Trung Quốc khó “giữ lời hứa” với Mỹ về thỏa thuận thương mại giai đoạn 1

Mỹ và Trung Quốc sẽ đánh giá lại tiến trình của thỏa thuận thương mại “giai đoạn 1” vào cuối tuần này - khoảng 6 tháng sau khi thỏa thuận bắt đầu có hiệu lực.

Được biết, thỏa thuận giai đoạn 1 đã tạm chấm dứt tổn thất từ thương chiến - với các loạt thuế quan đáp trả lẫn nhau trị giá hàng trăm tỉ USD hàng hóa - giữa hai quốc gia có nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Thỏa thuận giai đoạn 1 cũng bao gồm việc ngăn chặn hành vi đánh cắp tài sản trí tuệ và chuyển giao công nghệ ép buộc của Trung Quốc. Tuy nhiên, trọng tâm của thỏa thuận là cam kết mua thêm ít nhất 200 tỷ USD hàng hóa và dịch vụ Mỹ của Trung Quốc trong năm 2020-2021.

Thậm chí kể cả trước khi thỏa thuận nói trên được kí kết, một số chuyên gia nói, việc yêu cầu Trung Quốc tăng cường mua một lượng hàng hóa và dịch vụ của Mỹ ở mức này là điều “bất khả thi”. Mục tiêu còn khó thực hiện hơn khi dịch bệnh do virus corona bùng phát, làm giảm nhu cầu mua hàng hóa từ phía Trung Quốc.

Bắc Kinh có tuân thủ nhưng không đạt chỉ tiêu

Theo thỏa thuận thương mại giai đoạn một, năm 2020, Trung Quốc sẽ mua thêm 63,9 tỷ USD sản phẩm chế tạo, nông nghiệp, năng lượng và 12,8 tỷ USD dịch vụ so với mức mua năm 2017.

Năm 2021, mức chênh lệch lần lượt là 98,2 tỷ USD và 25,1 tỷ USD.

Số liệu chính thức từ Trung Quốc và Mỹ sẽ đều được sử dụng để đánh giá liệu Trung Quốc có thực hiện được thỏa thuận như đã cam kết hay không.

Theo CNBC, mặc dù các số liệu thường đề cập tới những mặt hàng như nhau, nhưng số liệu xuất khẩu từ Mỹ sang Trung Quốc thường không giống số liệu Trung Quốc nhập khẩu từ Mỹ bởi vì có sự khác biệt trong phương pháp thu thập dữ liệu và tiêu chuẩn đánh giá ở hai quốc gia.

Theo Viện Kinh tế Quốc tế Peterson (PIIE), tới cuối năm nay, Trung Quốc cần mua tổng cộng 142,7 tỷ USD hàng hóa Mỹ như trong thỏa thuận - nếu tính theo chuẩn dữ liệu xuất khẩu của Mỹ.

Trong khi đó, nếu sử dụng số liệu nhập khẩu của Trung Quốc, Bắc Kinh cần mua thêm đến 172,7 tỷ USD hàng hóa Mỹ. Tuy nhiên, dữ liệu của PIIE chỉ ra trong nửa đầu năm 2020, Trung Quốc đã mua ít hơn 25% số lượng hàng hóa cần mua trong cả năm.

Dựa trên các loại hàng hóa, PIIE cho biết Trung Quốc không đạt được mục tiêu ở cả 3 loại hạng mục hàng hóa. Trong đó, các sản phẩm trong ngành năng lượng được Trung Quốc mua ít nhất trong 6 tháng đầu năm 2020.

Bất chấp sự chậm trễ của Bắc Kinh, ông Larry Kudlow, cố vấn kinh tế hàng đầu của Tổng thống Mỹ Donald Trump, vẫn khẳng định "các con số thực sự tốt" đối với việc mua hàng hóa của Trung Quốc, theo Reuters.

Ông Kudlow cũng phủ nhận việc thỏa thuận thương mại giai đoạn một bị hủy bỏ do mối quan hệ Mỹ - Trung xấu đi. Mối quan hệ giữa hai quốc gia đi xuống đáng kể trong những tháng gần đây. Hai bên tranh cãi gay gắt về hàng loạt vấn đề, từ nguồn gốc của dịch Covid-19 đến luật an ninh quốc gia tại Hồng Kông.

Một số chuyên gia khác đánh giá rằng Mỹ sẽ không tiếp tục áp thêm thuế quan đối với Trung Quốc bởi kinh tế Mỹ cũng đã thiệt hại rất nặng nề do dịch Covid-19.