Ninh Bình: Nhiều giải pháp ngăn chặn hành vi trục lợi bảo hiểm thất nghiệp

Nhờ có nhiều giải pháp ngăn chặn hành vi trục lợi bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), Trung tâm dịch vụ việc làm (DVVL) Ninh Bình là 1 trong 10 đơn vị trên toàn quốc có tỷ lệ bị thu hồi ít nhất.

Từ đầu năm đến nay, trung tâm cho biết đã ra quyết định thu hồi 29 người tiền hưởng trợ cấp thất nghiệp, với tổng số tiền thu hồi trên 127 triệu đồng, số người đã thu hồi là 27 người với số tiền đã thu hồi là trên 99 triệu đồng, số người còn lại chưa thu hồi được 2 người với số tiền chưa thu hồi trên 27 triệu đồng.

Chính sách Bảo hiểm thất nghiệp được ví như “phao cứu sinh” cho người lao động. Tuy nhiên, trong quá trình thực thi chính sách BHTN, đã có nhiều trường hợp lạm dụng; thậm chí là trục lợi. Kết quả rà soát số trường hợp hưởng sai chính sách BHTN lại chưa có sự đồng nhất. 

Đặc biệt, vẫn còn trường hợp người lao động hưởng sai quy định, buộc phải thu hồi tiền nhưng không liên lạc được hoặc cố tình né tránh. Một số người lao động có trình độ hạn chế, chỉ quan tâm đến việc nhận trợ cấp mà chưa chú trọng quay lại thị trường lao động, khiến cán bộ phải dành nhiều thời gian để tư vấn, giới thiệu việc làm và hướng dẫn chính sách bảo hiểm thất nghiệp.

Nguyên nhân xảy ra tình trạng lạm dụng, trục lợi BHTN là do việc đăng ký hưởng trợ cấp thất nghiệp hiện nay đang chưa đồng bộ. Khi người lao động có đủ các loại giấy tờ (Quyết định chấm dứt hợp đồng hoặc nghỉ việc; sổ BHXH đã chốt kỳ tham gia; Chứng minh nhân dân) là đủ điều kiện nộp hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp.

Vì thế, có trường hợp người lao động và đơn vị sử dụng lao động “thỏa thuận ngầm” chấm dứt hợp đồng lao động để hưởng trợ cấp thất nghiệp trong khi thực tế người lao động vẫn làm việc.

Nhận thức về BHTN của một số người lao động và người sử dụng lao động còn chưa cao, người khai báo hưởng trợ cấp thất nghiệp chủ yếu quan tâm đến số tiền trợ cấp, số người có nhu cầu hỗ trợ học nghề còn thấp (chỉ khoảng 5,38%).

Có tình trạng người lao động có được việc làm rồi, có thu nhập khác hoặc thậm chí nghỉ sinh vẫn đăng ký nhận BHTN. Nhiều trường hợp bị cơ quan BHXH phát hiện khi giải quyết chi trả trợ cấp thất nghiệp lần sau hoặc thông qua rà soát dữ liệu thu BHXH khi làm việc mới.

Ngoài ra, còn có tình trạng người lao động chủ động xin nghỉ việc để đăng ký hưởng BHTN hay hiện tượng người lao động di chuyển từ doanh nghiệp này sang doanh nghiệp khác nhưng chỉ sau một thời gian, người lao động quay lại đúng doanh nghiệp cũ.

Riêng chế độ hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ kỹ năng nghề để duy trì việc làm cho người lao động, các đơn vị sử dụng lao động chưa đăng ký hưởng. Trong khi đó, hiện còn thiếu công cụ để quản lý nên rất khó kiểm soát tình trạng việc làm của người lao động.

Theo ông Lã Thanh Tùng, Giám đốc TT DVVL Ninh Bình, để tránh các hành vi lạm dụng, trục lợi từ việc tạm dừng đóng BHTN, các cơ quan liên quan cần siết chặt hơn nữa công tác quản lý trong thực hiện chi trả BHTN từ quỹ hiện có.

Đặc biệt bổ sung quy định thu hồi tiền hưởng các chế độ BHTN, trách nhiệm thực hiện việc thu hồi tiền hưởng các chế độ BHTN do giải quyết hưởng sai quy định hoặc ban hành các quyết định hủy, tạm dừng, chấm dứt hưởng các chế độ BHTN sau thời điểm chi trả.

Các trung tâm dịch vụ việc làm có trách nhiệm thực hiện thu hồi tiền hưởng các chế độ BHTN do chuyển các quyết định hủy, tạm dừng, chấm dứt hưởng các chế độ BHTN sang cơ quan BHXH sau thời điểm chi trả trợ cấp thất nghiệp. 

Để giảm trục lợi bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), cần ứng dụng công nghệ thông tin để tự động hóa quy trình quản lý và phát hiện các trường hợp gian lận, đồng thời kết hợp xác định lỗi mất việc rõ ràng giữa người lao động và người sử dụng lao động để hạn chế việc cố tình nghỉ việc hưởng BHTN. 

Việc nâng cao năng lực thẩm định tại các Trung tâm DVVL và cơ quan bảo hiểm xã hội cũng rất quan trọng. Trung tâm DVVL Ninh Bình đã hướng dẫn, tuyên truyền và quán triệt rất kỹ trong quá trình giải quyết nên rất ít người bị thu hồi.

"Trong trường hợp người lao động cố tình khai không trung thực hoặc lý do khách quan khác thì ngay lập tức trung tâm sẽ cử cán bộ về tận nơi người lao động sinh sống và phối hợp với chính quyền thu hồi ngay số tiền người lao động hưởng sai”, ông Lã Thanh Tùng nhấn mạnh.

Thu Hương