Trung Quốc phá giá nhân dân tệ "làm lợi" cho Việt Nam?

Thời gian gần đây, khi Trung Quốc phá giá đồng Nhân Dân tệ (NDT) nhiều lo ngại sẽ khiến hàng hóa của nước này đã rẻ lại càng rẻ hơn và nhiều người cho rằng như thế hàng Việt Nam sẽ không cạnh tranh được và tình hình nhập siêu với Trung Quốc thêm trầm trọng.

Tuy nhiên, theo chuyên gia kinh tế Bùi Trinh, điều này là không đáng lo ngại. Nguyên nhân được vị chuyên gia lý giải là do Việt Nam nhập khẩu từ Trung Quốc 60% là nguyên vật liệu, trên 34% cho máy móc thiết bị và chỉ khoảng gần 6% cho tiêu dùng cuối cùng. Như vậy việc giá hàng nhập khẩu nguyên vật liệu của Trung Quốc giảm sẽ có lợi cho Việt Nam.

Theo chuyên gia Bùi Trinh, kinh tế Việt Nam là nền kinh tế gia công, công nghiệp phụ trợ yếu nên khi sản xuất hầu như phải nhập khẩu. Nếu không nhập khẩu sản phẩm từ Trung Quốc thì cũng phải nhập từ nước khác nếu không muốn sản xuất ngưng trệ.

"Nhiều ý kiến lo ngại xuất khẩu của Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng bởi việc Trung Quốc phá giá NDT. Lo ngại này là có lý nhưng cần thấy rằng 70% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam là của khu vực FDI, hàng nông sản chỉ chiếm 10-12% tổng kim ngạch xuất khẩu trong đó xuất sang Châu Âu, Nhật Bản và Hoa Kỳ chiếm 5-7%, chỉ khoảng vài phần trăm xuất sang Trung Quốc", ông Bùi Trinh nói.

Vị chuyên gia cũng thừa nhận: "Tất nhiên vài phần trăm thì cũng là sản phẩm do mồ hôi và sức lực của người nông dân Việt Nam nhưng để sản phẩm của họ có thể cạnh tranh không chỉ là vấn đề tỷ giá. Ngoài ra, giá trị xuất khẩu hay nhập khẩu của Việt Nam với Trung Quốc sẽ tăng lên hoặc giảm đi còn phụ  thuộc vào cơ cấu của xuất nhập khẩu theo nước và theo hàng hóa".

Theo ông Trinh, nền sản xuất của Việt Nam dựa vào nhập khẩu nguyên vật liệu và máy móc thiết bị, theo tính toán cho thấy xuất khẩu của Việt Nam ngày càng ít lan tỏa đến giá trị gia tăng mà chỉ lan tỏa đến nhập khẩu. Như vậy, khi VNĐ mất giá 3% sẽ khiến chi phí trung gian chung của nền kinh tế tăng lên do giá trị nhập khẩu tăng lên và chỉ số giá sản xuất (PPI) ngay chu kỳ sản xuất đầu tiên tăng lên 0,65 điểm % và chu kỳ sản xuất tiếp theo chỉ số giá tăng này tăng lên 0,75% tổng ảnh hưởng 1,1 điểm % và GDP có thể giảm 2 - 2,27%.

Ngoài ra, trong vài năm gần đây tỷ lệ tiết kiệm và đầu tư trên GDP của Việt Nam gần như tương đương nhau. Nhưng nếu Ngân hàng Nhà nước bị sức ép bởi các chuyên gia kinh tế tiếp tục phá giá VNĐ có thể dẫn đến sự hoang mang của người gửi tiền tiết kiệm, khi người dân rút tiền tiết kiệm để trú ẩn vào kênh USD và vàng thì tiết kiệm không thành vốn mà chỉ là tiền tệ, lúc đó sẽ kéo nền kinh tế suy giảm... 

"Cũng không nên quá lo ngại do hàng Trung Quốc rẻ mà người tiêu dùng chấp nhận, chẳng phải từ trước đến nay hàng Trung Quốc vẫn rẻ đấy sao? Người tiêu dùng Việt Nam không lấy chuẩn mực rẻ là tất cả!", ông nhấn mạnh.

Ông cũng nói thêm rằng, khi xuất khẩu thực chất chỉ là xuất khẩu hộ nước khác do phía Việt Nam hầu như chỉ làm gia công thì tại sao các chuyên gia chỉ chăm chăm lo xuất khẩu trong khi chính tiêu dùng trong nước mới lan tỏa đến phía cung và giá trị gia tăng nhiều nhất? "Trong trường hợp cấu trúc chi phí của sản phẩm xuất khẩu như hiện nay thì việc phá giá VNĐ lại làm có lợi cho Trung Quốc", ông Trinh khẳng định.

Phương Dung