Vinacomin "đau đầu" với thủ đoạn hạ phẩm cấp than chiếm đoạt tài sản

Cơ quan an ninh điều tra (ANĐT) công an tỉnh Quảng Ninh đang tiến hành điều tra vụ án liên quan đến việc một số cán bộ trong ngành than, móc nối với nhau để hạ phẩm cấp than, gây thiệt hại cho nhà nước.

Tháng 5/2013, cơ quan ANĐT Công an tỉnh Quảng Ninh nghi ngờ có sự gian lận phẩm cấp than nên đã tiến hành tạm giữ con tàu chở hơn 1.100 tấn than mang số hiệu NB 6768 khi nó vừa rời cảng rót than Nam Cầu Trắng (Hạ Long - Quảng Ninh) chở bán cho khách hàng.

Trưng cầu giám định cho thấy, số than trên tàu này đã bị một số nhân viên công ty tuyển than Hòn Giai, nhân viên giám định Công ty CP Giám định than Vinacomin… câu kết với nhau để hạ phẩm cấp than. Thủ đoạn của các đối tượng là cố tình hạ thấp phẩm cấp số than được giám định trước khi mang đi tiêu thụ để trên giấy tờ số than đó có phẩm cấp thấp hơn với loại than thực tế trên tàu.

Từ kết quả giám định đó, giá bán than sẽ thấp hơn cả trăm nghìn đồng mỗi tấn, gây thiệt hại cho Nhà nước, cụ thể là Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (Vinacomin) thiệt hại hàng trăm triệu đồng. Số tiền chênh lệch này sẽ được nhóm cán bộ nhân viên trục lợi chia trác ngầm với đối tác mua hàng.

Sau khi khởi tố vụ án, cơ quan ANĐT đã khởi tố một số đối tượng trực tiếp liên quan đến lô hàng trên như: cán bộ phòng KCS Công ty Tuyển than Hòn Gai, cán bộ Đội giám định Nam Cầu trắng và Ca trưởng của Công ty CP  Giám định Vinacomin…

Vụ việc gây ra hậu quả nghiêm trọng nhưng lại là thủ đoạn không mới của các đối tượng phạm tội. Trước đây 2 năm, cơ quan công an tỉnh Quảng Ninh cũng đã từng khởi tố một vụ án tương tự khiến 20 bị cáo phải lĩnh án. Cả hai vụ án này đều có nhân viên của Công ty Cổ phần (CP) Giám định than Vinacomin “dính chàm”.

Cùng đó, năm 2010, cũng đã có một vụ việc xảy ra tương tự ở kho cảng Nam Cầu Trắng. Khi đó, thực hiện các hợp đồng xuất nhập khẩu hơn 4.000 tấn than với đối tác Trung Quốc, Công ty CP Than Núi Béo, Công ty Kho vận Hòn Gai cùng Công ty CP Giám định Vinacomin đã hoàn tất hồ sơ, cấp chứng thư giám định chất lượng than có phẩm cấp là than cám 7A (như thông báo giao than của Vinacomin) tại 4 tàu.

Tuy nhiên, khi số than được vận chuyển đi giao hàng thì Công an tỉnh Quảng Ninh bất ngờ kiểm tra, bóc trần thủ đoạn phạm tội của nhóm đối tượng. Cơ quan công an đã lập biên bản tạm giữ và làm rõ than trên 4 tàu này là than cám 6B và than cám 6A có giá hơn 2,9 tỷ đồng.

Khi đối chiếu với chứng thư giám định của Công ty CP Giám định Vinacomin thì thấy số than trên lại được xác định phẩm cấp là loại 7A chỉ có giá bán khoảng hơn 2 tỷ đồng. Các đối tượng đã câu kết nhằm hưởng phần ăn chia từ phía chủ hàng. Vụ án này, 20 đối tượng là cán bộ, nhân viên ngành than đã bị khởi tố và xét xử.

Đặc biệt, cùng với hành vi phạm tội, nhưng một vụ việc gây hậu quả nghiêm trọng khác lại được các cơ quan chức năng tỉnh Quảng Ninh xử lý theo kiểu "nhắc nhở" khá khó hiểu. Đó là vụ gian lận phẩm cấp than trên tàu Huy An 36 và Trường Thành 01.

Vụ này Công ty Tuyển than Cửa Ông và giám định viên của Công ty cổ phần Giám định Vinacomin đã pha trộn than cục 5B với than cám 4B, than cám 5B để có được hơn 5.300 tấn than cám 3C giao cho khách hàng. Việc pha trộn này là vi phạm về quy trình giám định khối lượng, chất lượng than và đã gây thiệt hại cho Nhà nước 2,5 tỷ đồng do có chênh lệch về giá bán.

Tuy nhiên, Công an tỉnh Quảng Ninh không xử lí hình sự những người có liên quan mà có Công văn gửi Vinacomin đề nghị xử lý vi phạm liên quan đến tiêu thụ than nội địa, chấn chỉnh quản lý, phòng ngừa sai phạm trong sản xuất và tiêu thụ than.

Liên quan đến vụ gian lận phẩm cấp than đang bị Công an tỉnh Quảng Ninh mở rộng điều tra, ông Trần Minh Nghĩa - Giám đốc Công ty CP giám định Vinacomin cho biết, vụ án hiện đang được cơ quan công an điều tra, làm rõ để xử lý liên quan đến sai phạm từng cá nhân. Lãnh đạo công ty đang tập trung rà soát đánh giá lại tư cách của toàn bộ giám định viên để cơ cấu làm trong sạch lại đội ngũ làm nhiệm vụ.

Anh Thế