Trung Quốc "chặn" hàng nông sản nhập khẩu Úc khi căng thẳng leo thang

Bắc Kinh gần đây đã mở một cuộc điều tra chống bán phá giá đối với rượu vang xuất khẩu của Úc, tiếp sau các lệnh trừng phạt thương mại mà Trung Quốc đã áp dụng đối với thịt bò và lúa mạch dành cho Canberra.

Bộ trưởng Thương mại Úc, Simon Birmingham cho biết: “Chúng tôi nhận thấy điều này vô cùng đáng lo ngại vì ngành công nghiệp rượu vang của Úc không được trợ cấp xuất khẩu và chúng tôi nghĩ rằng họ bán phá giá sản phẩm trên thị trường Trung Quốc”.

Vào hồi tháng 5 vừa qua, Trung Quốc đã ngừng nhập khẩu thịt bò từ 4 lò mổ của Úc với lý do Úc đã vi phạm nhiều lần các yêu cầu về kiểm tra và kiểm dịch. Và ngay sau đó, Trung Quốc quyết định áp thuế bổ sung hơn 80% đối với lúa mạch Úc vì Bắc Kinh cho rằng mức giá lúa mạch của Úc thấp một cách bất hợp lý.

Một nhà phân tích tại một tổ chức tài chính của Úc ước tính rằng, các lô hàng lúa mạch mà Úc xuất khẩu sang Trung Quốc đã giảm 98,7% xuống còn khoảng 1,09 triệu AUD (780.000 USD) trong tháng 6, còn xuất khẩu thịt sang Trung Quốc đã giảm 22% cũng trong tháng đó .

Với việc Trung Quốc chiếm khoảng 40% lượng rượu xuất khẩu của Australia, nhiều nhà quan sát cho rằng, Bắc Kinh đang cho Canberra thấy rằng họ có thể gây ra nhiều đau đớn hơn cho Úc trên mặt trận thương mại.

Quan hệ song phương giữa Trung Quốc và Úc trở nên xấu đi vào tháng 4 khi Úc yêu cầu một cuộc điều tra quốc tế về nguồn gốc của Covid-19. Vào thời điểm đó, ngày càng có nhiều lời kêu gọi ở Mỹ và châu Âu yêu cầu Trung Quốc bồi thường với lý do Bắc Kinh chính là nguồn gốc của dịch bệnh Covid-19.

Trước đó, Bắc Kinh đã có một vài bất bình đối với Úc. Vào tháng 8/2018, Úc đã quyết định loại bỏ các sản phẩm của Huawei Trung Quốc ra khỏi mạng 5G của mình do những lo ngại về vấn đề bảo mật. Chính sau đó, Trung Quốc đã bắt đầu tiến hành các cuộc điều tra chống bán phá giá đối với lúa mạch của Úc và thắt chặt kiểm tra thủ tục nhập khẩu than.

Những tranh chấp song phương trên có thể sẽ ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động kinh doanh của 2 nước, đặc biệt là của Úc.

Trong những năm gần đây, Mỹ đang cố gắng kiểm soát Trung Quốc bằng cách hợp tác với các nền kinh tế khác, chủ yếu là các thành viên của Five Eyes như Anh và Úc. Mặc dù Canberra đang hợp tác chặt chẽ với Washington về các vấn đề an ninh như Huawei và Biển Đông, nhưng sự phụ thuộc sâu sắc của Úc vào Bắc Kinh về mặt kinh tế sẽ gây ra những tác động lớn đến cuộc sống hàng ngày của người dân Úc nếu căng thẳng trong quan hệ song phương giữa 2 nước tiếp tục kéo dài.

Trong giai đoạn từ 6/2018 đến 6/2019, Trung Quốc đã chiếm khoảng 32,6% sản lượng hàng xuất khẩu của Úc, con số này cao hơn so với Mỹ, Canada hoặc New Zealand. Hơn 80% quặng sắt của Úc - mặt hàng xuất khẩu lớn nhất đất nước này, là được bán cho Trung Quốc. Ngoài ra, Trung Quốc còn nhập khẩu hơn 70% sản lượng len và 60% sản lượng lúa mạch của Úc trong giai đoạn trên.

Mặc dù Úc đã đặt mục tiêu tìm thêm khách hàng cho các sản phẩm nông nghiệp của mình nhưng trên thực tế nước này vẫn chưa tìm được đối thủ nào có đủ khả năng để thay thế cho Trung Quốc.

John Hewson, cựu lãnh đạo Đảng Tự do cầm quyền của Úc cho rằng cả Úc và Trung Quốc đều cần một mối quan hệ thương mại mang tính xây dựng trong dài hạn để đem lại lợi ích tốt đẹp cho hai bên.