Gỡ rối thủ tục cho bảo hiểm y tế hộ gia đình

Sụt giảm mạnh do thủ tục BHYT hộ rắc rối ?

Theo lộ trình, năm 2015 tỷ lệ tham gia bảo hiểm y tế (BHYT) sẽ đạt 75%. Tính đến 31.12.2014 số đối tượng tham gia BHYT 64.563.920 người nhưng đến 31.3.2015 con số này giảm còn 63.157.544 người, giảm 1,4 triệu người so với cuối năm 2014.

Tại một cuộc hội thảo về BHYT trong tháng 5, nhiều ý kiến nêu ra đổ lỗi cho việc thụt giảm do thủ tục rắc rối của Luật BHYT mới sửa đổi. Lý giải nguyên nhân của sự sụt giảm đáng kể này, ông Vũ Xuân Bằng, Phó Trưởng ban thực hiện chính sách BHYT (BHXH Việt Nam) cho rằng, đó là do một bộ phận người dân và chính quyền địa phương chưa hiểu hết các quy định của Luật: “Một số địa phương thực hiện các quy định một cách máy móc nên thủ tục đăng ký mua thẻ BHYT còn phiền hà.

Chẳng hạn, người đang tham gia BHYT vẫn có tên trong sổ hộ khẩu (như đi nước ngoài, ly hôn….) thì trưởng thôn/bản/tổ yêu cầu hộ gia đình phải xuất trình giấy tạm vắng, giấy ly hôn… để chứng minh.

Nhìn nhận một cách khách quan Bộ Y tế cũng cho rằng đối tượng tham gia BHYT giảm không chỉ là đối tượng tham gia theo hộ gia đình, mà tập trung chủ yếu ở nhóm do ngân sách Nhà nước đóng và hỗ trợ đóng. Bởi nếu so với cùng kỳ quý I.2014 thì số đối tượng tham gia BHYT tăng 2.315.893 người (quý I.2014 có 60.841.651 người tham gia).

Năm 2014, có 7,5 triệu người tham gia BHYT tự nguyện. Điều này có thể thấy rõ qua báo cáo nhanh của BHXH các tỉnh đến 31.3.2015, số đối tượng tham gia BHYT theo hộ gia đình là: 7,7 triệu người tăng 2,9% so với cuối năm 2014. Nhưng nếu tính theo cơ cấu giảm trong tổng số giảm của quý I.2015 so với năm 2014 thì nhóm ngân sách nhà nước đóng giảm 65,8%; nhóm ngân sách nhà nước hỗ trợ đóng HSSV, cận nghèo giảm 34,2%.

Nguyên nhân của việc giảm đối tượng tham gia cũng theo Bộ Y tế chỉ ra là do các địa phương thực hiện chương trình giảm nghèo, một số xã không thuộc Danh mục các xã khó khăn theo Quyết định số 1049/QĐ-TTg nên không được ngân sách nhà nước mua BHYT, do đó số lượng người tham gia BHYT thuộc đối tượng ngân sách nhà nước hỗ trợ giảm đi.

Tương tự như vậy, một số địa phương có số đối tượng cận nghèo tham gia BHYT cũng giảm đi. Do tình hình kinh tế xã hội vẫn khó khăn, nhiều doanh nghiệp cuối năm khi tăng tiến độ sản xuất thì sử dụng lao động nhiều, đến đầu năm 2015 khi vào mùa tết, lễ hội thì cắt giảm lao động do chưa có nhu cầu. Bộ Y tế cũng thừa nhận sự sụt giảm còn do khó khăn bước đầu trong triển khai BHYT theo hộ gia đình.

Rối đâu gỡ đấy
Để giải quyết tình trạng mua BHYT sụt giảm, Bộ Y tế đang phối hợp với BHXH để "rối đâu gỡ đấy". Trước hết Bộ Y tế đã có công văn gửi BHXH Việt Nam về việc đơn giản các thủ tục tham gia BHYT hộ gia đình.

Bộ Y tế đề nghị BHXH Việt Nam sửa đổi, bổ sung công văn số 777/BHXH-BT ngày 12.3.2015 về việc hướng dẫn một số nội dung về thu BHYT theo hướng đơn giản, tạo thuận lợi cho người tham gia BHYT và tuân thủ đúng các quy định của pháp luật về BHYT. Việc hướng dẫn cần đảm bảo sự thống nhất trong triển khai, tránh làm phát sinh những thủ tục phiền hà, ảnh hưởng đến việc tham gia BHYT.

Bộ Y tế cũng yêu cầu, trong giai đoạn hiện nay, không bắt buộc người tham gia BHYT theo hộ gia đình phải trình cơ quan quản lý các loại giấy tờ để chứng minh về đặc điểm nhân thân đối tượng, về sự tham gia BHYT của thành viên hộ gia đình (như photocopy thẻ BHYT của thành viên hộ gia đình đã tham gia BHYT; không phải xuất trình giấy tạm vắng, giấy xác nhận ly hôn hoặc các giấy tờ khác thuộc về trách nhiệm quản lý của Ủy ban nhân dân cấp xã).

Bên cạnh đó, tăng cường tuyên truyền, giải thích quy định bắt buộc tham gia BHYT theo hộ gia đình để người tham gia BHYT hiểu về lợi ích và quy định của pháp luật về BHYT. Bộ Y tế cũng đề nghị tổ chức thu đóng, cấp phát thẻ BHYT theo đúng quy định của pháp luật về giá trị sử dụng của thẻ BHYT tương ứng với số tiền đóng BHYT. Tuy nhiên, nên tổ chức thu đóng BHYT hộ gia đình theo định kỳ phù hợp để tạo điều kiện cho các gia đình còn khó khăn về kinh tế có thể tham gia BHYT.