“Nhờ khởi kiện, gần 1.000 tỉ đồng nợ đã được trả về Quỹ BHXH”

Bà Nguyễn Thị Minh - Thứ trưởng, Tổng Giám đốc BHXH VN, nhấn mạnh về vai trò của công tác khởi kiện doanh nghiệp nợ bảo hiểm xã hội (BHXH) tại Lễ ký quy chế phối hợp với Tổng LĐLĐ VN về việc cung cấp thông tin và tham gia tố tụng trong việc khởi kiện ra Tòa án đối với các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, diễn ra chiều 19/9 tại Hà Nội.

Kiện doanh nghiệp nợ BHXH, hiệu quả kép

Dù xác định khởi kiện là việc "cực chẳng đã", nhưng ngoài con số gần 1.000 tỉ đồng thu về sau gần 1.000 vụ kiện về BHXH, đại diện cơ quan BHXH thừa nhận: “Hiệu ứng” của việc khởi kiện còn khiến nhiều doanh nghiệp đang nợ BHXH có thái độ đúng đắn hơn, chủ động thanh toán tiền nợ BHXH cho cơ quan chức năng.

Nhắc tới mốc thời gian ngày 1/1/2016, bà Nguyễn Thị Minh cho biết: “Đây là thời điểm Luật BHXH năm 2014 có hiệu lực. Theo đó, Tổng LĐLĐ VN được quyền khởi kiện ra Tòa án đối với hành vi vi phạm pháp luật về BHXH gây ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động, tập thể người lao động”.

Nhưng cũng từ thời điểm 1/1/2016, Tòa án nhân dân các cấp không thụ lý đơn kiện của cơ quan BHXH.

Theo cơ quan BHXH VN, sự việc trên đã dẫn tới 1.400 hồ sơ khởi kiện của cơ quan BHXH tương ứng với số nợ gần 300 tỉ đồng chưa được giải quyết và từ đầu năm tới nay. Việc giải quyết quyền lợi của người lao động qua hình thức khởi kiện vị gián đoạn.

Do đó, việc thực hiện quy chế phối hợp trong lĩnh vực thực hiện chính sách pháp luật về BHXH, BHYT giai đoạn 2015-2020, trong đó có nội dung phối hợp thực hiện khởi kiện các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH giữa 2 cơ quan BHXH VN và Tổng LĐLĐ VN có ý nghĩa quan trọng, nhằm bảo đảm quyền lợi người lao động và pháp luật trong lĩnh vực BHXH.

Công đoàn khởi kiện - vạn sự khởi đầu nan

Phát biểu tại Lễ ký kết, ông Bùi Văn Cường - Chủ tịch Tổng LĐLĐ VN, nhận định: Tính đến hết tháng 6/2016, số người tham gia BHXH là trên 12,5 triệu người (chiếm khoảng 23% lực lượng lao động), trong đó người tham gia BHXH bắt buộc là 12,3 triệu người, BHXH tự nguyện gần 200.000 người).

Số liệu nợ BHXH được tổ chức công đoàn đưa ra đáng suy ngẫm: Cùng tính đến thời điểm tháng 6/2016, tổng số đơn vị nợ BHXH đã lên tới gần 103.000 đơn vị, tương ứng với số lao động bị ảnh hưởng quyền lợi là hơn 2.600.000 người, ảnh hưởng lớn đến quyền lợi và sự ổn định đời sống của người lao động.

Chủ tịch Bùi Văn Cường thẳng thắn thừa nhận: “Để thực hiện việc này, tổ chức công đoàn còn thiếu nguồn lực con người và kinh phí. Lực lượng cán bộ công đoàn tiến hành khởi kiện còn thiếu về số lượng, thiếu sự cọ xát thực tế và hạn chế về trình độ, kinh nghiệm…”

Bên cạnh đó, đại diện tổ chức công đoàn cũng xác định, trong quá trình khởi kiện và tham gia tố tụng dân sự, công đoàn sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc thu thập tài liệu chứng cứ. Ngoài những khó khăn về kinh phí cho hoạt động khởi kiện và tham gia tố tụng dân sự, còn là những thách thức không nhỏ đối với tổ chức công đoàn trong hoạt động khởi kiện và tham gia tố tụng dân sự…

“Chính bởi vậy, việc ký quy chế phối hợp trao đổi, cung cấp thông tin, tài liệu và tham gia tố tụng trong việc khởi kiện ra Tòa án đối với các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH sẽ tạo cơ sở thúc đẩy, tăng cường sự hợp tác giữa tổ chức Công đoàn và Cơ quan BHXH, góp phần thực hiện hiệu quả chức năng, nhiệm vụ giữa hai cơ quan, nâng cao hiệu quả bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động” - Chủ tịch Tổng LĐLĐ VN Bùi Văn Cường nói.

Hoàng Mạnh