TPHCM: Những ngành nghề doanh nghiệp “mỏi mắt tìm người”

Doanh nghiệp cần nhưng ít người học

Dựa trên thống kê nhu cầu tuyển dụng của hàng chục ngàn doanh nghiệp trong năm 2012, trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và thông tin thị trường lao động TPHCM (Falmi) xác định 2 nhóm ngành mà doanh nghiệp đang cần nhân lực nhất là ngành cơ khí và công nghệ thông tin. Ở hai nhóm ngành này, doanh nghiệp xông xáo tìm kiếm mãi vẫn không đủ người đáp ứng nhu cầu kinh doanh, sản xuất của doanh nghiệp.

Cụ thể, theo Falmi thì tuy nhu cầu tuyển dụng nhân sự nhóm ngành cơ khí năm 2012 giảm so năm 2011, nhưng nguồn cung nhân lực cũng chỉ mới đáp ứng 50% nhu cầu tuyển dụng, đặc biệt là nhân sự ngành này ở trình độ từ Trung cấp đến Đại học.

Ông Trần Anh Tuấn, Phó giám đốc thường trực Falmi cho biết: “Các doanh nghiệp luôn không tuyển đủ người, cho dù đã đặt hàng đào tạo và không yêu cầu quá cao về tay nghề, trình độ…”.

Ông Tuấn lo ngại tình trạng này sẽ còn tiếp diễn trong các năm tới vì trong năm 2012, chỉ tiêu tuyển sinh của các trường đào tạo nhóm ngành này chỉ khoảng 9.000 sinh viên, học sinh. Đồng thời, số lượng ứng viên vào ngành này cũng rất thấp. Dù chỉ tiêu đào tạo của các trường đã ít, chưa đáp ứng đủ nhu cầu thị trường lao động mà cũng chỉ tuyển được chưa tới 50%.

Nhóm ngành thứ 2 đang thiếu hụt nhân lực nghiêm trọng là ngành công nghệ thông tin. Theo thống kê của Falmi, nhu cầu tuyển dụng nhân lực nhóm ngành này trong năm 2012 tăng hơn 66% so với năm 2011; đặc biệt nhu cầu tuyển dụng nhân sự trình độ trung cấp, cao đẳng, đại học chuyên ngành như lập trình viên, kỹ sư hệ thống mạng, kỹ sư phần cứng, tester, nhân viên phát triển phần mềm, thiết kế lập trình web, lập trình mobile…

Tuy nhiên, thực tế thị trường lao động năm 2012 cho thấy nguồn cung nhân lực chỉ đáp ứng 70% nhu cầu tuyển dụng. Ngoài ra, nguồn cung đa số lại là sinh viên tốt nghiệp Đại học, Cao đẳng còn hạn chế về kỹ năng, chưa phù hợp yêu cầu chuyên ngành lẫn trình độ ngoại ngữ.

Nguồn nhân lực mà thị trường mỏi mắt trông chờ nữa là công nhân kỹ thuật lành nghề và nhân lực quản lý trình độ cao. Trong khi đó, lực lượng lao động đông đảo nhất tại TPHCM lại có trình độ Đại học – Cao đẳng, theo như cách nói dân gian là “nửa thầy, nửa thợ”, không đáp ứng đúng nhu cầu của thị trường.

Cần xem trọng hơn công tác tuyên truyền, hướng nghiệp

Theo ông Nguyễn Minh Hiếu, Trưởng bộ phận nhân lực Chonviec thì hai nhóm ngành trên từng là những ngày rất “hot” cách đây hơn 10 năm. Nhưng sau đó, phong trào lập doanh nghiệp tư nhân nở rộ, ngành kinh tế tài chính “lên ngôi” vì nhu cầu nhân lực rất cao, hai ngành trên đành xuống “chiếu dưới”.

Sau 1 thời gian dài xu hướng chọn nghề và đào tạo theo định hướng trên. Trong thời gian đó, cơ cấu kinh tế chuyển dịch, nhu cầu lao động chuyển đổi thì 2 nhóm ngành trên lại bắt đầu thiếu nhân lực, ngành kinh tế tài chính thì bão hòa và lao động đang dư thừa.

Ông Trần Anh Tuấn nhận xét: “Thực tế cho thấy, không ít thí sinh đăng ký dự thi vào Đại học, Cao đẳng theo xu hướng thấy ngành nghề nào đang “hot” là đăng ký, không chú ý đến nhu cầu của thị trường lao động. Nhu cầu đào tạo và sử dụng nguồn nhân lực chưa đồng bộ với yêu cầu chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Chất lượng, số lượng, cơ cấu đào tạo chưa đáp ứng, cân đối phát triển nhân lực”.

Về trình độ nhân lực, học sinh THPT khi chọn nghề cho tương lai lại chú trọng nhiều ở bậc Đại học, chiếm tỷ lệ gần 71%; Cao đẳng, chiếm gần 26%; còn Trung cấp chỉ chiếm khoảng 3%; bậc Sơ cấp nghề thì hầu như không có. Trong khi đó hiện nay, nhân lực thị trường lao động đang cần nhất chính là lao động chuyên môn kỹ thuật lành nghề và nhân lực quản lý có trình độ cao.

Ông Tuấn cho rằng: “Chính xu hướng chọn nghề của học sinh như trên dẫn đến tình trạng mất cân đối cung – cầu lao động. Trong khi nhân lực trình độ Cao đẳng – Đại học thất nghiệp nhiều thì doanh nghiệp cần công nhân kỹ thuật lành nghề lại kiếm không ra”.

Theo ông Trần Anh Tuấn, để cải thiện tình trạng trên phải coi trọng hơn công tác dự báo, thống kê nhu cầu nhân lực của thị trường. Từ đó đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hướng nghiệp cho học sinh trung học phổ thông, điều chỉnh cơ cấu đào tạo, xây dựng một lực lượng lao động phù hợp với nhu cầu phát triển kinh tế trong tương lai của từng vùng miền, địa phương.

Tùng Nguyên