Dân kiện TAND tỉnh Bạc Liêu đòi bồi thường oan sai 9,5 tỷ đồng

Ngày 27/5, TAND cấp cao tại TPHCM mở phiên tòa xét xử phúc thẩm vụ tranh chấp bồi thường thiệt hại do người thi hành công vụ gây ra trong hoạt động tố tụng hình sự. Nguyên đơn là ông Bùi Mạnh Hòa (sinh năm 1976) và bị đơn là TAND tỉnh Bạc Liêu.

Khi tòa là bị đơn, vừa xét xử vừa kháng cáo

Theo hồ sơ vụ việc, năm 1983, ông Bùi Duy Hải (cha ruột ông Hòa, đã mất) là kỹ sư, trưởng phòng tổng hợp kiêm chủ tài khoản của đơn vị ban quản lý ruộng đất tỉnh Minh Hải (nay là tỉnh Bạc Liêu và tỉnh Cà Mau). Thời điểm này, ông Hải có trách nhiệm thống kê lại ruộng đất và có phương án khoán sản phẩm.

Đến năm 1984, ông Hải bất ngờ bị bắt tạm giam 2 lần với tổng thời gian gần 5 năm. Đến tháng 9/1989, ông Hải bị TAND tỉnh Minh Hải xét xử, tuyên phạt 18 tháng tù về các tội tham ô tài sản xã hội chủ nghĩa, thiếu tinh thần trách nhiệm và vu khống. Sau khi bản án của TAND tỉnh Minh Hải tuyên, ông Hải đã làm đơn kháng cáo đến TAND tối cao tại TPHCM.

Tháng 10/1989, TAND tối cao tại TPHCM tuyên hủy toàn bộ quyết định của TAND tỉnh Minh Hải, tuyên ông Hải không phạm 3 tội trên.

Sau khi ông Hải được tuyên không phạm tội, ông Hải đã viết đơn gửi các cơ quan yêu cầu sớm giải quyết việc bồi thường oan sai. Sau được tòa tuyên không phạm tội 1 năm thì ông Hải qua đời do bệnh nặng. Sau khi ông Hải chết, ông Hòa tiếp tục gửi đơn đến các cơ quan tố tụng địa phương và Trung ương yêu cầu bồi thường cho cha mình. Sau khi mỏi mòn chờ đợi gần 35 năm, kể từ khi cha mình bị bắt và được giải oan, gia đình ông Hòa phải chờ đợi để được bồi thường.

Đến tháng 10/2018, ông Hòa làm đơn khởi kiện TAND tỉnh Bạc Liêu, đòi bồi thường thiệt hại theo quy định của Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước gồm: Bồi thường thiệt hại do tài sản bị xâm phạm, thiệt hại về tinh thần (tổn hại tinh thần trong thời gian bị tạm giam, tổn thất về tinh thần cho mẹ, vợ và con ông Hải), chi phí mai táng cho người bị thiệt hại chết, chi phí gửi đơn thư, khiếu nại, chi phí ăn, ở và đi lại, thăm nuôi. Đồng thời, yêu cầu TAND tỉnh Bạc Liêu xin lỗi công khai theo quy định của pháp luật. Tổng cộng với tiền yêu cầu bồi thường hơn 9,5 tỷ đồng.

Tuy nhiên, tại phiên tòa xét xử sơ thẩm, ông Hòa không chứng minh được một số giấy tờ có liên quan đến các nội dung mà ông yêu cầu bồi thường cho HĐXX nên TAND tỉnh Bạc Liêu chấp nhận một phần yêu cầu, thống nhất bồi thường oan sai hơn 1,1 tỷ đồng. Đồng thời, TAND tỉnh Bạc Liêu cũng chấp nhận đăng báo xin lỗi và công khai xin lỗi gia đình ông Hải. Sau bản án sơ thẩm, ông Hòa kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm, bên cạnh đó, TAND tỉnh Bạc Liêu cũng kháng cáo, không đồng ý đóng án phí.

Nỗi đau kéo dài

Tại phiên tòa hôm nay, cả nguyên đơn và bị đơn cùng giữ nguyên kháng cáo. Nguyên đơn cho rằng, bản án sơ thẩm vi phạm tố tụng nghiêm trọng, chưa xem xét toàn bộ nội dung vụ án cũng như chưa xem xét hết các tổn thất gia đình nguyên đơn phải gánh chịu suốt 36 năm qua.

“Năm 1991, do các di chứng trong quá trình bị tạm giam, trầm cảm, bệnh tật, dẫn đến việc bố tôi bệnh nặng và qua đời. Tuy nhiên, bố chết cũng không được khôi phục lại danh dự, mất tất cả công việc, thu nhập, gia đình rơi vào khó khăn. Trong thời gian này, gia đình tôi rơi vào hoàn cảnh khó khăn, bị xã hội khinh miệt, coi thường. Thiệt hại về vật chất, tinh thần hết sức to lớn nhưng chưa được tòa cấp sơ thẩm xem xét”, ông Hòa trình bày.

Ngoài ra, ông Hòa cho rằng bố mình là cán bộ của tỉnh Hà Nam Ninh (cũ), sau đó, được điều động vào tỉnh Minh Hải công tác nhưng cấp sơ thẩm chưa tính đúng mức lương của ông Hải. Bên cạnh đó, ông Hòa cho rằng, trong thời gian ông Hải bị giam oan thì gia đình bị mất 1 căn nhà nhưng chưa được xem xét.

Đại diện bị đơn, đồng ý với mức bồi thường cấp sơ thẩm. Bên cạnh đó, bị đơn cho rằng tại phiên tòa hôm nay, nếu nguyên đơn đưa ra được các chứng cứ mới chứng minh thiệt hại thì bị đơn sẽ đồng ý bồi thường. Tuy nhiên, bị đơn không đồng ý đóng án phí, bởi, nếu đóng án phí thì cũng lấy tiền Nhà nước đóng vào ngân sách Nhà nước.

Sau khi nghị án, HĐXX quyết định bác kháng cáo của nguyên đơn, chấp nhận kháng cáo của bị đơn. Theo tòa, các vấn đề nguyên đơn đưa ra đã được tòa sơ thẩm xem xét. Từ đó, tuyên TAND tỉnh Bạc Liêu phải bồi thường cho nguyên đơn số tiền 1,1 tỷ đồng và bị đơn không phải đóng án phí.

 Xuân Duy