"Sóng ngầm" tại Fed năm 2026: Khi chiếc ghế nóng không chỉ đổi chủ

Cuộc họp cuối cùng trong năm nay của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) không chỉ đơn thuần là thời điểm chốt lại một năm đầy biến động của lãi suất, mà giống như khúc dạo đầu cho một cơn bão lớn hơn đang hình thành ở đường chân trời năm 2026.

Đó là thời điểm nhiệm kỳ của Chủ tịch Jerome Powell kết thúc, mở ra một giai đoạn chuyển giao quyền lực đầy nhạy cảm, nơi tính độc lập của ngân hàng trung ương quyền lực nhất thế giới bị đặt lên bàn cân trước những áp lực chính trị và pháp lý chưa từng có.

Sự rạn nứt trong "tư duy bầy đàn"

Trước khi bước vào tâm bão nhân sự của năm 2026, Fed đang phải đối mặt với một thực tế chia rẽ ngay trong nội bộ Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC). Sự đồng thuận tuyệt đối, hay còn bị giới phê bình gọi là "tư duy bầy đàn", vốn là truyền thống giúp Fed duy trì niềm tin thị trường, nay đang có dấu hiệu rạn nứt nghiêm trọng.

Tại cuộc họp tháng 12 này, Chủ tịch Jerome Powell đang phải nỗ lực tập hợp sự ủng hộ để thực hiện lần cắt giảm lãi suất thứ 3 liên tiếp. Tuy nhiên, nhiệm vụ này không hề dễ dàng.

Giới quan sát chỉ ra rằng, ủy ban gồm 19 thành viên hoạch định chính sách đang bị xé lẻ bởi những luồng quan điểm trái chiều. Một bên lo ngại lạm phát vẫn dai dẳng ở mức cao - yếu tố đòi hỏi lãi suất phải giữ nguyên. Bên kia lại nhìn thấy rủi ro từ thị trường lao động đang nguội lạnh, với tỷ lệ thất nghiệp đã tăng lên 4,4% và các doanh nghiệp lớn liên tục sa thải nhân sự.

Điều đáng nói là sự chia rẽ này có thể dẫn đến một kịch bản hiếm gặp: quan chức Fed có thể bỏ phiếu chống lại quyết định của ông Powell. Nếu điều này xảy ra, đây sẽ là số phiếu bất đồng lớn nhất trong 6 năm qua.

Thống đốc Christopher Waller từng cảnh báo về một kịch bản bỏ phiếu 7-5 đầy rủi ro, nơi mà chỉ cần một người thay đổi quan điểm cũng đủ khiến toàn bộ chính sách tiền tệ xoay chiều, làm lung lay niềm tin của giới tài chính vào định hướng của ngân hàng trung ương.

Trong bối cảnh thiếu hụt các dữ liệu kinh tế chính thức do chính phủ đóng cửa tạm thời, Fed đang phải điều hành chính sách dựa trên những tín hiệu mờ nhạt. Chiến lược khả dĩ nhất hiện nay được giới chuyên gia gọi là "cắt giảm theo hướng diều hâu", tức là giảm lãi suất để hỗ trợ việc làm, nhưng ngay lập tức phát tín hiệu tạm dừng để đánh giá tình hình.

Đây là một bước đi thận trọng, hay nói đúng hơn là một giải pháp tình thế để dung hòa các phe phái đang đối đầu gay gắt trong nội bộ.

Cuộc chuyển giao quyền lực đầy sóng gió

Nếu sự chia rẽ về lãi suất là vấn đề của hiện tại, thì câu chuyện nhân sự lại là quả bom hẹn giờ cho năm 2026. Nhiệm kỳ chủ tịch của ông Jerome Powell sẽ chính thức khép lại vào tháng 5/2026. Ngay từ đầu năm mới, Tổng thống Donald Trump dự kiến sẽ công bố người kế nhiệm, với cái tên sáng giá nhất đang được nhắc đến là Kevin Hassett - cố vấn kinh tế hàng đầu của Nhà Trắng.

Tuy nhiên, con đường để tân chủ tịch nắm quyền điều hành sẽ không trải hoa hồng. Người kế nhiệm được dự báo sẽ phải đối mặt với một quy trình phê chuẩn đầy chông gai tại Thượng viện.

Bài học nhãn tiền là trường hợp của ông Stephen Miran (ứng viên được ông Trump đề cử vào Hội đồng Thống đốc) chỉ vừa vặn vượt qua cửa ải phê chuẩn với tỷ lệ sít sao 48-47. 

Hơn nữa, việc thay đổi Chủ tịch không đồng nghĩa với việc thay đổi ngay lập tức bộ mặt của Fed. Cấu trúc quyền lực của cơ quan này được thiết kế vô cùng phức tạp và cồng kềnh nhằm ngăn chặn sự thâu tóm quyền lực nhanh chóng. 

Các thống đốc có nhiệm kỳ lên tới 14 năm và được sắp xếp so le, khiến việc thay thế toàn bộ hội đồng là điều bất khả thi trong một sớm một chiều. Đơn cử như Phó Chủ tịch Philip Jefferson hay Thống đốc Lisa Cook đều có nhiệm kỳ kéo dài vượt xa thời gian tại nhiệm của tổng thống, tạo nên những thành trì bảo vệ tính kế thừa của chính sách tiền tệ.

Những mũi giáo nhắm vào "thành trì" độc lập

Năm 2026 còn được dự báo là năm của những cuộc chiến pháp lý và áp lực thể chế nhằm vào tính độc lập của Fed. Không chỉ dừng lại ở cấp thượng tầng tại Washington, cánh tay nối dài của Fed tại các địa phương cũng đang bị soi xét. Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent gần đây đã khuấy động dư luận khi đặt vấn đề về nơi cư trú của các chủ tịch ngân hàng dự trữ khu vực.

Mặc dù đề xuất yêu cầu cư trú tại địa phương được giải thích là nhằm đưa Fed về đúng nguyên tắc liên bang ban đầu, giới quan sát lại nhìn nhận đây là một nỗ lực nhằm can thiệp vào quy trình tuyển chọn nhân sự vốn mang tính độc lập cao của các chi nhánh.

Các chủ tịch ngân hàng khu vực, những người nắm giữ lá phiếu quan trọng trong FOMC, đang đứng trước nguy cơ bị thay thế hoặc chịu sức ép lớn khi đưa ra quyết định lãi suất. Việc toàn bộ các chức danh lãnh đạo khu vực này đều hết nhiệm kỳ 5 năm và chờ tái bổ nhiệm vào đầu năm tới càng khiến bức tranh quyền lực tại Fed trở nên khó đoán định hơn bao giờ hết.

Khi năm 2026 đến gần, Fed không chỉ phải giải bài toán kinh tế về lạm phát và việc làm, mà còn phải vật lộn để giữ vững vị thế "bất khả xâm phạm" của mình trước những đợt sóng chính trị. Như nhận định của Kathy Bostjancic, Kinh tế trưởng tại Nationwide, những gì chúng ta sắp chứng kiến có thể là một Fed thận trọng hơn, với những bước đi mang tính thăm dò: cắt lãi suất, rồi dừng lại chờ đợi.

Sự chờ đợi đó không chỉ dành cho các dữ liệu kinh tế, mà còn là sự nín thở trước những thay đổi mang tính kiến tạo của cả một hệ thống tài chính quyền lực nhất hành tinh.