Xe tải, xe khách, đại bàng, chim sẻ cùng đi trên "cao tốc" EVFTA

Nguồn nhân lực vẫn còn là nút thắt lớn

Tại hội nghị trực tuyến triển khai kế hoạch thực thi Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) ngày 6/8, ông Vũ Tiến Lộc - Chủ tịch VCCI nhận xét Việt Nam là quốc gia dành nhiều tâm huyết cho EVFTA với lượng tìm kiếm, truyền thông tần suất nhiều.

Để tiếp cận một cách có hiệu quả EVFTA, ở góc vĩ mô, ông Lộc cho rằng có hai nhóm giải pháp cơ bản là vấn đề thông tin, tư vấn, giải đáp. Thứ hai là nâng cao năng lực cạnh tranh.

Trước đây theo ông Lộc, việc triển khai các FTA, thông tin nhiều, tràn ngập, hội thảo, hội nghị cũng nhiều nhưng các cuộc sát hơn với từng ngành hàng thì vẫn còn hạn chế. Chúng ta cũng thiếu đầu mối giải thích các vấn đề.

Tuy nhiên, trong kế hoạch thực thi EVFTA của Chính phủ vừa được ban hành, ông Lộc cho biết, Thủ tướng đã giao đích danh Bộ Công Thương làm đầu mối. “Giờ có vướng mắc gì cứ hỏi Bộ Công Thương, tôi mong rằng thời gian tới Bộ Công Thương sẽ phối hợp chặt chẽ với VCCI để làm tốt việc tận dụng EVFTA", ông Lộc nói.

Điều khiến ông Lộc băn khoăn trong việc tiếp cận cơ hội từ EVFTA hiện nay đó là chất lượng nguồn lực. Dù đã cải thiện trong vài năm trở lại đây nhưng mới chỉ đạt 3,79 điểm trên thang điểm 10 theo đánh giá của WB, xếp hạng thứ 11 trong số 12 quốc gia được khảo sát tại châu Á.

“Đây là nút thắt lớn nhất trong vấn đề hội nhập”, ông Lộc - người đứng đầu tổ chức đại diện cộng đồng doanh nghiệp nêu. Bên cạnh đó, cơ sở hạ tầng giao thông còn yếu kém, chi phí logistic lại đắt đỏ nhất thế giới.

Chủ tịch VCCI cũng nhấn mạnh, khi chơi với “người khổng lồ" thì đây là cơ hội để nâng cấp bản thân. EVFTA chỉ có thể thành công nếu các doanh nghiệp nhỏ vừa có được lợi ích từ hiệp định, nếu chỉ có các doanh nghiệp lớn được lợi thì vẫn phải hiệu quả.

Thước đo của việc thực hiện EVFTA là số lượng các doanh nghiệp vừa và nhỏ hai bên làm ăn, buôn bán được với nhau. Tuyến cao tốc EVFTA mở ra giữa Việt Nam và EU không chỉ cho xe siêu trường, siêu trọng mà còn cho cả các xe tải nhỏ của các hộ kinh doanh, doanh nghiệp vừa và nhỏ, ông Lộc góp ý.

Từ góc độ doanh nghiệp, bà Nguyễn Thị Nga, Chủ tịch Tập đoàn BRG, nhà đầu tư chiến lược của Tổng công ty Thương mại Hà Nội (Hapro) bày tỏ mong muốn Chính phủ hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam có vùng sản xuất nguyên liệu; có hướng dẫn cho doanh nghiệp về nội dung, ưu điểm, điều kiện để hàng hóa có thể vào thị trường EU.

Còn theo ông Nguyễn Hoài Nam - Phó Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP): Thuỷ sản xuất khẩu vào châu Âu là 1,3 tỷ USD, Hiện Việt Nam đứng thứ 4 trong số quốc gia xuất khẩu thủy sản vào châu Âu nhưng chúng ta chỉ chiếm 2%. Do vậy tiềm năng vào thị trường còn lớn.

Bàn về việc tận dụng các FTA thời gian qua, ông Nam cho rằng đã có độ trễ và chưa được như kỳ vọng. Nhiều báo cáo đã chỉ ra rằng việc doanh nghiệp "thờ ơ" với các FTA nhưng theo ông Nam, doanh nghiệp có những khó khăn như dù quan tâm mà không có nguồn lực.

Ông Nam cũng nhấn mạnh, mỗi doanh nghiệp cũng chỉ quan tâm cái mình đang làm thôi, không thể biết được hết. Ông ví dụ như doanh nghiệp dệt may chỉ quan tâm dệt may thôi, còn doanh nghiệp thuỷ sản thì chỉ quan tâm các vấn đề liên quan tới thuỷ sản.

Doanh nghiệp là chủ thể quyết định thành công

Kết luận hội nghị sau một buổi sáng lắng nghe nhiều ý kiến từ đại diện các hiệp hội, doanh nghiệp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nói: EVFTA như một tuyến đường cao tốc quy mô lớn, hiện đại, nối gần hơn giữa EU và Việt Nam. Từ đây, người dân hai bên dễ dàng hợp tác, giao lưu, các doanh nghuepej của hai bên có thể tiếp cận thuận lợi thị trường của nhau.

“Như vậy, dù xe tải hay xe khách, đại bàng hay chim sẻ sẽ cùng đi, cùng bay trên cao tốc ấy”, Thủ tướng nói.

Nhấn mạnh một số nội dung hướng vào cơ hội và hành động khi lưu thông trên cao tốc EVFTA, Thủ tướng nêu rõ, chúng ta có một niềm tin, không phải hôm nay chúng ta mới tham gia EVFTA, mà chúng ta đã có 13 FTA đang thực thi, trong đó có 2 hiệp định với nội dung rất mới, đó là CPTPP và EVFTA. Đây là những hiệp định thế hệ mới và mở ra nhiều cơ hội lớn cho Việt Nam và các đối tác có liên quan.

Nhắc lại nội dung điện đàm với Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen ngày 29/7 khẳng định sẵn sàng dành cho Việt Nam những gói hỗ trợ kỹ thuật, nâng cao năng lực thực thi EVTA, Thủ tướng cho rằng, đây là sự hỗ trợ quý báu để chúng ta học hỏi và cùng trao đổi, hợp tác với các đối tác EU nhằm thực thi EVTA theo cách hai bên cùng thắng.

Bên cạnh đó, Chính phủ đã có kế hoạch hành động với 5 nhóm nhiệm vụ gồm 41 nhiệm vụ cụ thể cho các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp. Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương cần chủ động và tích cực hành động hơn nữa trong việc triển khai kế hoạch thực thi EVFTA. 

Thủ tướng cũng nêu rõ "chủ trương 1, biện pháp thực hiện phải 10", đặc biệt cần phải thường xuyên rà soát, đánh giá kết quả thực hiện, rút kinh nghiệm để làm tốt hơn.

"Các bộ trưởng, chủ tịch UBND của 63 tỉnh, thành phố trong cả nước phải trực tiếp chỉ đạo, ưu tiên triển khai thực thi EVFTA một cách hiệu quả, đồng thời cần tăng cường phối hợp, tránh tình trạng “quyền anh, quyền tôi” và phải đặt lợi ích quốc gia lên cao nhất", Thủ tướng nói.

Trong đó, Thủ tướng đã giao Bộ Công Thương phải là cơ quan đầu mối, là nhạc trưởng điều phối các nỗ lực thực thi EVFTA, tránh dàn trải, phân tán nguồn lực, bảo đảm sự thống nhất trong quá trình áp dụng và triển khai hiệu quả các cam kết.

Điều quan trọng là chúng ta hình thành các quy hoạch phát triển gắn với hệ thống kết cấu hạ tầng, là yêu cầu cơ bản cho đầu tư hợp tác thành công của các doanh nghiệp.

Người đứng đầu Chính phủ cũng lưu ý cần đặc biệt chú trọng khâu đào tạo nguồn nhân lực về quản lý nhà nước trong hội nhập quốc tế. Đây là điểm nghẽn của chúng ta mà muốn giải quyết căn cơ, phải có cách làm bài bản theo thời gian.

“Chúng ta nên suy nghĩ có cần xây dựng đường dây nóng, trang web hỏi đáp, tư vấn nhanh cho doanh nghiệp hay không”, Thủ tướng đặt vấn đề.

Theo Thủ tướng, các doanh nghiệp và đặc biệt là hiệp hội, chính là chủ thể góp phần quyết định tạo nên thành công của hội nhập, thực thi EVFTA. “Các doanh nghiệp đều hiểu rõ một cây làm chẳng nên non, ba cây chụm lại nên hòn núi cao, phải có sự hợp tác, học hỏi kinh nghiệm của nhau, phải liên kết chuỗi vì riêng rẽ từng doanh nghiệp khó có đủ sức mạnh cạnh tranh, không tận dụng được hiệu quả cơ hội mang lại từ EVFTA”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Thủ tướng cũng nhấn mạnh vai trò kiến tạo phát triển hạ tầng, đào tạo nguồn nhân lực, tạo khung khổ pháp lý thuận lợi, những định hướng, những khuyến khích DN nỗ lực sáng tạo, hành động, nhằm nắm bắt cơ hội tiến lên trưởng thành và luôn giữ cho mình tâm thế lạc quan với sự tỉnh táo, táo bạo, khôn ngoan, để luôn chắc tay lái, thành công trên cung đường cao tốc EVFTA.