Bài tham dự diễn đàn “Tình và Nghĩa trong đời sống hiện đại”:

Nghĩa - tình dưới góc nhìn của một người làm giáo dục

(Dân trí) - Hơn 30 năm công tác trong ngành giáo dục, rất nhiều bạn trẻ thành đạt bây giờ đã từng là học trò trong lớp của tôi. Có em đã là những doanh nhân lớn, có em đang công tác trong ngành giáo dục, một số em khác sinh sống và làm việc tại nước ngoài.

Nhưng cứ mỗi năm vào dịp lễ tết, chẳng kể là 20/11 hay Tết cổ truyền của dân tộc, cứ có thời gian tụ họp là các em lại tập trung về thăm tôi. Tình cảm ấm áp ấy, dù đứng trên phương diện học sinh đối với thầy cô, hay là sự tôn trọng người lớn tuổi của thế hệ trẻ, thiết nghĩ đều rất đáng trân trọng và cần phát huy.

Nhưng cũng không ít thanh thiếu niên với lối sống ăn chơi hưởng thụ, sống ích kỷ và bàng quan với tất cả mọi người xung quanh. Đây không chỉ là một vài hiện tượng đơn lẻ, mà là cả một hiện tượng đáng báo động cho toàn thể cộng đồng.  

Xã hội chúng ta hiện nay, với rất nhiều những thay đổi sâu sắc xuất phát từ sự du nhập vội vã văn hóa từ bên ngoài vào, sự xâm lấn ồ ạt của các hình thức giao tiếp kỹ thuật cao, nhịp sống gấp gáp của một thế hệ rất biết cách kiếm tiền và tiêu tiền… đã tạo ra một cuộc sống xã hội với nhiều màu sắc khó phân phải - trái…

Có thể có một số bạn trẻ ngày nay dễ dàng “cười nhạo” lên cuộc sống khó khăn của những người lao động bình dân hay đùa cợt với sự khổ đau của những người lang thang cơ nhỡ. Có thể có một số người chỉ cần tặc lưỡi là đã uống hết vài ba chai rượu trong các vũ trường trị giá hàng triệu đồng, nhưng cho một người ăn xin 500 hay 1.000 đồng là chuyện rất… khó khăn và phải cân nhắc kỹ lưỡng… 

Theo ý kiến của riêng tôi, xã hội dù phát triển và tân tiến đến dường nào thì những giá trị đạo đức, tình người, lòng nhân ái và tính hướng thiện vẫn luôn phải được coi là kim chỉ nam cho các bạn trẻ. Để thực hiện được điều đó, sẽ cần đến sự quan tâm của mọi cơ quan, ban ngành đoàn thể, gia đình, người thân, bạn bè… Quan trọng nhất chắc chắn sẽ vẫn là nền tảng giáo dục tại gia đình. Vì đây sẽ là cái nôi hình thành nên nhân cách con người. Lối sống tích cực lành mạnh của gia đình sẽ là động lực để các bạn trẻ xây dựng cho mình một nhân cách đẹp.

Ngày xưa các bậc tiền bối vẫn dạy về “nhân, lễ, nghĩa, trí, tín” với nguyên tắc “quân, sư, phụ”. Trong đó chữ “nhân” là yếu tố quan trọng nhất và gia đình đóng vai trò nền móng cho tất cả những nguyên tắc trên. Không nên để cuộc sống cuốn trôi đi tất cả mọi nền tảng gia đình truyền thống của người Việt Nam, cha mẹ luôn luôn phải là người dẫn lối và xây dựng những tính cách đầu tiên cho con cái.  

Thế hệ trẻ hiện nay với rất nhiều tài năng, thông minh, hoạt bát. Nhưng để có một thế hệ trọn tài vẹn đức để xây dựng đất nước, xã hội cần phải quan tâm hơn nữa đến thế hệ trẻ. Bên cạnh đó, các nguyên lý giáo dục hiện đại cũng cần thay đổi để có sự thích ứng phù hợp hơn với các chuẩn mực mới. Đồng thời, chính các bạn trẻ cũng cần phải tu dưỡng tinh thần và ý chí nhiều hơn nữa để xứng đáng là lớp người kế tục, xây dựng một xã hội phát triển dựa trên những chuẩn mực đạo đức của người Việt ta, không chạy theo tiền tài, vật chất mà sản sinh ra những bất công và nghịch lý trong xã hội.  

Tâm Nghĩa