Tỷ giá USD/VND: Rủi ro tiềm ẩn không hề nhỏ

Phiên giao dịch sáng nay 27/7, khảo sát thị trường cho thấy, giá USD được các ngân hàng mua vào thấp nhất trên thị trường đang là 21.780 đồng/USD, giá mua vào cao nhất là 21.795 đồng/USD; trong khi giá bán ra thấp nhất là 21.840 đồng/USD và giá bán ra cao nhất là 21.850 đồng/USD.

Ngân hàng Techcombank sau phiên điều chỉnh giảm giá USD vào sáng cuối tuần qua, đến sáng nay 27/7, đã bất ngờ tăng giá mạnh USD. Cụ thể, giá USD đang được ngân hàng này mua vào với giá 21.785 đồng và bán ra với giá 21.850 đồng, tăng 15 đồng chiều mua vào và tăng 10 đồng ở chiều bán ra.

Trong khi đó, phần lớn các ngân hàng còn lại vẫn giữ nguyên tỷ giá đã niêm yết trong 4 phiên gần đây.

Diễn biến phức tạp, khó đoán

Nhìn lại diễn biến những tháng đầu năm có thể thấy, thị trường ngoại hối diễn biến khá phức tạp và có nhiều điểm khác biệt so với giai đoạn 3 năm gần đây (từ năm 2012 – 2014). Tỷ giá USD/VND xác lập xu hướng tăng và dao động trong biên độ rộng 21.350-21.850 VND/1 USD. Tại thời điểm cuối tháng 6/2015, tỷ giá USD/VND vào khoảng 21.820 VND/1 USD - tăng gần 1,9% so với cuối năm 2014 - mức tăng mạnh nhất trong vòng 4 năm qua (năm 2012: giảm 1,9%, năm 2013: tăng 1,2%, năm 2014: tăng 1,7%).

Xét trên tổng thể, thị trường ngoại hối vẫn được hỗ trợ theo chiều hướng ổn định bởi các yếu tố dài hạn bao gồm: Định hướng điều hành nhất quán của Ngân hàng Nhà nước; Cán cân thanh toán tổng thể thặng dư - ước tính đạt khoảng 2-3 tỷ USD trong 6 tháng đầu năm; Lạm phát được duy trì ở mức thấp, CPI tháng 6/2015 chỉ tăng 0,6% so với cuối 2014.

Tuy nhiên, theo đánh giá của Trung tâm nghiên cứu Ngân hàng BIDV, diễn biến đảo chiều nhanh chóng của cán cân thương mại không những khiến tâm lý thị trường xáo trộn, thay đổi mà còn tạo ra bất ngờ nhất định cho chính cơ quan quản lý vào một số thời điểm. Theo đó, thị trường ngoại hối 6 tháng đầu năm cũng diễn biến phức tạp, với các bước tăng/giảm khó dự báo. Chính sách điều hành khá linh hoạt, hiệu quả của NHNN là một điểm nhấn đáng chú ý trong thời gian này, góp phần quan trọng tạo lập lại sự ổn định của thị trường.

“Rủi ro tiềm ẩn đối với tỷ giá là không hề nhỏ”

Dự báo thị trường ngoại hối những tháng còn lại của năm 2015, Trung tâm nghiên cứu cho hay: Mặc dù NHNN đã đưa ra những thông điệp mạnh mẽ vào cuối tháng 5 khẳng định việc thực hiện cam kết điều chỉnh không quá 2% đối với tỷ giá cũng như sẵn sàng can thiệp để giữ ổn định thị trường, không thể phủ nhận các rủi ro tiềm ẩn đối với tỷ giá là không hề nhỏ.

“Diễn biến thị trường ngoại hối bên cạnh yếu tố về mặt cung - cầu truyền thống sẽ phụ thuộc chặt chẽ vào thái độ và cách thức điều hành thị trường ngoại hối của NHNN. Thị trường ngoại hối dự báo sẽ khá ổn định trong quý III, trước khi có thể xuất hiện những biến động mạnh hơn trong quý cuối năm. Tỷ giá nhìn chung sẽ duy trì ở mức cao, diễn biến giằng co theo xu hướng tăng, dao động phổ biến trong khoảng 21.800 VND - 21.890 VND/1 USD”, BIDV dự báo.

Theo nghiên cứu, hai yếu tố được xác định là quan trọng nhất sẽ hỗ trợ cho sự ổn định căn bản của thị trường là: Vai trò điều hành tích cực của NHN và Cán cân thanh toán tổng thể duy trì thặng dư;

Về vai trò điều hành của NHNN: NHNN đã liên tiếp phát đi thông điệp về chủ trương giữ ổn định thị trường ngoại hối trong 6 tháng cuối năm 2015 theo đúng biên độ đã cam kết. Mặc dù đây là một nhiệm vụ khó khăn, tuy nhiên, quyết tâm và sự nhất quán trong chính sách điều hành của NHNN sẽ là một điểm cộng lớn, giúp nâng cao niềm tin của thị trường.

Đồng thời, dự trữ ngoại hối quốc gia đã được cải thiện khá mạnh mẽ trong những năm vừa qua là một bệ đỡ hỗ trợ NHNN trong nhiệm vụ khó khăn này.

Theo đánh giá của Trung tâm nghiên cứu BIDV, NHNN hoàn toàn có thể bán ra đến 5-6 tỷ USD, tương đương với mức thâm hụt cán cân thương mại trong kịch bản xấu. Vì vậy, nếu thị trường không xuất hiện đồng thời các cú sốc lớn (được đề cập ở phần rủi ro phía dưới) thì nhiều khả năng NHNN sẽ hoàn thành mục tiêu điều hành tỷ giá trong năm nay.

Về cán cân thanh toán tổng thể, cán cân thanh toán tổng thể dự báo có thể tiếp tục thặng dư thêm khoảng 3 tỷ USD trong 6 tháng cuối năm 2015.

Tuy nhiên, với điều kiện của thị trường trong năm nay, các yếu tố rủi ro tiềm ẩn, tạo áp lực đối với thị trường ngoại hối là rất lớn. Trong đó, cán cân thương mại vẫn có thể chuyển biến theo chiều hướng xấu với 2 kịch bản: Đà phục hồi của kinh tế thế giới yếu đi do những biến động của khu vực châu Á (Trung Quốc, Hàn Quốc, ASEAN,…) cũng như khu vực châu Âu (vấn đề Hy Lạp) khiến cho xuất khẩu của Việt Nam không đạt được kỳ vọng; Kinh tế trong nước tăng trưởng nhanh khiến nhu cầu nhập khẩu gia tăng đột biến. Theo đó, thâm hụt cán cân thương mại có thể nới rộng lên khoảng 1 tỷ USD/tháng.

Thêm một yếu tố đặc biệt cần quan tâm là thời điểm Fed điều chỉnh tăng lãi suất cơ bản. Với những tuyên bố gần đây, khả năng khá cao là Ngân hàng trung ương Mỹ sẽ tiến hành tăng lãi suất ngay trong năm 2015. Khi đó, mặt bằng lãi suất USD trên thị trường quốc tế tăng lên và xu hướng tăng của đồng USD sẽ tiếp diễn, qua đó tạo sức ép gián tiếp lên thị trường ngoại hối trong nước.

Đặc biệt, theo cảnh báo của nhóm nghiên cứu: “Tâm lý thị trường nhìn chung duy trì sự thận trọng khiến tình trạng găm giữ ngoại tệ có thể tiếp tục diễn ra, đồng thời trạng thái ngoại tệ của hệ thống ngân hàng cũng có thể biến động mạnh, tác động tiêu cực đến diễn biến tỷ giá”.

Nguyễn Hiền