Từ một chỉ thị đến ngàn mái ấm yên vui (kỳ 1): "Cuộc đàm phán có 1 không 2"
(Dân trí) - Để giúp người dân xóa nhà tranh tre, dột nát, ngoài sự hỗ trợ từ nhà nước và cộng đồng, nhiều ý tưởng táo bạo và linh hoạt đã được lãnh đạo địa phương áp dụng với những cuộc "đàm phán" có 1 không 2.
LTS: Hướng tới mục tiêu xóa bỏ hoàn toàn nhà tạm, dột nát theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, ngày 30/3/2024, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Thanh Hóa đã ban hành Chỉ thị số 22-CT/TU (gọi tắt là Chỉ thị 22). Chỉ thị này phát động cuộc vận động hỗ trợ xây dựng nhà ở cho hộ nghèo, gia đình chính sách và các hộ còn khó khăn về nhà ở trong 2 năm 2024-2025.
Tại Thanh Hóa, quá trình triển khai gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Song, với sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, quyết tâm cao từ tỉnh đến cơ sở, nhiều địa phương có cách làm sáng tạo, hiệu quả, bứt tốc “về đích”, mang đến người nghèo ngàn mái ấm kiên cố, vững chãi.
Ba thế hệ chật vật trong chòi tạm, mưa bão phải đi tránh trú
Nhiều năm sống trong căn chòi tạm bợ ven sông, gia đình ông Hà Văn Đông (62 tuổi), trú tại bản Bá, xã Phú Xuân, tỉnh Thanh Hóa nay đã có một ngôi nhà mới khang trang nhờ sự hỗ trợ của nhà nước và cộng đồng.
Ngồi trong căn nhà rộng 60m2, trị giá 80 triệu đồng, ông Đông nở nụ cười mãn nguyện. Giấc mơ về mái ấm vững chãi, điều mà nhiều thế hệ trong gia đình ông từng ấp ủ nay đã trở thành hiện thực.
Gia đình 6 nhân khẩu của nhà ông Đông tá túc trong chiếc chòi tạm xiêu vẹo (Ảnh: Hạnh Linh).
“Có nhà kiên cố, cả gia đình đều phấn khởi. Ngôi nhà không chỉ là chỗ che nắng, che mưa mà còn là niềm hy vọng về một tương lai đổi thay. Đây là nguồn động viên lớn để tôi tiếp tục nỗ lực vươn lên thoát nghèo”, ông Đông chia sẻ.
Ông Đông kể, sinh ra trong một gia đình nghèo đông con, đất canh tác ít, lại không có nghề phụ, cuộc sống của ông là chuỗi ngày chật vật.
Năm 19 tuổi, ông lập gia đình, sinh được 4 người con. Dù có cuộc sống riêng nhưng ông vẫn không thể thoát khỏi cảnh “thiếu trước hụt sau”. Kinh tế của gia đình trông vào 6 sào luồng và số tiền ít ỏi sau những buổi ông đi thả lưới đánh cá trên sông Mã.
Vợ ông đau ốm triền miên, con cái đông, thu nhập bấp bênh khiến gia đình mãi nằm trong diện hộ nghèo. Hai cô con gái lập gia đình riêng, con trai cả lấy vợ, ở xa. Vợ chồng ông cùng gia đình con trai út và 2 cháu phải tá túc trong một căn chòi nhỏ tạm bợ ven sông Mã.
“6 người, 3 thế hệ chen chúc trong không gian chật chội, thiếu thốn đủ bề. Mùa nắng thì nóng như lửa, mưa lại dột tứ phía, còn bão đến là cả nhà phải chạy đi “trốn”,” ông Đông kể lại.
Những ngôi nhà được xây theo Chỉ thị 22, giúp người nghèo có mái ấm an cư (Ảnh: Hạnh Linh).
Cuối năm 2024, gia đình ông được cán bộ bản, xã đưa vào danh sách hộ được hỗ trợ xây nhà. Ai cũng vui mừng, nhưng niềm vui nhanh chóng nhường chỗ cho nỗi lo vì không có tiền đối ứng để mua vật liệu dựng nhà.
“Cán bộ xã động viên gia đình vay tạm anh em, bà con để xây nhà. Sau khi hoàn thành, làm hồ sơ xong, nhà nước sẽ giải ngân theo Chỉ thị 22 để trả nợ. Nhưng cả bản ai cũng nghèo, nhà tôi thì túng quẫn, các con lại không có việc làm ổn định, nên chẳng ai dám cho vay. Tôi đành từ chối”, ông Đông bộc bạch.
Chính quyền xã “ghi nợ”, giúp người dân có mái ấm
Khi thuyết phục ông Đông không thành, Ban Chỉ đạo cuộc vận động hỗ trợ xây dựng nhà ở cho hộ nghèo và gia đình chính sách xã Phú Xuân họp và quyết tâm phải xây được nhà cho ông Đông trước mùa mưa bão.
Người được giao nhiệm vụ “gỡ khó” là ông Hà Văn Sơn - chuyên viên Ban Xây dựng Đảng. Ông Sơn chủ động liên hệ, thương thảo với các hộ kinh doanh vật liệu trên địa bàn huyện. Sau nhiều cuộc “đàm phán”, một cơ sở kinh doanh vật liệu xây dựng đồng ý bán hàng theo hình thức trả chậm.
Phiếu “ghi nợ” đã được cán bộ xã thanh toán (Ảnh: UBND xã Phú Xuân cung cấp).
“Tôi đại diện UBND xã dùng uy tín cam kết với chủ cơ sở sẽ thanh toán đầy đủ sau khi nhận tiền hỗ trợ từ nhà nước. Mọi việc đều làm bằng trách nhiệm và niềm tin”, ông Sơn nói.
Có vật liệu, ông Sơn tiếp tục thương thảo với các tổ thợ. “Gia đình ông Đông không có tiền, chỉ có 80 triệu đồng hỗ trợ nên tôi phải tìm thợ có mức công hợp lý”, ông chia sẻ.
Để tiết kiệm chi phí, UBND xã huy động lực lượng theo tinh thần người có công góp công, người có của góp của. Sau hơn 2 tháng, căn nhà đủ cho 6 người sinh hoạt đã hoàn thành.
“Khi ông Đông nhận được tiền hỗ trợ, tôi và ban quản lý bản chở ông đến cơ sở kinh doanh để trả nợ và thanh toán tiền công. Chúng tôi giữ chữ tín với người dân và cả những người đã giúp họ”, ông Sơn nói.
Căn nhà của ông Đông được xây từ tiền hỗ trợ của nhà nước (Ảnh: Hạnh Linh).
Không chỉ gia đình ông Đông, tổ ấm của bà Hà Thị Khoang (73 tuổi, trú tại bản Giá, xã Phú Xuân) cũng được xây nhờ sự chung tay của chính quyền và cộng đồng.
Chồng mất sớm, một mình bà Khoang nuôi 6 người con khôn lớn. Các con lập gia đình riêng, bà ở với người con trai thứ tư - anh Hà Văn Chí. Cuộc sống gia đình anh Chí không hạnh phúc do anh sức khỏe yếu. Vợ bỏ đi, năm 2024 anh qua đời, để lại bà Khoang chăm sóc 2 cháu nhỏ.
Thấu hiểu hoàn cảnh éo le, chính quyền địa phương cùng ban quản lý bản đã vận động các nhà hảo tâm và bà con giúp đỡ bà Khoang.
“Bà con bản Giá ngoài hỗ trợ vật chất còn góp gần 100 ngày công để xây nhà. Có nhà mới, các cháu tôi sẽ có giấc ngủ yên lành, còn tôi cũng yên tâm hơn khi tuổi đã xế chiều”, bà xúc động nói, mắt rưng rưng nhìn ngôi nhà ấm cúng giữa sườn đồi.
Ông Cao Hồng Được, Trưởng Ban Xây dựng Đảng, Phó Ban chỉ đạo cuộc vận động, cho biết qua rà soát, toàn xã có 147 hộ có nhu cầu nhà ở. Hiện 100 ngôi nhà đã hoàn thành, 32 nhà đạt 80% tiến độ, 15 hộ còn lại xong phần móng.
Ông Hà Văn Đông trong căn nhà mơ ước (Ảnh: Hạnh Linh).
Theo quy định, người dân phải xây xong nhà mới được làm hồ sơ nhận hỗ trợ, trong khi nhiều hộ không có tiền đối ứng. Với mong muốn người dân có nhà kiên cố trước mùa mưa, chính quyền xã đã “ứng” vật liệu để xây dựng nhà giúp người dân. “Có lúc xã rơi vào thế “dở khóc, dở cười” vì nhiều hộ phân bì. UBND xã phải họp, giải thích rõ về hoàn cảnh, thứ tự ưu tiên”, ông Được chia sẻ.
Khó khăn lớn là các cơ sở kinh doanh trên địa bàn ít, nợ nhiều khiến họ bí vốn. Xã lại phải tiếp tục thương thảo để tháo gỡ.
Theo ông Được, nếu không thực hiện theo tinh thần “4 thật - số lượng thật, triển khai thật, hiệu quả thật, người dân thụ hưởng thật” và “3 dám - dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm” thì khó có thể làm được.
Từ tinh thần đó, không chờ dân đăng ký, cán bộ chủ động “đi từng ngõ, gõ từng nhà” để rà soát, lắng nghe nhu cầu. Họ đặt cược uy tín của mình để “ghi nợ”. “Chúng tôi làm tất cả vì mục tiêu người nghèo có nhà. Dứt khoát không để người dân phải sống trong nhà tạm, nhà dột nát. Không ai bị bỏ lại phía sau”, ông Được khẳng định.
