Triển vọng Việt Nam 2020: Khu vực tư nhân lớn hơn, tầng lớp trung lưu tăng mạnh

Kinh tế Việt Nam năm 2019 đã khép lại với nhiều điểm sáng về tăng trưởng cùng nhiều chỉ tiêu khác. Bước sang năm 2020, nhiều tổ chức vẫn tiếp tục nhận định Việt Nam sẽ có những triển vọng tích cực.

Theo Bộ phận nghiên cứu CTCP Chứng khoán MB (MBS), trong dài hạn, triển vọng kinh tế Việt Nam tích cực nhờ giai đoạn dân số vàng, tư nhân hóa và tiếp tục xu hướng mở cửa nền kinh tế.

Trong khi đó, triển vọng ngắn hạn là điểm sáng trong khu vực với GDP tăng trưởng cao và môi trường vĩ mô ổn định.

Theo MBS, nền kinh tế Việt Nam vẫn đang trong giai đoạn tăng trưởng mạnh với mức tăng GDP duy trì quanh mốc 7%. Khu vực kinh tế tư nhân ngày càng chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu nền kinh tế Việt Nam, được định hướng sẽ là động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong thời gian tới.

Trong khi đó, khu vực kinh tế nhà nước kém hiệu quả đang được thu hẹp và tái cơ cấu mạnh mẽ thông qua quá trình cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước.

Chuyên gia MBS cũng cho rằng, tầng lớp trung lưu Việt Nam tăng mạnh. Trong vòng 8 năm, số lượng người Việt Nam thuộc tầng lớp trung lưu dự kiến sẽ tăng lên gần gấp 3 lần. Tiền lương trung bình của người lao động tại các công ty niêm yết sau 8 năm tăng từ 13,5 triệu đồng lên 22 triệu đồng. Tầng lớp trung lưu sẽ là nền tảng và động lực cho nền kinh tế trong 15 năm tới.

Việt Nam đang ở trong thời kỳ dân số vàng với 56 triệu người trong độ tuổi lao động, chiếm 58% tổng dân số. Trong 15 năm tới Việt Nam vẫn được hưởng lợi từ xu hướng nhân khẩu học này và do đó sẽ là điểm đến của các dòng vốn đầu tư trên thế giới. Dân số trẻ cũng mở ra cơ hội đầu tư tại các lĩnh vực sản xuất, dịch vụ cho người tiêu dùng trẻ.

“Kinh tế Việt Nam hiện tại có khá nhiều nét tương đồng với kinh tế Trung Quốc năm 2008, về tỷ lệ tầng lớp trung lưu, thu nhập bình quân đầu người và tỷ lệ đô thị hóa có nhiều nét tương đồng. Việt Nam sẽ đạt ngưỡng thu nhập bình quân đầu người tương đương Trung Quốc trong 12 năm tới nếu duy trì được nhịp độ tăng trưởng hiện tại”, chuyên gia MBS nhận định.

Cũng theo chuyên gia MBS, vốn FDI đăng ký vào Việt Nam đã tăng gấp 3 lần từ năm 2012 đến 2018 do Việt Nam đang gia tăng sự hiện diện trong chuỗi cung ứng toàn cầu nhờ chi phí lao động thấp.

Theo số liệu từ WTO, hơn 55% tổng giá trị xuất khẩu Việt Nam liên quan đến hoạt động của chuỗi cung ứng. Đồng thời, tranh chấp thương mại Mỹ-Trung kéo dài khiến các nhà sản xuất lớn tìm đến các phương án thay thế chi phí thấp cho nhà máy tại Trung Quốc, Việt Nam là điểm đến được lựa chọn của dòng vốn FDI trong lĩnh vực sản xuất. Dòng vốn FDI đến từ các nhà đầu tư Trung Quốc, Hongkong, Đài Loan đã tăng 4 lần trong 5 năm trở lại đây, chiếm gần 40% số vốn FDI đăng ký trong 10 tháng 2019, đạt 10,85 tỷ USD.

Bên cạnh đó, Việt Nam đang tham gia đàm phán RCEP, hiệp định thương mại tự do giữa các quốc gia ASEAN và khối các nước châu Á, với quy mô 40% GDP thế giới và 45% dân số thế giới (trước khi Ấn Độ rút khỏi hiệp định), lớn hơn nhiều so với EU và NAFTA. RCEP dự kiến được ký kết trong năm 2020 sẽ góp phần làm giảm mức thuế quan và kích thích hoạt động xuất khẩu cũng như hỗ trợ tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong giai đoạn tới.

Trước đó, Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế - xã hội quốc gia (NCIF) thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã đưa ra 2 kịch bản cho tăng trưởng kinh tế năm 2020 với xu hướng nghiêng nhiều về tích cực, với mức tăng trưởng 7,01%.

Trong đó, kịch bản tăng trưởng 7,01% là xu hướng tích cực, nhiều khả năng xảy ra trong năm 2020. NCIF đưa ra kịch bản này dựa trên những nỗ lực của Chính phủ trong việc hoàn thành Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2016 - 2020. Nỗ lực này thể hiện ở đầu tư công sẽ được khai thông mạnh mẽ, các dự án đầu tư khác sẽ tiếp tục được tạo thuận lợi để triển khai nhanh nhất.

Việc ổn định mặt bằng lãi suất, lạm phát; điều hành linh hoạt và kiểm soát tốt biến động về tỷ giá sẽ được tiếp tục thực hiện trong năm 2020 để đảm bảo khơi thông các nguồn lực cho đầu tư.

Tuy nhiên, NCIF vẫn đưa ra kịch bản thấp cho tăng trưởng với tốc độ tăng trưởng được dự báo là 6,76%, lạm phát 3,2%. Kịch bản này dựa trên những lo ngại sự bất định của kinh tế thế giới sẽ tác động xấu tới kinh tế Việt Nam. Ở trong nước, có 2 yếu tố đáng lưu tâm là tác động của biến đổi khí hậu và dịch bệnh. Trong năm 2019, những tác động của 2 yếu tố này đã kéo tăng trưởng của khu vực nông, lâm, ngư nghiệp xuống 4%. Đây là yếu tố được cảnh báo sẽ ảnh hưởng lớn tới tăng trưởng năm 2020.

Ở kịch bản thấp, nguyên nhân có thể đến từ việc tăng trưởng của khu vực đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và phát triển của khu vực tư nhân không bù đắp được sự sụt giảm của công nghiệp, trong đó quan trọng nhất là sự sụt giảm của công nghiệp chế biến chế tạo. Sự sụt giảm của công nghiệp chế biến chế tạo có thể đến từ 2 phía, một là xuất khẩu gặp khó khăn, hai là tăng trưởng của khu vực FDI đã đạt ngưỡng, chưa có sự bứt phá.

Nguyễn Mạnh