Gần 3 tiếng đồng hồ tuyên án vụ thao túng giá chứng khoán đầu tiên

Do quá đông bị hại cùng hàng loạt tổ chức, cá nhân liên quan và hành vi phạm tội của các bị cáo ứng với nhiều tội danh khác nhau, việc tuyên án của HĐXX sơ thẩm TAND TP Hà Nội đã phải kéo dài gần 3 tiếng đồng hồ.

Cựu Chủ tịch thao túng giá chứng khoán lĩnh án chung thân

Theo bản án sơ thẩm, HĐXX sơ thẩm TAND TP Hà Nội quyết định tuyên phạt Trần Hữu Tiệp (SN 1983, nguyên Chủ tịch Công ty MTM) tù chung thân về tội “Lừa đảo chiểm đoạt tài sản”. Cùng tội danh này, Vũ Thị Hoa (SN 1970, trú ở phường Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội) và Nguyễn Lê Trường (SN 1980, ở xã Gia Lâm, Lâm Hà, Lâm Đồng) cùng bị áp dụng mức án 12 năm tù.

Nguyễn Văn Dĩnh (SN 1965, chồng bị cáo Hoa, nguyên Giám đốc Công ty CP Khoáng sản Nari Hamico) bị tuyên phạt 4 năm tù về tội “Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan tổ chức”. Với tội “Thao túng giá chứng khoán”, Bùi Thiện Lý (SN 1988, trú xã Đông Hòa, TP Thái Bình, tỉnh Thái Bình) và Đỗ Hữu Tài (SN 1992, ở phường Ô Chợ Dừa, Đống Đa, Hà Nội) cùng bị áp dụng 30 tháng tù nhưng cho hưởng án treo.

Ngoài ra, 9 bị cáo liên quan (trong đó phần lớn là cán bộ ngân hàng) lần lượt bị tuyên phạt từ 20 tháng tù đến 36 tháng tù (được hưởng án treo) về các tội “Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan tổ chức” và tội “Giả mạo trong công tác”.

Theo cáo buộc, năm 2010, bị cáo Nguyễn Văn Dĩnh mua lại hồ sơ pháp lý của Công ty MTM. Dù Công ty MTM không hoạt động, không có vốn nhưng các đối tượng làm giả hồ sơ thể hiện năm 2014, Công ty MTM có 103 cổ đông, sở hữu 31 triệu cổ phần (tương đương 310 tỷ đồng) Từ đó, các đối tượng làm giả chứng từ tăng vốn thực góp lên 310 tỷ đồng nhằm đủ điều kiện niêm yết trên sàn chứng khoán.

Quá trình làm giả hồ sơ, bị cáo Tiệp, Dĩnh và đồng phạm đã móc nối với cán bộ một số ngân hàng hợp thức hóa chứng từ để rút 485 tỷ đồng, thể hiện việc góp vốn của các cổ đông và doanh số kinh doanh của Công ty MTM.

Khi đang chỉ đạo đăng ký niêm yết cổ phiếu MTM thì ngày 29/5/2015, Nguyễn Văn Dĩnh bị khởi tố, bắt tạm giam vì hành vi làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan tổ chức, trốn thuế và vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng trong một vụ án khác. Ngay sau đó, Công ty MTM đã rút hồ sơ đăng ký niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán.

Tháng 6/2015, Trần Hữu Tiệp và Phùng Thành Công (đang bỏ trốn) thỏa thuận với vợ Dĩnh là Vũ Thị Hoa để nhận hồ sơ pháp lý của Công ty MTM và tiếp tục làm thủ tục đăng ký giao dịch chứng khoán. Hoa biết rõ Công ty MTM không có vốn cũng không hoạt động sản xuất kinh doanh nhưng vẫn đồng ý bàn giao hồ sơ với thỏa thuận, nếu cổ phiếu MTM được giao dịch trên thị trường chứng khoán, mỗi bên sẽ sở hữu 50% trong số 31 triệu cổ phiếu, tương đương 155 tỉ đồng vốn thực góp.

Tháng 6/2016, hành vi phạm tội của các đối tượng trong vụ án bị phát hiện. Thời điểm này đã có 1.156 người đứng tên sở hữu cổ phiếu không có thật của Công ty MTM.

Các cơ quan tố tụng xác định, bị cáo Tiệp cùng đồng phạm đã thực hiện các hành vi gian dối, lừa đảo, thao túng cổ phiếu MTM, gây thiệt hại số tiền hơn 56 tỷ đồng cho các cá nhân, tổ chức; trong đó, lừa đảo chiếm đoạt hơn 53 tỷ đồng của các nhà đầu tư cổ phiếu MTM. Ngoài ra, bị cáo Tiệp còn có hành vi lừa bán cổ phiếu MTM cho hai người khác để chiếm đoạt số tiền 355 triệu đồng.

Kiến nghị xem xét bất cập trong thị trường chứng khoán

Nhận định về vụ án, HĐXX cho rằng, hành vi của các bị cáo đã xâm phạm hoạt động đúng đắn, bình thường của thị trường chứng khoán và tác động tiêu cực đến tâm lý của các nhà đầu tư. Trong đó, nhóm bị cáo phạm tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” là nghiêm trọng nhất.

Theo kết luận giám định, có 1.064 người đứng tên sở hữu cổ phiếu MTM và đã phải chịu thiệt hại số tiền lên 56 tỷ đồng. Tuy nhiên, có những người không có yêu cầu bồi thường, có người không đến làm việc với cơ quan tố tụng.

HĐXX nhận thấy, số liệu quy kết trong cáo trạng có sự nhầm lẫn về số học. Qua kiểm tra thực tế, HĐXX xác định số tiền các bị cáo chiếm đoạt của hơn 800 nhà đầu tư là 43 tỷ đồng.

Trong tranh luận tại tòa, một số luật sư bào chữa cho các bị cáo đề nghị HĐXX trả hồ sơ điều tra bổ sung để làm rõ Công ty MTM có tài sản, hoạt động sản xuất kinh doanh hay không. Mặt khác, có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm là những người đánh giá, kiểm duyệt hồ sơ Công ty MTM khi đưa lên sàn giao dịch chứng khoán và trách nhiệm của kiểm toán viên.

Đối đáp với quan điểm trên của luật sư, đại diện Viện KSND thực hành quyền công tố tại phiên xử cho rằng, lời khai của những người liên quan đều khẳng định Công ty MTM không có tài sản, không có hoạt động sản xuất kinh doanh. Về dấu hiệu bỏ lọt tội phạm, nếu có căn cứ sẽ xem xét.

Đối với trách nhiệm kiểm toán viên, khi kiểm toán thu thập nhiều chứng từ nhưng không xét kỹ hồ sơ. Các kiểm toán viên không được hưởng lợi, không biết hồ sơ, chứng từ là giả. Vì vậy, Viện Kiểm sát tiếp tục giữ nguyên quan điểm truy tố đối với các bị cáo.

Liên quan đến nội dung tranh luận giữa luật sư và kiểm sát viên, HĐXX nhìn nhận, đối với các cán bộ thẩm định hồ sơ của Ủy ban chứng khoán Nhà nước và Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội, họ chỉ có trách nhiệm kiểm tra thủ tục. Khi thủ tục đủ theo quy định thì sẽ quyết định để cho công ty được giao dịch trên sàn.

Theo HĐXX, các cán bộ thẩm định không có trách nhiệm và không đủ điều kiện để thẩm định tính thật, giả của các hồ sơ này. Công ty MTM có thể được đưa lên giao dịch như vậy là do những bất cập trong thị trường chứng khoán.

“Tòa sẽ kiến nghị xem xét những bất cập này.” - HĐXX khẳng định.

Tiến Nguyên