rồi cáo trạng, bản án giấy trắng mực đen khiến chúng tôi phải tin.

Theo bản cáo trạng của VKSND huyện Tiên Lãng: Khoảng 6h ngày 23.9.2013, Vũ Văn Thành, SN 1995 (xã Đông Hưng); Nguyễn Bá Thịnh, SN 1997 (xã Tây Hưng) rủ Vũ Thanh Hùng, SN 1996 (xã Đông Hưng) và Vũ Văn Lộc, SN 1996 (xã Bắc Hưng) - cùng huyện Tiên Lãng, đi cướp giật mũ, nón của học sinh để về sử dụng. Tại thời điểm trên, “bọn cướp” gồm 4 tên trong đó 3 là trẻ vị thành niên này đã cướp giật 1 chiếc mũ và 1 nón lá của 2 nữ sinh mà theo định giá của Hội đồng Định giá có giá trị lên tới… 60.000 đồng.

Tại phiên sơ thẩm ngày 3.4, TAND huyện Tiên Lãng nhận định: “Hành vi phạm tội của các bị cáo là nghiêm trọng, đã trực tiếp xâm hại đến quyền sở hữu tài sản của người khác, tác động xấu đến tình hình ANTT tại địa phương; do đó cần phải xử phạt nghiêm khắc để cải tạo, giáo dục bị cáo và phòng ngừa chung”.

Với những chứng cứ “không thể chối cãi”, HĐXX tuyên, 4 bị cáo đồng phạm tội “Cướp giật tài sản”, với mức án phạt: Bị cáo Vũ Văn Thành 36 tháng tù; Nguyễn Bá Thịnh 22 tháng tù; còn Vũ Văn Lộc và Vũ Thanh Hùng cùng mức án 18 tháng tù. Tổng hình phạt cho các bị cáo là 94 tháng tù giam. Vật chứng là... 1 chiếc nón lá (trị giá 30.000 đồng) đã được trả lại cho “bị hại”.

Tiếng vỗ tay không dành cho HĐXX

Sau những “choáng váng” ban đầu, chúng tôi nhận thấy chỉ riêng trên địa bàn Hải Phòng đã có hàng chục vụ chỉ vì “trêu gái” giật mũ mà nhiều người phải đứng trước vành móng ngựa (trước đó báo chí không phản ánh). “Án lạ” này lập tức được nhiều tờ báo tìm hiểu, mổ xẻ, phân tích ở nhiều góc độ khác nhau. Tuy vậy, tại phiên phúc thẩm, TAND TP.Hải Phòng vẫn cơ bản giữ nguyên quan điểm về hình phạt đối với các bị cáo khiến dư luận một lần nữa lại “dậy sóng”.

Tiếng nói của đông đảo báo chí tiếp tục tạo nên một “làn sóng” dư luận, khiến các đại biểu Quốc hội có ý kiến, rồi TAND Tối cao mở phiên giám đốc thẩm. Tại bản án Giám đốc thẩm số 40 ngày 19.8, Hội đồng Giám đốc thẩm TAND Tối cao thẳng thắn cho rằng, tòa án cấp phúc thẩm (TAND Hải Phòng - PV) xử các bị cáo quá nghiêm khắc, không phù hợp đường lối xét xử đối với người chưa thành niên phạm tội.

Hội đồng Giám đốc thẩm đã quyết định hủy Bản án Hình sự phúc thẩm số 65/2014/HSPT ngày 8.7.2014 của TAND TP.Hải Phòng và Bản án Hình sự sơ thẩm số 09/2014/HSST ngày 3.4.2014 của TAND huyện Tiên Lãng; chuyển hồ sơ vụ án cho TAND huyện Tiên Lãng để xét xử sơ thẩm lại theo đúng quy định của pháp luật.

Phiên tòa hình sự sơ thẩm (lần 2) diễn ra ngày 29.9, vị đại diện VKSND huyện Tiên Lãng giữ quyền công tố tại phiên tòa này vẫn giữ nguyên quan điểm truy tố các bị cáo về hành vi “cướp tài sản”, nhưng lời lẽ luận tội đã nhẹ nhàng hơn rất nhiều. Cũng không có nhiều tranh luận giữa luật sư và đại diện VKS, mở đầu bài bào chữa, luật sư Nguyễn Hồng Bách (Đoàn luật sư Hà Nội) - người bào chữa cho cả 4 bị cáo và người đại diện hợp pháp cho bị cáo Lộc (tuổi vị thành niên) cảm ơn báo chí. Những tiếng vỗ tay liên tiếp vang lên trong hội trường, nhưng không dành cho HĐXX.

Kết thúc phiên tòa, HĐXX tuyên phạt bị cáo Vũ Văn Thành 15 tháng tù giam, kể từ ngày tạm giam; Vũ Thanh Hùng bị tuyên mức án 3 tháng 17 ngày (bằng đúng thời hạn tạm giam); Nguyễn Bá Thịnh và Vũ Văn Lộc được miễn trách nhiệm hình sự.

2 phiên sơ thẩm của cùng 1 vụ án, cùng do TAND huyện Tiên Lãng tuyên, nhưng mức án của 4 bị cáo đã giảm từ 94 tháng tù xuống còn 18 tháng, 2 đứa trẻ thoát khỏi cảnh mang án. Nhưng điều được hơn sau vụ án này, các cơ quan tố tụng sẽ thận trọng để không xảy ra các vụ án “trêu gái, giật mũ = đi tù”.