Thâm hụt tài khoản vãng lai thử thách kinh tế Việt Nam

Kinh tế Việt Nam mạnh hơn so với những người bi quan vẫn nghĩ, nhưng nhiều phân tích vẫn cảnh báo rằng một số thế mạnh có thể suy yếu do sự thiếu ổn định của tiền tệ và tình trạng thâm hụt tài khoản vãng lai.

Nhiều nhà phân tích tin tưởng rằng kinh tế vẫn tăng trưởng 3 - 5% trong năm nay nhưng giá trị VNĐ sẽ tiếp tục giảm. Trong nhiều tháng, VNĐ được giao dịch chính thức ở mức đáy của biên độ cho phép và vào tháng 3, khi Ngân hàng Nhà nước Việt Nam nới rộng biên độ từ 3 lên 5%, giá trị đồng VNĐ giảm xuống mức thấp mới.

Tỷ giá chính thức của VNĐ (tỷ giá liên ngân hàng), đã giảm 9% trong năm vừa qua, lại giảm thêm 2% trong 6 tháng đầu năm nay.

Nhưng VNĐ đã mất 4,1% giá trị trên thị trường tự do và John Shrimpton, đồng sáng lập và Giám đốc Quỹ Dragon Capital tại TPHCM nói ông sẽ không mấy bất ngờ nếu VNĐ giảm thêm 5% nữa.

Việt Nam chỉ có 20 tỷ USD dự trữ ngoại tệ - tương đương với gần 4 tháng nhập khẩu - nên phạm vi can thiệp hạn chế, dẫn đến thiếu hụt USD trên thị trường tự do.

Chính phủ Việt Nam không muốn buộc các công ty phải chuyển đổi khoản USD mình đang nắm giữ, nhưng đang sử dụng mọi cách có thể để giải quyết vấn đề thanh khoản USD. Ba ngân hàng lớn nhất Việt Nam - BIDV, Vietinbank và Vietcombank - cắt giảm lãi suất tiền gửi USD từ 2% xuống 1,5%: lãi suất tiền gửi VNĐ đang ở mức hơn 9%.

Tuần trước, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tuyên bố sẽ chấp nhận bảo đảm nợ trái phiếu bằng đồng USD. Một phần vấn đề là niềm tin - nhà xuất khẩu giữ lại thu nhập bằng USD thay vì đổi sang VNĐ - nhưng một yếu tố khác là thâm hụt tài khoản vãng lai đã lên tới 8,4 tỷ USD, hay 9,3% GDP năm 2008.

Xuất khẩu vàng lên tới 2,5 tỷ USD trong ba tháng đầu năm, tăng 1.600% so với năm ngoái, và các nhà phân tích cảnh báo rằng con số này không bền vững.

“Xuất khẩu tăng không bền vững vì dự trữ vàng đang giảm và xuất khẩu nói chung sẽ giảm mạnh hơn,” Prakriti Sofat, kinh tế gia tại HSBC, viết trong một nghiên cứu gần đây.

Tuy nhiên, ông Shrimpton nói thâm hụt thương mại lớn không phải điều bất thường tại một quốc gia đang phát triển như Việt Nam. Đầu tư trực tiếp nước ngoài, tổng cộng 2,8 tỷ USD từ đầu năm đến nay, sẽ cải thiện bớt tình hình.

Nhưng việc đồng tiền tiếp tục yếu đi khiến doanh nghiệp Việt Nam khó vay vốn từ thị trường và chính phủ khó huy động vốn cho kế hoạch kích thích 8 tỷ USD - lượng trái phiếu bán ra, cả bán lẻ và bán buôn, đã giảm mạnh.

Minh Tuấn
TheoFinancial Times