TS Lưu Bích Hồ: Formosa được thuê đất 70 năm, nên thật thà và có trách nhiệm

Xung quanh câu chuyện để Formosa gây hậu quả môi trường nghiêm trọng, dư luận đang tập trung vào việc trách nhiệm của tỉnh Hà Tĩnh, mà đứng đầu là nguyên Bí thư tỉnh ủy Hà Tĩnh ông Võ Kim Cự, người đã trực tiếp tiếp nhận và đưa Formosa vào Hà Tĩnh thuê đất 70 năm, trong khi Luật chỉ cho phép tối đa 50 năm.

Mặc dù ông Cự đã thuyên chuyển công tác khỏi tỉnh Hà Tĩnh nhưng hiện ông này vẫn làm các chức vụ Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, Đại biểu Quốc hội và Ủy viên Ủy ban Kinh tế Quốc hội. Tuy nhiên, suốt những ngày tâm điểm dư luận hướng về việc Formosa gây hậu quả nghiêm trọng đối với môi trường biển song ông Võ Kim Cự không hề có phát ngôn nào, thậm chí tránh né dù báo chí luôn vây quanh ông.

Theo quan điểm của TS Lưu Bích Hồ, việc ông Cự từ chối báo chí về một dự án mà ông đã chấp bút phê, sau đó kiến nghị Chính phủ, 12 Bộ ngành duyệt là chưa thỏa nguyện với dân.

TS Hồ khẳng định: "Rất nhiều ngày ông Võ Kim Cự tránh né, không trả lời báo chí, chỉ khi Chủ tịch Quốc hội có ý kiến thì ông ấy mới trả lời, nhưng trả lời mà lại như thế!"... "Ông ấy đã không thừa nhận mình sai và mình phải có trách nhiệm đến đâu", TS Hồ nói.

Theo TS Hồ, dù cho ông Cự chỉ là người có vai trò trong giai đoạn đầu khi đưa dự án, còn giám sát và thực hiện chủ trương dự án là thuộc về những thế hệ tiếp theo, nhưng những quyết định này ảnh hưởng lớn đến quá trình Formosa vào Việt Nam như cấp cho thuê đất vượt so với quy định trong Luật.

Bên cạnh đó, theo vị chuyên gia này, các dự án FDI hiện nay về tỉnh nào thì quyền lựa chọn và quyết định nằm trong tay lãnh đạo tỉnh ấy. Cơ chế Nhà nước mở ra thoáng cho các tỉnh, nhưng thực hiện phải đúng Luật, đúng yêu cầu chỉ được cho thuê đất 50 năm thôi, nhưng ở đây lại 70 năm, rõ ràng chúng ta phải làm sáng tỏ vấn đề này.

"Phía Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) đã nói, việc Hà Tĩnh cấp phép dự án Formosa thuê đất 70 năm, Bộ không biết... Như vậy, việc để xảy ra vấn đề này, cũng có trách nhiệm của Bộ KH&ĐT. Tuy nhiên, trách nhiệm lớn nhất là của Hà Tĩnh khi Luật Đầu tư và các Luật Đất đai đều có. Ở đây có mâu thuẫn giữa phát ngôn của ông Cự khi ông này cho biết đã được 12 Bộ chấp thuận", TS Hồ nói rõ.

Ông Hồ cho hay, hiện đang có dư luận rất không hay khi dự án Formosa được tỉnh Hà Tĩnh ký giấy cho thuê đất 70 năm trước thời hạn được Thủ tướng Chính phủ đồng ý bằng văn bản. Như vậy, nếu xác định có tình tiết đúng như thế thì Hà Tĩnh sai.

"Cái kim trong bọc lâu rồi cũng lòi ra, không thể tránh được đâu, cho nên hãy thật thà nhận những gì mình sai, nếu không sửa chữa được thì phải tự nguyện xin nghỉ", ông Hồ mạnh mẽ nêu ý kiến.

Theo ông Hồ, việc Formosa vi phạm là quá rõ rồi, còn lỗi quản lý cũng có, phải giải quyết trách nhiệm của các cơ quan cấp phép cho Formosa ra sao khi những dấu hiệu đúng quy trình nhưng sai quy tắc. Trách nhiệm của ông Cự đến đâu, chúng ta phải chờ kết quả thanh tra vào cuộc, hy vọng quyết tâm làm đến cùng sự việc như Thủ tướng nêu ra được thực hiện đúng.

Trước đó, tại cuộc họp báo thường kỳ Chính phủ sáng 22/7, Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Ngô Văn Khánh nhấn mạnh, kết luận của Thanh tra Chính phủ thời điểm đó đã khẳng định Hà Tĩnh làm chưa đúng pháp luật, bởi Luật Đầu tư chỉ cho phép 50 năm. Tại thời điểm thanh tra, qua đối chiếu với hồ sơ Thanh tra Chính phủ chưa thấy có ý kiến của Chính phủ cho phép thời hạn hoạt động của dự án Formosa trên 50 năm. Việc cấp giấy chứng nhận đầu tư cho Formosa 70 năm là sai quy định tại Điều 52 Luật đầu tư 2005 và các quy định của pháp luật có liên quan.

Nguyễn Tuyền