Thuốc lá thế hệ mới: Dân buôn lãi gấp 4, “đau đầu” vụ ngân sách thất thu

Thuốc lá thế hệ mới “tuồn” vào Việt Nam đủ mọi đường

Phát biểu tại tọa đàm về khung pháp lý cho thuốc lá thế hệ mới sáng 11/11, ông Nguyễn Kỳ Minh - Phó Chánh văn phòng Tổng cục quản lý thị trường (Bộ Công Thương) cho biết, hai năm trở lại đây, trên thị trường xuất hiện tình trạng kinh doanh, mua bán các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng…

“Đây là các loại thuốc lá thế hệ mới chưa được phép lưu hành tại Việt Nam, chủ yếu nhập vào Việt Nam qua đường xách tay, buôn lậu. Dù chưa được cấp phép nhập và kinh doanh nhưng loại thuốc lá này vẫn được bày bán công khai trên mạng xã hội, sàn thương mại điện tử…”, ông Minh nói.

Đáng lưu ý theo ông Minh, không chỉ xuất hiện trên thương mại điện tử, thuốc lá thế hệ mới còn được bán công khai trên thị trường. Vị này kể, mới đây phát hiện 1 trường hợp ở Hà Nội, bên ngoài bán cà phê nhưng bên trong kinh doanh thuốc lá thế hệ mới.

“Đối tượng khai nhận giá đầu vào rất rẻ, nhập chỉ khoảng 40.000 đồng/chiếc giống như chiếc bút, hút được khoảng 300 hơi. Nhưng khi bán đến tay người dùng thì khoảng 160.000 - 200.000 đồng, lãi gấp 4-5 lần”, ông Minh nói và cho rằng đây là mức “siêu lợi nhuận”.

Điều đáng nói, theo đại diện Tổng cục quản lý thị trường, đến nay vẫn chưa có khung pháp lý cho mặt hàng này. Điều này khiến cho cơ quan chức năng gặp nhiều khó khăn trong vấn đề xử lý vi phạm. Hầu hết các vụ việc liên quan đến thuốc lá thế hệ mới đều được xử lý dưới dạng hàng lậu, xác định là loại hàng hoá do nước ngoài sản xuất, không có hoá đơn chứng từ chứng minh, chế tài xử phạt nhẹ hơn nhiều so với thuốc lá thông thường.

Ông Vũ Hùng Sơn - Phó chánh văn phòng Ban chỉ đạo 389 quốc gia cũng cho biết, do nhu cầu về loại thuốc lá thế hệ mới khá nhiều, trong khi đó lợi nhuận vô cùng cao nên các đối tượng vẫn bằng cách này bằng cách khác để “tuồn” vào thị trường.

Ông Sơn hy vọng sớm có khung pháp lý từ khâu sản xuất đến khẩu quản lý, kiểm tra kiểm soát để tránh tình trạng thất thu cho ngân sách.

Tại buổi tọa đàm, Trung tá Lê Thiện Thành - Phó phòng Hướng dẫn điều tra tội phạm, Cục phòng chống ma tuý và tội phạm, Bộ đội biên phòng cũng cho biết, thủ đoạn chủ yếu của các đầu nậu là thành lập đường dây, tổ chức buôn lậu xuyên biên giới, tìm mọi kẽ hở để vận chuyển trái phép.

Ông Thành cũng băn khoăn đến nay vẫn chưa có quy định xử phạt với thuốc lá thế hệ mới nên xử lý vẫn còn nhẹ, thất thu ngân sách và chưa bảo vệ được quyền lợi của người tiêu dùng.

Thuốc lá thế hệ mới với nỗ lo thất thu ngân sách

Bà Trần Tuyết Trang - Vụ chính sách thuế (Tổng cục Thuế) cho biết, do chưa có quy định nên chưa thu được thuế đối với thuốc lá thế hệ mới. Trong khi đó, thuốc lá truyền thống đang được áp dụng mức thuế rất cao.

Cụ thể, thuốc lá là mặt hàng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt cao và tăng dần qua các năm vì không được khuyến khích tiêu dùng, đến nay đã được nâng lên 75%. Cùng với đó là mức thuế giá trị gia tăng là 10% và thuế thu nhập doanh nghiệp là 20%.

“Thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng là sản phẩm mới chưa được quy định cụ thể tại các văn bản pháp luật cũng như chính sách quản lý của các bộ ngành. Do đó, cần thiết thực hiện nghiên cứu xây dựng ban hành khung pháp lý chính sách các loại thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng tại Việt Nam”, bà Trang nói.

Ông Cao Trọng Quý - Trưởng phòng công nghiệp thực phẩm Cục công nghiệp (Bộ Công Thương) nói thêm, do chưa có cơ chế quản lý sản phẩm thuốc lá thế hệ mới nên thất thu thuế, thất thu ngân sách do chưa xác định loại hình sản phẩm để quản lý, áp thuế nhập khẩu và thuế tiêu thụ đặc biệt.

Ông Quý thông tin, trong tuần tới lãnh đạo Bộ Công Thương và lãnh đạo Bộ Y tế sẽ làm việc và thống nhất đề xuất chính sách quản lý các loại hình thuốc lá thế hệ mới để trình Thủ tướng Chính phủ.

Theo đó, chính sách thống nhất đảm bảo hai yếu tố: Quản lý hàng hóa trong sản xuất và kinh doanh; quản lý theo các yêu cầu và điều kiện chặt chẽ để giảm thiểu và ngăn chặn, bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.

Bà Hoàng Lan Hương, Vụ pháp chế, Bộ Y tế cho rằng, tạm thời chưa cho nhập khẩu và lưu thông thuốc lá thế hệ mới cho đến khi những tác động của dòng sản phẩm mới được đánh giá đầy đủ.

Trong khi đó, một số chuyên gia và đại diện Hiệp hội thuốc lá Việt Nam có mặt tại tọa đàm đã đề xuất thuốc lá làm nóng và thuốc lá điện tử cần phải trải qua giai đoạn thí điểm cho phép nhập khẩu, sản xuất và kinh doanh thuốc lá thế hệ mới trước khi xây dựng khung pháp lý lâu dài cho dòng sản phẩm thế hệ mới này.