Người Trung Quốc và giấc mơ xe hơi

Sự chú ý của thế giới phương Tây đối với nhu cầu tiêu thụ xe ngày một tăng của thị trường Trung Quốc thường chỉ tập trung vào mối liên hệ giữa nhu cầu này với sự phụ thuộc ngày một lớn của Trung Quốc vào nguồn cung cấp dầu từ nước ngoài, nhu cầu sử dụng các loại tài nguyên thiên nhiên như quặng sắt đang gia tăng, và tình trạng ô nhiễm môi trường.

Tuy nhiên, hàng triệu gia đình Trung Quốc, giống như hàng triệu gia đình Mỹ, không tạo ra những mối liên hệ trên. Với họ, ý nghĩa của một chiếc xe đơn giản hơn nhiều, và cũng phức tạp hơn nhiều.

Theo khảo sát của công ty nghiên cứu thị trường J.D. Power & Associates, 4/5 ô tô tiêu thụ tại Trung Quốc được mua bởi những người chưa một lần sở hữu ô tô, thậm chí là xe cũ. Tỷ lệ này đã duy trì trong suốt 4 năm qua.

Ngược lại, tại Mỹ, chưa đến 1/10 số ô tô mới được bán cho những người chưa từng mua xe mới, và chưa đến 1% ô tô mới được bán cho những người chưa một lần sở hữu ô tô, dù mới hay cũ.

Sự bùng nổ nhu cầu của những người mua ô tô lần đầu là nguyên nhân chính dẫn đến doanh số tiêu thụ ô tô kỷ lục tại Trung Quốc, tăng hơn gấp 8 lần từ năm 2000 đến nay. Đó cũng chính là lý do khiến Trung Quốc vừa vượt qua Nhật Bản và trở thành thị trường tiêu thụ ô tô lớn thứ hai thế giới, chỉ sau Mỹ.

Ở Trung Quốc, khách mua xe lần đầu cũng ngày càng đòi hỏi khắt khe hơn về chất lượng và hình thức. Các nhà sản xuất ô tô trong nước như Geely và Chery, từng là mối đe doạ của các doanh nghiệp ô tô Mỹ và châu Âu, đã chứng kiến tốc độ tăng trưởng doanh số chậm lại, thậm chí có trường hợp giảm, trong năm vừa qua, dù tổng doanh số tiêu thụ ô tô của thị trường Trung Quốc tăng gần 20% vào năm ngoái.

Doanh nghiệp làm ăn phát đạt nhất là các liên doanh lắp ráp ô tô theo thiết kế của nước ngoài, với các mẫu xe như Buick Excelle, Volkswagen Jetta và Toyota Camry.

Trên thực tế, hầu hết các chuyên gia phân tích thị trường ô tô đều cho rằng các tập đoàn đa quốc gia sẽ nhanh chóng thất bại trước các doanh nghiệp lắp ráp ô tô trong nước của Trung Quốc do vấn đề giá cả và chi phí.

Tuy nhiên, mọi việc đang diễn biến theo chiều hướng khác. Khách hàng Trung Quốc nói chung, trong đó có những người mua xe lần đầu, ngày càng sáng suốt và kỹ tính hơn về độ tiện nghi, phong cách, độ tin cậy của ô tô. Do đó, các nhà sản xuất trong nước đang phải nỗ lực gấp đôi ngay trên “sân nhà”, thay vì dốc sức cho việc “đem chuông đi đánh xứ người”.

“Khách hàng ngày càng đòi hỏi khắt khe hơn, họ muốn mua một chiếc ô tô gắn mác có tên tuổi một chút. Họ thà đợi và tiết kiệm thêm tiền để mua một chiếc xe “cho ra tấm ra món”, hơn là vội bằng lòng với một chiếc xe nhỏ, không có mấy tên tuổi,” ông Michael Dunne, Giám đốc J.D. Power & Associates tại Trung Quốc nói.

Tuy nhiên, trường hợp gia đình anh Lý nói trên lại khác. Mùa thu năm 2006, họ, đặc biệt là anh Lý Nhật Phúc, không thể đợi lâu hơn nữa để sở hữu một chiếc ô tô. Anh có cảm giác đặc biết hồi hộp và phấn chấn vào ngày anh chuẩn bị mua chiếc ô tô đầu tiên trong đời - tháng 9/2006, đến mức anh thức dậy từ sớm tinh mơ, lúc mặt trời còn chưa ló sáng. Sau nhiều năm tích cóp, cuối cùng anh cũng đủ tiền để mua một chiếc ô tô.

Gia đình anh sống trong ngôi làng bốn bề là núi ở tỉnh Triết Giang, muốn mua xe, anh phải đi mô-tô mất nửa tiếng đến đại lý ô tô gần nhất. Anh thực sự muốn mua chiếc xe màu đen, nhưng các con anh lại thích màu trắng, vì đó là màu được giới trẻ ưa chuộng, và anh Lý đã chiều theo ý con.

“Nếu không có chiếc ô tô này, hai con trai tôi sẽ khó lấy vợ,” anh nói và nhớ lại hồi những năm 80 mình đã từng chỉ mơ ước có một chiếc xe máy cho “oách” khi đang hẹn hò với người vợ sau này.

Khi tới đại lý, anh chọn một chiếc Geely King Kong màu trắng để lái thử, rồi sau đó lập tức chạy 3 bậc một lên phòng thu ngân. Anh lôi một bọc tiền to hơn cục gạch ra khỏi chiếc túi màu đen đeo trên vai và thanh toán gần 9.000 USD cho chiếc xe. Để được cấp biển số, anh còn  phải trả khoảng 1.000 USD nữa.

 Anh Lý (bên phải) đang nghe nhân viên bán hàng giới thiệu về chiếc Geely King Kong

Khi nhắc tới chiếc xe, anh Lý hào hứng kể về mơ ước một ngày nào đó sẽ lái xe đi khắp Trung Quốc, tới Bắc Kinh và Tây Tạng. Tuy nhiên, việc đầu tiên là anh phải học lái xe để lấy bằng.

Anh Lý hiện có một cơ sở trồng hoa nhỏ trong làng, thuê 5 người làm công. Việc sở hữu một chiếc ô tô đã giúp anh ký được hợp đồng trồng hoa lớn hơn. Anh cho biết việc anh lái ô tô đi thảo luận công việc khiến khách hàng nhìn anh với thái độ khác.

Vài tháng sau khi anh mua xe, con trai lớn của anh, Lý Phong Dương, đã tìm được bạn gái, một thiếu nữ trẻ làm nhân viên bán hàng cho công ty cung cấp dịch vụ điện thoại di động China Mobile. Sau 5 tháng tìm hiểu, họ đã quyết định đi đến hôn nhân. Tất nhiên,  không thể không kể đến những buổi hẹn hò của họ, đi bằng chiếc xe của gia đình Phong Dương. Hai người đã trao nhau nụ hôn đầu trên chính chiếc xe này.

Nhật Minh

Theo NYT