Mua bán, cầm cố sổ BHXH: Coi chừng mất tiền, mất quyền lợi

“Nhận mua bán, cầm cố sổ BHXH. Thủ tục nhanh gọn. Có tiền ngay” - là một trong vô số lời rao của những người chuyên thu mua, cầm sổ BHXH trong các hội, nhóm dành cho công nhân (CN).

Từ cuối năm 2016, cơ quan BHXH bắt đầu thủ tục bàn giao sổ BHXH cho người lao động (NLĐ) quản lý, nhiều NLĐ khi giữ sổ thì lại mang đi cầm cố hoặc xem như hàng hóa để mua bán.

Xong ủy quyền là có tiền!

Chưa đầy 1 giờ đăng tải, lời rao “nhận cầm cố, mua bán sổ BHXH” của tài khoản Kim Th trong nhóm CN Mỹ Phước đã nhận được hàng trăm lượt “Thích”, “Chia sẻ” và bình luận, nội dung chủ yếu là hỏi về giá cả, thủ tục.

Trong vai là người có nhu cầu bán sổ BHXH, tôi gọi điện trực tiếp cho tài khoản Kim Th qua số điện thoại 034…120. Sau khi hỏi về thời gian đóng BHXH, mức lương, công ty từng làm việc, Th tỏ ra thất vọng khi biết tôi còn đang làm việc. “Phải nghỉ trên 6 tháng thì bên em mới nhận mua. Còn nếu đang làm việc, chị cần tiền thì có thể cầm sổ, tính lãi”, Th nói.

Tôi nói thêm: “Mình có người bạn vừa nghỉ thai sản 6 tháng, sau đó không đi làm nữa mà nghỉ việc, đến nay đã hơn 6 tháng rồi muốn bán sổ”. Th nói ngay: “Vậy chị chụp hình sổ BHXH, mức lương, thời gian đóng gửi qua Zalo, Facebook, em sẽ báo giá. Khi đã thống nhất mức giá thì hẹn nhau ở phòng công chứng, chị nhớ mang theo giấy CMND bản gốc, hộ khẩu photo, giấy khai sinh bản gốc để phòng công chứng đối chiếu. Sau khi làm xong giấy ủy quyền, giao sổ, bên chị nhận tiền, thủ tục nhanh, gọn, không cần lên cơ quan BHXH nữa”.

Nhận cầm cố sổ khu vực Bình Dương, Bình Phước, TPHCM, Xuân Th với số điện thoại 098…292 cho biết: “Thủ tục cầm cố, mua bán sổ BHXH bên mình cực đơn giản. Chỉ cần bạn báo ở khu vực nào, bên mình sẽ có người giải quyết hết. Tuy nhiên với tùy vùng sâu, vùng xa, giá bán sẽ cao thấp khác nhau nhé. Nhưng bù lại các bạn rất “khỏe”, không phải đi lại gì cả, ủy quyền xong là có tiền ngay”.

Một người nhận cầm sổ BHXH khác tên Hoàng V, số điện thoại 097…977, cho biết: “Cầm sổ BHXH cũng như cầm các loại giấy tờ, hàng hóa khác thôi. Tuy nhiên, tùy theo giá trị sổ như năm đóng, mức lương mà lãi suất cũng khác. Trung bình bên tôi cầm sổ BHXH là 5%/tháng. Bọn tôi hơn chỗ khác là cho thanh lý trước hạn, tất nhiên phải chịu phí”.

BHXH sẽ từ chối phục vụ nếu phát hiện có mua bán sổ BHXH

Từng bán sổ BHXH, chị Mỹ Hạnh, CN KCN Sóng Thần (Bình Dương), tỏ ra tiếc nuối: “Tôi làm việc hơn 10 năm, mức lương đóng BHXH trước khi nghỉ việc là gần 7 triệu đồng/tháng. Lúc đó do cần tiền rất gấp, được đồng nghiệp giới thiệu chỗ mua sổ BHXH, tôi đi bán luôn. Họ tính toán rồi trả tiền, tôi cứ thế nhận thôi chứ đâu phải con cá, bó rau mà ra chợ khảo giá. Họ có nói là chỉ mua sổ BHXH khi NLĐ nghỉ việc trên 6 tháng, khi ấy tôi mới nghỉ việc nên họ bảo không mua. Tôi năn nỉ thì họ ép giá xuống thấp. Bây giờ đi làm lại, nghĩ lại cuốn sổ và quá trình đóng BHXH 10 năm lại tiếc”.

Trao đổi với PV, phía BHXH tỉnh Bình Dương cho biết, cơ quan này có giải quyết cho các trường hợp nhận ủy quyền của NLĐ đi nhận BHXH 1 lần: “Tuy nhiên ẩn sau đó là gì, có mua bán hay không, cơ quan BHXH không tìm hiểu sâu. Hiện tại, luật cho phép chỉ cần có ủy quyền theo đúng quy định pháp luật và có các giấy tờ cần thiết thì cơ quan BHXH giải quyết chế độ”.

Tại TPHCM, ông Phan Văn Mến - Giám đốc BHXH TP - cho rằng: Sổ BHXH là tài sản cá nhân nhưng không phải là một thứ hàng hóa để có thể cầm cố, thế chấp, chuyển nhượng. Sổ BHXH nhằm để ghi nhận quá trình đóng BHXH cho người đang làm việc, dựa vào đó để giải quyết chế độ ngắn hạn, dài hạn trực tiếp cho người có sổ BHXH.

Ông Mến cho hay: “Đối với việc NLĐ mang sổ BHXH đi bán, người mua nhận ủy quyền của người bán rồi đến cơ quan BHXH làm thủ tục nhận trợ cấp BHXH 1 lần, nếu cơ quan BHXH phát hiện được sẽ từ chối giải quyết. Cơ quan BHXH từng từ chối 1 người nhận ủy quyền 1 lúc cho 10 người nhận trợ cấp BHXH 1 lần.

BHXH TPHCM cũng có văn bản gửi cho BHXH các quận, huyện trên địa bàn, khi phát hiện 1 người nhận ủy quyền nhận trợ cấp BHXH 1 lần cho từ 2 người trở lên sẽ phải thẩm tra lại. Nhân viên BHXH sẽ gọi trực tiếp NLĐ lên cơ quan BHXH để trao đổi, thuyết phục họ không nhận BHXH 1 lần mà bảo lưu để sau này tiếp tục đóng để nhận lương hưu hoặc nếu giải quyết là giải quyết trực tiếp cho NLĐ.

Có trường hợp giám đốc BHXH quận, huyện bị phê bình vì giải quyết trợ cấp BHXH 1 lần cho 1 người nhận ủy quyền cho nhiều người mà không cho thẩm tra lại”.

Ông Mến cũng khuyến cáo thêm, việc NLĐ mang sổ BHXH đi cầm thì khi cần giải quyết chế độ sẽ gây khó khăn cho chính mình. Bán sổ BHXH thông qua hình thức ủy quyền, người mua sẽ làm thủ tục nhận trợ cấp BHXH 1 lần, như vậy toàn bộ quá trình đóng BHXH của NLĐ coi như mất, NLĐ sẽ thiệt hại về lâu dài.

Theo Lê Tuyết/Báo Lao động