Tròn một thập kỷ, HoSE vẫn chưa chạy được hệ thống công nghệ của Hàn Quốc

Báo cáo thường niên của Sở Giao dịch Chứng khoán TPHCM (HoSE) mới đây tiếp tục nhắc đến nội dung về mục tiêu tập trung mọi nguồn lực hoàn thành các giai đoạn còn lại của dự án công nghệ để đưa hệ thống KRX chính thức hoạt động. Nhưng thực tế thì nội dung này đã liên tục xuất hiện qua nhiều năm khi mà HoSE liên tục trễ hẹn trong việc hoàn tất dự án.

Một thập kỷ trước, vào tháng 12/2012, HoSE ký kết hợp đồng dịch vụ công nghệ thông tin với Sở Giao dịch Chứng khoán Hàn Quốc (KRX) để triển khai gói thầu "Thiết kế, giải pháp, cung cấp lắp đặt và chuyển giao hệ thống công nghệ thông tin" trị giá 28,6 triệu USD (hơn 600 tỷ đồng) cho thời hạn 5 năm.

Trong báo cáo thường niên năm 2012, HoSE cho hay giai đoạn triển khai hệ thống KRX kéo dài trong khoảng 18 tháng. Thời điểm đó, Sở dự kiến đưa hệ thống mới chính thức hoạt động trong quý I/2015.

Tuy nhiên, thông tin trên cuối cùng không trở thành hiện thực. Đến năm 2016, thời điểm tròn 20 năm thành lập Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, ông Trần Đắc Sinh, khi đó là Chủ tịch HĐQT HoSE, thông tin với báo chí "gói công nghệ thông tin với vốn đầu tư gần 40 triệu USD dự kiến được hoàn thành trong năm 2017".

Tuy nhiên, bước sang năm 2018, hệ thống mới của Hàn Quốc vẫn chưa thấy đâu còn HoSE lại gặp sự cố nghiêm trọng nhất trong lịch sử hoạt động.

Trong phiên chiều ngày 22/1/2018, tất cả lệnh giao dịch tại đợt khớp lệnh định kỳ xác định giá đóng cửa (ATC) đối với toàn bộ các mã chứng khoán niêm yết HoSE không thể thực hiện được. HoSE sau đó phải tạm ngừng giao dịch trong 2 ngày kế tiếp (23/1 đến 24/1/2018). Sự cố này được cả giới truyền thông quốc tế theo sát khi hình ảnh thị trường chứng khoán Việt Nam trong mắt nhà đầu tư nước ngoài bị ảnh hưởng.

Thời điểm đó, ông Lê Hải Trà cho biết: "Dự án công nghệ thông tin mới của nhà thầu KRX đã hoàn tất giai đoạn thiết kế, sắp đi vào triển khai vật lý và kiểm thử, sẽ đi vào hoạt động trong năm 2019".

Đến khi xảy ra dịch Covid-19, lãnh đạo HoSE lại thông tin hệ thống KRX dự kiến hoàn thành trong năm 2020 nhưng vì dịch Covid-19 nên các chuyên gia và nhà thầu Hàn Quốc gặp khó khăn khi sang Việt Nam để hoàn thành các khâu cuối cùng dẫn đến dự án tiếp tục trễ hẹn.

Đầu năm 2021, khi tình trạng nghẽn lệnh trên HoSE lên đến đỉnh điểm, Bộ Tài chính đã chỉ đạo các cơ quan liên quan phối hợp với một số doanh nghiệp lớn trong nước gồm Sovico, FPT để xây dựng hệ thống giao dịch mới cho HoSE. 

Giải pháp được hoàn thành vào tháng 7/2021 đã giúp giải cứu HoSE khỏi tình trạng quá tải, góp phần đưa thị trường đạt những kỷ lục thanh khoản mới với các phiên giao dịch có giá trị tỷ USD. Tuy nhiên, cơ quan quản lý ngành chứng khoán xác định đây chỉ là giải pháp tạm thời còn việc đưa hệ thống công nghệ KRX vào hoạt động vẫn là trọng tâm trong chiến lược dài hạn.

Trước khi có hệ thống mới sử dụng tạm thời vào năm ngoái do các doanh nghiệp trong nước xây dựng, HoSE vẫn sử dụng hệ thống giao dịch được Sở Giao dịch Chứng khoán Thái Lan (SET) chuyển giao từ ngày đầu thành lập.

Như vậy, sau 10 năm, qua nhiều nhiệm kỳ của các lãnh đạo HoSE, trong đó có ông Trần Văn Dũng và ông Lê Hải Trà, hiện vẫn chưa có mốc thời gian cam kết chính xác bao giờ hệ thống giao dịch KRX mới có thể chính thức hoạt động.