Siêu dự án lọc dầu 27 tỷ USD: Lối ra cho một khu kinh tế ì ạch?

Khu kinh tế Nhơn Hội tỉnh Bình Định được Thủ tướng Chính phủ Việt Nam quyết định thành lập ngày 14/6/2005 với diện tích 12.000 ha trên địa bàn TP Quy Nhơn và một phần của các huyện Tuy Phước, Phù Cát.

Khu kinh tế Nhơn Hội được quy hoạch là khu kinh tế tổng hợp, đa ngành, đa lĩnh vực, có quy chế hoạt động riêng, bao gồm: khu phi thuế quan, khu công nghiệp, khu cảng biển và dịch vụ cảng biển, các khu du lịch, dịch vụ và khu đô thị mới… là trung tâm và động lực phát triển kinh tế - xã hội không chỉ của tỉnh mà cả khu vực miền Trung. Đồng thời mở ra cơ hội hợp tác lâu dài giữa vùng kinh tế trọng điểm miền Trung và các vùng kinh tế khác trong cả nước.

Đến nay, có khoảng hơn 30 dự án được UBND tỉnh cấp giấy chứng nhận đầu tư, với tổng nguồn vốn đăng ký 33.544 tỷ đồng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy con số nhà đầu tư vào khu kinh tế Nhơn Hội chưa thực sự đem lại hiệu quả như mong muốn.

Theo ban Quản lý Khu Kinh tế Nhơn Hội cho biết, hiện trong khu công nghiệp đã tiếp nhận 10 dự án sản xuất công nghiệp và 7 dự án đang hoạt động sản xuất. Trong đó có 5 nhà máy đang trực tiếp hoạt động hằng ngày.

Năm 2005, UBND tỉnh Bình Định và Hiệp hội Đầu tư quốc tế Hong Kong đã ký biên bản ghi nhớ hợp tác đầu tư vào khu kinh tế Nhơn Hội. Theo đó, dự án xây dựng nhà máy lọc dầu và hóa dầu quy mô lớn, kho dự  trữ, cảng dầu có diện tích 500ha trong khu phi thuế quan; dự án du lịch nghỉ dưỡng…, tuy nhiên nhà đầu tư không triển khai dự án nên đành bỏ ngỏ.

Có nhiều nguyên nhân để khu kinh tế này hoạt động kém hiệu quả nhưng một trong những nguyên nhân khiến nhiều nhà đầu tư ngại đầu tư vào kinh tế Nhơn Hội là vấn nạn cát bay. Theo quan sát, tại các tuyến đường trong KKT cát bay lấp cả lối đi. Để ngăn chặn nạn cát bay các ngành chức năng đã trồng cây, san lấp các đồi cát để hạn chế cát bay.

Nạn cát bay là một trong những nguyên nhân ít nhà đầu tư vào nên KKT này dường như bị ngủ quên

Nói về dự án lọc hóa dầu của PTT dự định đầu tư vào đây, ông Man Ngọc Lý, Trưởng ban Quản lý Khu Kinh tế Nhơn Hội cho biết: “Dù chưa dám chắc dự án sẽ thành công 100% nhưng với thái độ làm việc, năng lực, uy tín, đặc biệt là khả năng tài chính từ phía nhà đầu tư Thái Lan thì khả năng thành công của dự án là rất lớn. Nếu như dự án được triển khai sẽ mở ra một cơ hội mới cho Khu kinh tế Nhơn Hội và sự phát triển kinh tế của tỉnh Bình Định”.

Ông Lý nói thêm: “So với các dự án lọc dầu lớn trong cả nước như: Long Sơn - Vũng Tàu, Vũng Rô - Phú Yên… thì dự án này có lợi thế được triển khai trên tổng thể quy hoạch đầy đủ với hạ tầng cơ sở thiết yếu, giải phóng mặt bằng xong… nhà đầu tư đến là triển khai được ngay, nhất là việc đầu tư cơ sở hạ tầng cảng là một lợi thế lớn trong việc vận chuyển hàng hóa”.

Với siêu dự án lọc dầu nếu đi triển khai và hoạt động liệu có ảnh hưởng đến tình hình phát triển chung của khu kinh tế cũng như những tác động đến đời sống người dân xung quanh khu vực. Ông Lý khẳng định: “Không phải đây là dự án lọc dầu này không phải là đầu tiên ở Bình Định. Khi khi thành lập khu kinh tế Nhơn Hội Chính phủ đã có chủ trương đầu tư một dự án ở đây nên dự án lọc dầu đã nằm trong quy hoạch chung từ trước đó. Dự án nằm cách ranh giới khu dân cư, khu đô thị ở mức an toàn, có giải cây xanh cách ly nên về lâu dài cũng không ảnh hưởng đến các dự án công nghiệp bên cạnh cũng như đời sống người dân”.

Doãn Công