World Bank: Tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2015 đạt trên 6%

Theo Báo cáo Cập nhật tình hình kinh tế khu vực châu Á – Thái Bình Dương do Ngân hàng Thế giới (World Bank) vừa phát hành, hoạt động kinh tế Việt Nam tiếp tục tăng cường trong năm 2015 do cầu trong nước tăng. GDP tăng 6,3% trong nửa đầu năm 2015, mức tăng nửa đầu năm cao nhất trong vòng 5 năm qua.

Theo World Bank, quá trình hồi phục được thúc đẩy bởi tăng trưởng trong ngành công nghiệp chế tạo và xây dựng. Cả hai khu vực này đóng góp gần một nửa tổng tăng trưởng GDP. Mặc dù bán lẻ tăng mạnh nhưng khu vực dịch vụ (chiếm gần 40% GDP) chỉ tăng 5,9% trong nửa đầu năm 2015.

Về phía cầu, đầu tư (do nguồn vốn FDI tăng mạnh) và tiêu dùng cá nhân tăng mạnh đã kéo theo tăng trưởng. Tuy nhiên cán cân thương mại đã bị âm do cầu bên ngoài suy giảm gây ảnh hưởng lên xuất khẩu trong khi hoạt động kinh tế trong nước tăng lại làm cho nhập khẩu tăng.

Mất cân đối tài khoá trong bối cảnh nợ công tăng nhanh

World Bank đánh giá, lạm phát thấp đã cho phép Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) nới lỏng kiểm soát tiền tệ. Vào thời điểm tháng 8/2015 chỉ số giá tiêu dùng chỉ tăng 0,6% so với cùng kỳ năm trước, trong khi con số năm trước là 4,3%. Cắt giảm lãi suất được hỗ trợ bởi các biện pháp kinh tế vĩ mô cẩn trọng, trong đó có nới lỏng giới hạn tiền gửi ngắn hạn, và giảm rủi ro đối với một số hoạt động cho vay.

"Qua đó các ngân hàng đã có thể duy trì một mức lãi suất cho vay thấp hơn trước đây, làm cho tín dụng tăng trưởng với mức 7,9% so với cùng kì năm ngoái tính vào thời điểm tháng 6/2015, đạt chỉ tiêu do ngân hàng nhà nước đề ra cho cả năm", báo cáo của World Bank chỉ rõ. 

Theo World Bank, trong bối cảnh đồng đô la tăng giá trên toàn thế giới và phải đối phó với biến động tỉ giá tại các nước bạn hàng chính của Việt Nam, NHNN đã giảm giá đồng Việt Nam 3 lần – tháng 1, 5, 8/2915 – với tổng số 3% giá trị, nới rộng biên độ giao dịch từ +/-1% lên +/-3% tháng 8/2015, nhằm ổn định thị trường ngoại hối và duy trì năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Tuy nhiên, mất cân đối tài khoá kéo dài đang gây quan ngại trong bối cảnh nợ công tăng. Tình hình thu ngân sách năm 2015 cho tới thời điểm này cho thấy áp lực tài khoá còn tiếp diễn với thâm hụt ngân sách (tính cả trả nợ gốc) dự tính chiếm 5,6% GDP trong nửa đầu năm 2015. Điều đó thể hiện thu hiệu quả ngân sách kém trong khi chi thường xuyên và chi đầu tư cơ bản tăng. Tổng nợ công và nợ do chính phủ bảo lãnh tiếp tục tăng và đạt mức 59,6% trong năm 2014 (54,5% năm 2013).

"Tuy nợ công vẫn nằm trong giới hạn bền vững nhưng chi phí trả nợ đã bắt đầu ăn vào các khoản chi hỗ trợ sản xuất khác trong ngân sách", báo cáo nhấn mạnh.

Trong khi đó, cán cân ngoại thương suy giảm làm cho cán cân thương mại bị thâm hụt trong quý 1/2015. Trong 7 tháng đầu năm 2015 thâm hụt thương mại là 3,5 tỉ USD (trong khi thặng dư năm 2014 là 2,1 tỉ USD). Kết quả đó thể hiện xuất khẩu giảm trong khi nhập khẩu tăng, nhất là nhập khẩu hàng hóa trung gian và hàng hóa vốn.

Đẩy nhanh tái cơ cấu có thể đạt tăng trưởng 7%

World Bank cũng cho rằng, tiến bộ trong quá trình tái cơ cấu của Việt Nam không đồng đều, nhất là trong ngành ngân hàng và doanh nghiệp nhà nước. Các nhà hoạch định chính sách và chuyên gia phân tích độc lập đều nhất trí rằng cần đẩy nhanh tái cơ cấu thì mới có thể đạt mức tăng trưởng gần 7% và thực hiện tham vọng trở thành một nước hiện đại, công nghiệp hoá của Việt Nam.

Tuy nhiên, tiến độ cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước (thoái vốn nhà nước) đã chậm lại trong năm 2015. Hoạt động củng cố ngành ngân hàng (sát nhập và mua bán ngân hàng thương mại) đã tăng tốc trong nửa đầu năm 2015 nhưng nợ xấu vẫn là một vấn đề lớn. Thiếu nguồn tài chính, năng lực chuyên môn thấp, không có khung pháp lý phù hợp vẫn là những yếu tố cản trở Công ty Quản lý Tài sản Việt Nam (VAMC) thực hiện giải quyết nợ xấu.

World Bank cho rằng, viễn cảnh trung hạn Việt Nam nói chung là tích cực nhưng vẫn còn tiềm ẩn một số rủi ro tiêu cực. Dự kiến tăng trưởng sẽ đạt trên 6% trong năm 2015 nhờ cầu trong nước mạnh, và cầu trong nước mạnh lại phản ánh tăng trưởng tiêu dùng cá nhân và đầu tư. Mặc dù chính sách tiền tệ mở rộng nhưng lạm phát vẫn sẽ thấp do ảnh hưởng của các yếu tố bên ngoài và do giá năng lượng và giá lương thực thấp.

Theo dự kiến, thâm hụt tài khoá sẽ được điều chỉnh nhờ các nỗ lực chấn chỉnh nhằm hạn chế tăng nợ công. Cán cân thương mại dự kiến sẽ thâm hụt trong năm 2015 do xuất khẩu tăng trưởng chậm trong khi nhập khẩu tăng do các hoạt động kinh tế trong nước tăng. Nhưng lượng kiều hối mạnh sẽ giúp đảm bảo thặng dư cán cân thanh toán, tuy kém hơn nhiều so với năm ngoái.

Phương Dung