Lý do lao động thường "quên" chức năng tư vấn việc làm, học nghề miễn phí của BHTN

Trường Thịnh

(Dân trí) - Phần lớn người lao động tìm đến BHTN sau khi mất việc chỉ quan tâm đến việc nhận trợ cấp, mà "quên" chức năng tư vấn giới thiệu việc làm, hỗ trợ học nghề và hỗ trợ nâng cao kỹ năng nghề của chính sách này.

Tấm “phao cứu sinh” cho người lao động

Đánh giá về vai trò của chính sách BHTN khi người lao động mất việc làm trong tọa đàm "Bảo hiểm thất nghiệp - Điểm tựa an sinh hỗ trợ người lao động quay lại thị trường việc làm" do báo Dân trí và Cục Việc làm, Bộ Nội vụ phối hợp tổ chức, bà Vũ Thị Thanh Liễu, Phó giám đốc Trung tâm dịch vụ việc làm Hà Nội, cho rằng việc được nhận trợ cấp thất nghiệp để duy trì cuộc sống trong thời gian tìm việc mới giúp người lao động có "bệ đỡ" về tài chính, ổn định tâm lý, không bị hoang mang và chủ động hơn trong việc quay lại thị trường lao động.

Nhưng không chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ tài chính trong giai đoạn người lao động mất việc, BHTN còn góp phần ổn định thị trường lao động, nâng cao kỹ năng nghề nghiệp và thúc đẩy quá trình tái hòa nhập việc làm thông qua các hoạt động tư vấn, giới thiệu việc làm và hỗ trợ đào tạo nghề. Chính sách này đã góp phần quan trọng vào việc điều tiết, ổn định thị trường lao động.

Lý do lao động thường quên chức năng tư vấn việc làm, học nghề miễn phí của BHTN - 1

Bà Vũ Thị Thanh Liễu, Phó giám đốc Trung tâm dịch vụ việc làm Hà Nội (bên phải) và ông Nguyễn Văn Thành, Phó giám đốc Trung tâm dịch vụ việc làm tỉnh Hưng Yên, tại tọa đàm của báo Dân trí (Ảnh: Thành Đông).

Ông Nguyễn Văn Thành, Phó giám đốc Trung tâm dịch vụ việc làm tỉnh Hưng Yên, cũng cho biết thêm: “Chính sách BHTN hiện có bốn nội dung chính gồm: trợ cấp thất nghiệp, tư vấn giới thiệu việc làm, hỗ trợ học nghề và hỗ trợ nâng cao kỹ năng nghề. Trong đó, khoản trợ cấp giúp người lao động trang trải cuộc sống trước mắt, còn tư vấn việc làm và đào tạo nghề tạo điều kiện để họ sớm quay lại thị trường".

Thực tiễn cho thấy, nhiều người lao động đã tìm thấy cơ hội mới từ chính sách BHTN. Bà Liễu chia sẻ câu chuyện của chị Đặng Minh Thùy, vốn là nhân viên thư viện một trường học. Sau khi mất việc, chị Thùy được giới thiệu tham gia khóa đào tạo pha chế đồ uống. “Với 70% thời gian thực hành, sau khi tốt nghiệp, chị Thùy đã mở quán cà phê tại quận Thanh Xuân, Hà Nội và hiện rất thành công”, bà Liễu cho biết.

Lý do lao động thường quên chức năng tư vấn việc làm, học nghề miễn phí của BHTN - 2

Theo bà Vũ Thị Thanh Liễu, nhiều lao động sau khi tham gia khóa đào tạo nghề miễn phí tại các trung tâm dịch vụ việc làm đã tự khởi nghiệp và thành công (Ảnh: Thành Đông).

Một trường hợp khác là chị Đỗ Thị Hải Yến, tham gia khóa học nấu ăn và hiện đã kinh doanh cửa hàng trực tuyến trên nền tảng thương mại điện tử, thu hút đông khách. Những câu chuyện này cho thấy thất nghiệp không chỉ là rủi ro mà còn có thể trở thành cơ hội để người lao động chuyển hướng nghề nghiệp, tạo ra nguồn thu nhập bền vững hơn.

Góp phần giảm tác động tiêu cực của biến động kinh tế

Trong bối cảnh kinh tế - xã hội có nhiều biến động, BHTN đã chứng minh vai trò là “tấm lưới an toàn” bảo vệ người lao động. Ông Thành nhấn mạnh BHTN không chỉ bù đắp một phần thu nhập cho người lao động khi mất việc mà còn là cầu nối để họ tìm lại công việc phù hợp bởi một trong những trụ cột của BHTN là hoạt động tư vấn, giới thiệu việc làm.

Lý do lao động thường quên chức năng tư vấn việc làm, học nghề miễn phí của BHTN - 3

Các khách mời đều đánh giá phần lớn người lao động khi tìm đến BHTN sau khi mất việc chỉ quan tâm đến việc nhận trợ cấp, mà quên mất chức năng tư vấn giới thiệu việc làm, hỗ trợ học nghề và hỗ trợ nâng cao kỹ năng nghề của chính sách BHTN (Ảnh: Thành Đông).

Tuy nhiên, cả hai chuyên gia khách mời đều đánh giá phần lớn người lao động khi tìm đến BHTN sau khi mất việc chỉ quan tâm đến việc nhận trợ cấp, mà quên mất chức năng tư vấn giới thiệu việc làm, hỗ trợ học nghề và hỗ trợ nâng cao kỹ năng nghề của chính sách này.

Để khắc phục, các trung tâm dịch vụ việc làm đang đẩy mạnh tuyên truyền, giúp người lao động hiểu rằng BHTN không chỉ là “khoản tiền ngắn hạn” mà còn là giải pháp lâu dài để ổn định nghề nghiệp. Bà Liễu cũng nhấn mạnh: “Người lao động cần chủ động tận dụng các quyền lợi như học nghề, tư vấn việc làm. Đây mới là ‘chìa khóa’ để thoát khỏi vòng luẩn quẩn của thất nghiệp".

Lý do lao động thường quên chức năng tư vấn việc làm, học nghề miễn phí của BHTN - 4

Ông Thành cho rằng chính sách đào tạo nghề của BHTN cần được cải tiến theo hướng đa dạng hóa và cá nhân hóa (Ảnh: Thành Đông).

Ông Thành cho rằng chính sách đào tạo nghề của BHTN cần được cải tiến theo hướng đa dạng hóa và cá nhân hóa. “Người lao động có trình độ và sở trường khác nhau, nên chương trình đào tạo cũng phải linh hoạt, bám sát nhu cầu của thị trường. Đồng thời, cần phối hợp chặt chẽ giữa trung tâm việc làm, cơ sở đào tạo và doanh nghiệp để đảm bảo hiệu quả", vị chuyên gia này chia sẻ.

Tại Hà Nội, hiện trung tâm dịch vụ việc làm đã hợp tác với 13 cơ sở đào tạo, mở hàng chục ngành nghề miễn phí cho lao động thất nghiệp, từ pha chế đồ uống, tin học văn phòng, may công nghiệp, phun thêu thẩm mỹ, đến những nghề gắn với nông thôn như chăm sóc cây cảnh, trồng rau hữu cơ, hàn điện dân dụng…

Số lượng người đăng ký học nghề ngày càng tăng. Cụ thể, năm 2023, Trung tâm dịch vụ việc làm Hà Nội chỉ ghi nhận có 778 người đăng ký học nghề, đến năm 2024 tăng lên 1.162 người, và 7 tháng đầu năm 2025 đã vượt 600 người, tăng 23% so với cùng kỳ. Đây là tín hiệu tích cực, chứng tỏ công tác tư vấn đã hiệu quả hơn.

Lý do lao động thường quên chức năng tư vấn việc làm, học nghề miễn phí của BHTN - 5

“Người lao động có trình độ và sở trường khác nhau, nên chương trình đào tạo cũng phải linh hoạt, bám sát nhu cầu của thị trường", ông Thành đánh giá (Ảnh: Thành Đông).

Để triển khai hiệu quả hoạt động của các trung tâm dịch vụ việc làm trong việc tư vấn tìm việc, tư vấn học nghề, đào tạo, theo bà Liễu, cần chú trọng 6 giải pháp. Cụ thể, cần nâng cao chất lượng đội ngũ tư vấn viên, đảm bảo năng lực chuyên môn và kỹ năng tâm lý; ứng dụng công nghệ thông tin, xây dựng cơ sở dữ liệu việc làm liên thông trên toàn quốc, phát triển nền tảng trực tuyến và tận dụng AI để gợi ý công việc phù hợp; gắn kết chặt chẽ với doanh nghiệp, tạo sự kết nối hai chiều giữa nhu cầu tuyển dụng và tìm việc.

Lý do lao động thường quên chức năng tư vấn việc làm, học nghề miễn phí của BHTN - 6

Bà Liễu chỉ ra 6 nhóm giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động của các trung tâm dịch vụ việc làm trong việc tư vấn tìm việc, tư vấn học nghề, đào tạo (Ảnh: Thành Đông).

Bên cạnh đó, việc tư vấn hướng nghiệp cần sát thực tế, phân loại theo độ tuổi, trình độ, nhu cầu để có định hướng chính xác; nâng cao nhận thức của người lao động về quyền lợi BHTN, khuyến khích chủ động tham gia; tăng cường giám sát và phản hồi từ cả phía doanh nghiệp lẫn người lao động để cải thiện chất lượng dịch vụ; đào tạo nghề như chìa khóa để giúp người lao động quay lại thị trường.

Truyền thông – cầu nối để lan tỏa giá trị nhân văn của BHTN

Từ một chính sách mang tính hỗ trợ tài chính, BHTN đã trở thành một “điểm tựa” toàn diện cho người lao động. Khi được triển khai đồng bộ từ trung tâm dịch vụ việc làm, cơ sở đào tạo, doanh nghiệp đến truyền thông, BHTN không chỉ giúp người lao động vượt qua giai đoạn khó khăn mà còn tạo động lực để họ phát triển nghề nghiệp mới, thích ứng với những thay đổi của thị trường.

Lý do lao động thường quên chức năng tư vấn việc làm, học nghề miễn phí của BHTN - 7

Truyền thông đa dạng, có hiệu quả, cá nhân hóa là biện pháp quan trọng để các chính sách nhân văn của BHTN đến với nhiều người lao động hơn (Ảnh: Thành Đông).

Theo các khách mời, truyền thông có vai trò quan trọng trong việc nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi và khuyến khích người lao động tham gia BHTN, do đó, cần tận dụng nhiều kênh, từ mạng xã hội, báo chí đến cổng dịch vụ công quốc gia, để thông tin được lan tỏa nhanh chóng và đúng đối tượng.

Vai trò của doanh nghiệp cũng không thể thiếu trong việc nâng cao hiệu quả của chính sách BHTN. Bà Liễu cho rằng doanh nghiệp cần phối hợp chặt chẽ hơn với các trung tâm dịch vụ việc làm như thực hiện chốt sổ BHTN kịp thời cho người lao động khi nghỉ việc, ưu tiên tuyển lại lao động cũ, hay cung cấp thông tin tuyển dụng kịp thời cho trung tâm.

Lý do lao động thường quên chức năng tư vấn việc làm, học nghề miễn phí của BHTN - 8

Theo bà Liễu, việc doanh nghiệp ưu tiên tuyển dụng lại nhân sự cũ khi có nhu cầu sẽ hỗ trợ rất lớn tới người lao động (Ảnh: Thành Đông).

Ngoài ra, doanh nghiệp có thể hỗ trợ người lao động bằng các khóa đào tạo lại, tạo điều kiện thích ứng với công việc mới và gắn bó lâu dài. “Chính sách thưởng, chế độ hỗ trợ ban đầu sẽ giúp doanh nghiệp giữ chân người lao động tốt hơn”, bà Liễu đề xuất.