Dân sinh
FicaBí quyết trong nghề rèn của người Mông
(Dân trí) - Nếu đồng bào Thái nổi tiếng với những bức thổ cẩm rực rỡ thì đồng bào Mông được nhiều người biết đến với sản phẩm rèn từ bí quyết độc đáo.
Nghề rèn của đồng bào Mông ở các huyện miền núi Nghệ An gắn liền với tập quán đời sống canh tác ở vùng cao. Từ xa xưa, nghề này đã theo người Mông ở phía Bắc di cư vào mảnh đất xứ Nghệ và đã trở thành nghề truyền thống của cả cộng đồng.
Nếu người Thái nổi tiếng với những bức thổ cẩm rực rỡ thì người Mông được biết đến với những hoa văn lạ mắt tạo thành từ sáp ong trên vải và nghề rèn truyền thống.
Đối với nghề rèn, nếu như người Kinh sử dụng than đá thì người Mông rèn bằng than củi. Thông thường người Mông cũng tôi thép bằng nước, nhưng theo một số thợ lành nghề thì tôi thép bằng thân cây chuối rừng là tốt nhất.
Trước đây người Mông thường lấy nhíp xe ô tô, lò xo, mảnh bom để làm nguyên liệu chế tác các sản phẩm rèn. Những nguyên liệu đó qua bàn tay tài hoa của thợ rèn người Mông bỗng chốc trở thành những công cụ hết sức hữu dụng.
Ông Thò Chừ Xồng, một thợ rèn ở xã Tri Lễ, huyện Quế Phong (Nghệ An) chia sẻ: "Ngoài kinh nghiệm tôi thép, còn có rất nhiều bí quyết khác như: Chọn thép tốt, phù hợp cho từng sản phẩm, không dùng than đá mà phải dùng than củi để đảm bảo độ nóng. Trong lúc rèn, nếu tôi thép khi chưa đủ độ nóng thì thép non, không dùng lâu được, mà tôi quá lửa lại hay bị gãy...".
Những người thợ rèn giỏi chỉ cần gõ nhẹ vào sản phẩm là đã biết tốt hay xấu.
Để tạo thêm tính thẩm mĩ và độ bền cho sản phẩm, người thợ thường dùng sừng trâu được cắt nhỏ để gắn vào phần cán.
Ngày nay, trong một số công đoạn, người Mông đã sử dụng máy móc, như quạt thổi lò, máy mài... Nhờ máy móc hiện đại, thợ rèn người Mông có thể làm ra sản phẩm nhanh hơn, đẹp hơn.
Hiện nay sản phẩm rèn của đồng bào Mông đã được bày bán, phân bổ rộng rãi đến các địa phương.
Theo ông Vi Văn Cường, Chủ tịch UBND xã Tri Lễ, huyện Quế Phong, nghề rèn từ lâu gắn liền với một số người Mông trên địa bàn. Mặc dù thu nhập từ nghề này không cao nhưng vì đây là nghề truyền thống nên người dân vẫn luôn duy trì.
Với đồng bào Mông, sự tồn tại của nghề rèn hôm nay không chỉ góp phần thiết thực vào đời sống lao động sản xuất, mà còn để duy trì nét văn hóa truyền thống của dân tộc mình.
