Xử lý nợ xấu giống như tách “con nghiện” ra khỏi cộng đồng

Từ đầu năm đến nay, điều tôi ghi nhận là hệ thống ngân hàng lần đầu tiên trong nhiều năm dư nợ tín dụng tăng trên 4%, điều mà trong 3 năm qua không làm được. Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã đưa ra nhiều chương trình tín dụng mang tính sáng tạo như chương trình cho vay theo mô hình liên kết, tập trung vào 5 lĩnh vực tín dụng ưu tiên như nông nghiệp, xuất khẩu, doanh nghiệp nhỏ và vừa… Những nỗ lực đó đã góp phần khơi thông nguồn vốn tín dụng, giúp nhiều doanh nghiệp phục hồi sản xuất.

Tuy nhiên, điều tôi băn khoăn nhất là việc tái cơ cấu và xử lý nợ xấu còn đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức.

Ông có thể nói rõ hơn về điều băn khoăn này? Hiện có ý kiến cho rằng việc tái cơ cấu ngân hàng và xử lý nợ xấu còn chậm và chỉ sự gom lại một cách cơ học mà chưa giải quyết đươc tận gốc vấn đề?

Chúng ta cần có cách nhìn một cách tổng thể và toàn diện. Việc tái cơ cấu hệ thống ngân hàng và xử lý nợ xấu phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có việc tái cơ cấu tổng thể nền kinh tế, tình hình kinh tế vĩ mô, sự đồng bộ về cơ chế và chính sách.

Việc tái cơ cấu hệ thống ngân hàng là vô cùng cần thiết để chúng ta loại khỏi hệ thống những ngân hàng yếu kém, bảo đảm tính an toàn của cả hệ thống. Tôi cũng hiểu khó khăn từ cách xử lý nợ xấu mà không được sử dụng nguồn tài chính từ ngân sách; đồng thời không gây tác động bất ổn kinh tế vĩ mô và chi phí tối thiểu. Tôi nghĩ, với việc mua lại, sáp nhập giảm 9 ngân hàng là sự nỗ lực và đảm bảo được các nguyên tắc trên.

Còn câu chuyện xử lý nợ xấu là một việc khó đòi hỏi thời gian và quyết tâm cao. Nếu chúng ta làm không tốt việc này sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến hệ thống ngân hàng và nền kinh tế. VAMC mua nợ xấu giống như tách “con nghiện” ra khỏi cộng đồng, xét về lợi ích tổng thể làm lành mạnh hệ thống ngân hàng và vẫn đảm bảo nguyên tắc chi phí tối thiểu.

Tuy nhiên, để xử lý dứt điểm được nợ xấu như kỳ vọng đòi hỏi nhiều yếu tố khác như kinh tế vĩ mô ổn định, duy trì đà tăng trưởng, phục hồi thị trường bất động sản, hoàn thiện cơ chế pháp lý đặc biệt liên quan đến cơ chế hình thành thị trường mua-bán nợ.

Về vấn đề nợ xấu có ý kiến cho rằng, con số nợ xấu được đưa ra không thống nhất và thiếu minh bạch. Ý kiến của ông về vấn đề này ra sao?

Trên thực tế có như vậy. Tỷ lệ nợ xấu mỗi đơn vị đưa ra lại dựa trên tiêu chí và mục tiêu khác nhau. Đối với tổ chức tín dụng khi công bố nợ xấu bao giờ cũng có tâm lý che dấu nợ xấu. Có những ngân hàng chỉ báo cáo tỷ lệ nợ xấu dưới 3% nhưng kết quả thanh tra cho thấy tỷ lệ nợ xấu cao gấp nhiều lần con số báo cáo thậm chí gấp hàng chục lần.

Vì sao các tổ chức tín dụng làm như vậy vì nợ xấu ra tăng có nghĩa là tổ chức tín dụng (TCTD) phải trích lập dự phòng rủi ro cao hơn từ đó ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh và cổ tức. Thông qua công tác thanh tra, giám sát, NHNN trong những năm qua công bố tỷ lệ nợ xấu thường cao hơn tỷ lệ do ngân hàng thương mại công bố. Trong thực tế đã có sự chênh lệch lớn giữa tỷ lệ nợ xấy của TCTD báo cáo khoảng 3% đến 4% với tỷ lệ nợ xấu theo đánh giá của NHNN thời điểm 2012 khoảng 17%.

Điều đó không phải có sự đột biến nào về số liệu nợ xấu mà chẳng qua là con số nợ xấu, chất lượng tín dụng được đánh giá, soi xét quan lăng kính thanh tra, giám sát. Ví dụ năm 1999 – 2000, tỷ lệ nợ xấu của ngân hàng khoảng 13% trong khi đó theo đánh giá của IMF tỷ lệ nợ xấu của TCTD thời điểm đó không dưới 30% theo chuẩn mực quốc tế.

Điều quan trọng hiện nay chúng ta không phải là sự khác nhau của các con số mà tập trung tìm các giải pháp thực thi để giải quyết câu chuyện nợ xấu trên nguyên tắc phải kiểm soát và xử lý được vì nếu chúng ta không làm tốt việc này sẽ ảnh hưởng đến tổng thể nền kinh tế và sự an toàn lành mạnh của hệ thống ngân hàng.Tôi đanh giá kết kết xử lý nợ xấu theo giác độ giảm sự tắt nghẽn tín dụng và bảo đảm tính thanh khoản của hệ thống NHTM.Xét theo 2 yếu tố mang tinh định tính như vậy, thì thực tế việc xử lý nợ xấu diễn ra tích cực.

Theo ông, việc đặt mục tiêu đưa nợ xấu về mức 3% năm 2015 sẽ đạt được?

Tôi kỳ vọng như vậy. Theo kết quả giám sát mới đây trên địa bàn TPHCM của đoàn đại biểu Quốc hội cho thấy khi khảo sát 12 ngân hàng thương mại cổ phần (TMCP) có hội sở tại TPHCM thì tỷ lệ nợ xấu chỉ có 2,45%.

Nguyễn Hiền