Tích cực triển khai chống thuốc lá lậu trên mọi mặt trận

Tình hình diễn biến phức tạp khó lường

Theo số liệu thống kê của Chi cục Quản lý thị trưởng Đồng Tháp, trong 6 tháng đầu năm 2017, lực lượng đã kiểm tra 508 vụ vận chuyển, kinh doanh thuốc lá điếu nhập lậu, trong đó xử lý 288 vụ, phạt tiền và tịch thu tang vật 168 vụ (gồm 41.135 bao thuốc lá nhập lậu, 20 phương tiện xe mô tô đã qua sử dụng), với tổng số tiền 1.082.250.000 đồng.

Đại diện Chi cục Quản lý thị trưởng tỉnh cũng cho biết, tình hình vận chuyển thuốc lá nhập lậu trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp trong thời gian qua vẫn còn diễn ra, nhất là đối tượng vận chuyển thuốc lá nhập lậu bằng phương tiện xe mô tô 2 bánh. Các đối tượng rất liều lĩnh, điều khiển phương tiện với tốc độ cao khi có hàng hóa trên phương tiện, để nhanh chóng đưa hàng hóa đến nơi tiêu thụ an toàn, họ bất chấp nguy hiểm đến tính mạng nên các lực lượng chức năng không dám truy đuổi vì sợ ảnh hưởng đến người cùng tham gia giao thông.

Phương thức, thủ đoạn cũng ngày càng tinh vi, thuê người canh chừng, giám sát mọi hoạt động của các lực lượng chức năng, thay đổi kết cấu bên trong phương tiện để chứa hàng, làm cho lực lượng chức năng quan sát qua khó phát hiện, mỗi phương tiện đối tượng chứa từ 250 – 350 bao thuốc lá nhập lậu.

Đối tượng vận chuyển thuốc lá nhập lậu đa số là dân nghèo sống khu vực biên giới không có việc làm ổn định, lấy việc vận chuyển thuê để nuôi bản thân và gia đình. Ngoài ra còn có những đối tượng là nông dân nhàn rỗi sau khi kết thúc vụ thu hoạch, họ tham gia vận chuyển thuê để kiếm thêm thu nhập.

Hiện nay các đối tượng vận chuyển nắm bắt được thông tin hành vi vận chuyển thuốc lá nhập lậu dưới 1.500 bao thì không bị truy cứu trách nhiệm hình sự nên đối tượng tăng số lượng thuốc lá nhập lậu lên cho mỗi chuyến so với trước đây (trước đây vận chuyển dưới 500 bao/chuyến thì hiện nay tăng lên dưới 1.500 bao/chuyến).

Một số đối tượng vận chuyển thuốc lá nhập lậu địa bàn biên giới còn manh động, khi hàng hóa của họ bị bắt giữ, họ tìm mọi cách để tụ tập, lôi kéo đông người làm mất trật tự, khó kiểm soát của lực lượng chức năng để tẩu tán hàng hóa.

Nhiều khó khăn thách thức

Giải thích nguyên nhân của tình trạng diễn biến phức tạp của thuốc lá lậu, ông Vũ Văn Cường, Chủ tịch Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam cho rằng, do sự không thống nhất trong các văn bản pháp lý xử lý tội danh buôn lậu thuốc lá nên tình trạng buôn lậu thuốc lá điếu có chiều hướng gia tăng mạnh và diễn biến hết sức phức tạp.

Buôn lậu vì thuốc lá có sức hấp dẫn do gọn nhẹ, dễ vận chuyển, lợi nhuận cao, trốn tất cả các loại thuế gồm: thuế tiêu thụ đặc biệt 70%; đóng góp Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá 1,5%; thuế giá trị gia tăng 10%; và thuế nhập khẩu 135%. Buôn lậu thuốc lá đang thu siêu lợi nhuận, chỉ sau ma túy. Trong khi đó, đối tượng buôn lậu chủ yếu là nhóm cư dân biên giới không có việc làm ổn định, thông thạo ngôn ngữ, địa bàn để tham gia vận chuyển thuê hàng lậu; các đối tượng thường xuyên qua lại biên giới… khi bị các lực lượng chức năng bắt giữ, sẵn sàng chống trả lực lượng chức năng để cướp hàng.

Trong khi đó, các kiểm nghiệm gần đây tại Viện Khoa học Hình sự Bộ Công an và Viện Thuốc lá đã cho thấy tỷ lệ các thành phần độc hại (ví dụ như coumarin) và tỷ lệ các thành phần khác như: tar và nicotin trong các mẫu thuốc lá nhập lậu (là hai sản phẩm thuốc lá lậu chủ yếu, hiện chiếm tới 80-90% tổng lượng thuốc lá nhập lậu vào Việt Nam) đều vượt quá mức cho phép của Bộ Y tế. Kiểm nghiệm trên đã cho thấy một thực tế là hầu hết thuốc lá nhập lậu không đảm bảo chất lượng, không phù hợp với quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với thuốc lá điếu… gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe người sử dụng.

Ông Vũ Lê Tùng, Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Thuốc lá CN Sài Gòn cho biết thêm, trong quá trình hoạt động, Tổng Công ty Thuốc lá CN Sài Gòn và các đơn vị doanh nghiệp trong nước luôn tuân thủ nghiêm túc các quy định của Luật phòng, chống tác hại thuốc lá, các chính sách quốc gia và các cam kết quốc tế trong hoạt động sản xuất và kinh doanh, phân phối thuốc lá; Đặc biệt là việc tuân thủ nghiêm ngặt lộ trình giảm tar và nicotine, nâng cấp tiêu chuẩn, chất lượng sản phẩm để mang đến cho người tiêu dùng những sản phẩm thuốc lá có chất lượng tốt nhất nhằm giảm thiểu tác hại cho người sử dụng. Tuy nhiên, đây cũng chính là vấn đề thách thức hết sức khó khăn khi doanh nghiệp phải cạnh tranh, đối mặt với tình trạng mua bán, kinh doanh bất hợp pháp thuốc lá lậu giá rẻ.

Cả hệ thống chính trị vào cuộc

Trước thực trạng này, “Chính phủ cùng các bộ ngành đã và đang rất quyết liệt trong công tác chống buôn lậu thuốc lá” – Bà Đoàn Thị Nghiệp, Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh Đồng Tháp khẳng định. Cụ thể, ngày 30/9/2014, Thủ tướng Chính Phủ đã ban hành Chỉ thị số 30/ CT-TTg về việc tăng cường công tác đấu tranh chống buôn lậu thuốc lá. Chỉ thị đã tạo ra một sự thay đổi lớn trong công tác chống buôn lậu thuốc.

Trước đó, năm 2014, Chính phủ cũng đã ban hành Quyết định 2371/QĐ-TTg về việc tiêu hủy thuốc lá nhập lậu bị tịch thu; Bộ Tài chính cũng đã ban hành Thông tư 306/2016/TT-BTC sửa đổi Thông tư 19/2015/TT-BTC, theo đó nâng mức hỗ trợ cho công tác bắt giữ và tiêu hủy thuốc lá nhập lậu từ mức 3.500 đồng/bao lên mức 4.500 đồng/bao.

Mới đây, ngày 20/6, Quốc hội đã thông qua sửa đổi Bộ Luật hình sự năm 2015, theo đó sửa đổi điều 190, 191 theo hướng thuốc lá lậu là hàng cấm, truy cứu trách nhiệm hình sự, phạt tù từ 01 năm đến 05 năm đối với các trường hợp vận chuyển từ 1.500 bao đến 3000 bao; phạt tù từ 5-10 năm đối với các trường hợp vận chuyển từ 3000 bao đến dưới 4.500 bao; và phạt tù tới 15 năm khi buôn bán, vận chuyển 4.500 bao thuốc lá điếu nhập lậu trở lên… Việc sửa đổi bộ luật hình sự cho thấy sự quyết tâm của Chính phủ và các bộ ngành trong công tác đấu tranh chống thuốc lá nhập lậu.

Ngày 18/8 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ cũng đã có ý kiến chỉ đạo tại văn bản số 8771 yêu cầu Ban chỉ đạo 389 các bộ ngành địa phương tăng cường công tác kiểm tra, xử lý nghiêm tình trạng buôn lậu thương mại nhất là tình trang buôn bán vận chuyển thuốc lá nhập lậu trong thời gian vừa qua.

Cùng với đó, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội tỉnh và Công an tỉnh ký kết kế hoạch phối hợp xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ; Phối hợp với Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh thực hiện Chỉ thị số 01/CT-TTg ngày 09/01/2015 của Thủ tướng Chính phủ về việc tổ chức phong trào toàn dân tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia trong tình hình mới và Chương trình xây dựng “Mái ấm cho người nghèo nơi biên giới”; Phối hợp Sở Y tế về công tác tuyên truyền, vận động bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân; xây dựng kế hoạch, triển khai, thực hiện gắn với Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”; Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” và đưa nội dung này vào thang điểm thi đua hàng năm trong hệ thống Mặt trận Tổ quốc các cấp.

Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các huyện, thị xã, thành phố đã xây dựng kế hoạch, tổ chức phát động phong trào thi đua trong các đơn vị, cán bộ Mặt trận và 699 Ban Công tác Mặt trận ở khu dân cư và đưa nội dung phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả để tuyên truyền quần chúng nhân dân về tác hại của việc buôn bán, vận chuyển và sử dụng thuốc lá ngoại nhập lậu. Việc triển khai đồng bộ trên khắp cả nước với sự tham gia của tất cả các ban ngành, đơn vị, người dân sẽ là biện pháp ngăn chặn, đẩy lùi được vấn nạn buôn lậu thuốc lá một cách hiệu quả nhằm đảm bảo lợi ích quốc gia và ổn định tình hình kinh tế, chính trị xã hội.

Ông Vũ Lê Tùng, Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Thuốc lá CN Sài Gòn kiến nghị Chính phủ tiếp tục thực hiện chính sách tiêu hủy thuốc lá lậu bị bắt giữ, kiên quyết không cho phép việc tái xuất hay đấu thầu tiêu thụ trong nước vì điều này sẽ tạo ra kẽ hở pháp luật để các đối tượng buôn lậu lợi dụng, hợp pháp hóa việc đưa thuốc lá nhập lậu vào tiêu thụ nội địa tại Việt Nam và phá vỡ các quy định về kiểm soát sản xuất, kinh doanh thuốc lá hiện hành cũng như các cam kết quốc tế.

Theo Thu Hà
Báo Công Thương