‘‘Phương tiện cơ giới chỉ nộp 1 lần phí xăng dầu’’

Theo Tổng Cục Đường bộ Việt Nam (TCĐB), phương án thu phí vừa trình lên Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) đã được tính toán rất nhiều và là tối ưu nhất. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng đó là phương án "phí chồng phí’". Liên quan đến vấn đề này, ông Nguyễn Văn Quyền - Phó Tổng Cục trưởng, TCĐB đã có cuộc trao đổi với báo giới chiều qua (4/8).

Phương án TCĐB trình lên Bộ GTVT được cho là khả thi nhất để xây dựng Quỹ bảo trì đường bộ, nhưng nhiều người sử dụng phương tiện cho rằng đó là phương án “phí chồng phí”, họ sẽ phải nộp 4 loại phí (2 lần phí xăng dầu). Ông giải thích sao về điều này?

Tôi không cho rằng đó là phương án “phí chồng phí”. Vấn đề quan trọng nhất mà chúng ta nên quan tâm là tổng số phí thu được có đủ cho quỹ bảo trì đường bộ hay không, phí thu phải phù hợp với từng đối tượng phương tiện và đảm bảo công khai minh bạch, không thất thu.

Nếu chỉ thu qua đầu phương tiện thì phải thu cả ô tô và mô tô, xe máy (hiện nay là 32 triệu chiếc - PV), khả năng bị thất thu là rất cao nên không phù hợp. Còn nếu chỉ thu theo phí xăng dầu thì lại công bằng đối với doanh nghiệp vận tải thường xuyên. Chính vì vậy chúng tôi đưa ra hình thức thu kết hợp giữa 2 loại phí là xăng dầu và thu bổ sung qua đầu ô tô.

Thu trực tiếp từ đầu phương tiện cơ giới đường bộ là ô tô, vậy mức thu, cách thức thu như thế nào thưa ông?

Theo phương án chúng tôi đã đề xuất thì hình thức sẽ thực hiện là thu hàng tháng và chia theo nhóm phương tiện. Mức thu phụ thuộc vào trọng tải và loại phương tiện sử dụng đường bộ.

Cụ thể: xe ô tô con, xe tải dưới 2 tấn, xe du lịch dưới 12 ghế ngồi mức thu là 130.000 đồng/tháng; xe tải từ 2 tấn đến dưới 4 tấn, xe khách từ 12 ghế đến 30 ghế thu 270.000 đồng; xe tải từ 4 tấn đến dưới 10 tấn, xe khách từ 31 ghế trở lên, đầu kéo sơmirơ-mooc chở container từ 20 - 40feet và tương đương mức thu là 296.000 đồng/tháng;

Sơmirơ-mooc chở container 20 feet và tương đương là 324.000 đồng/tháng; sơmirơ-mooc chở container 40 feet và tương đương là 1.044.000 đồng/tháng; xe tải từ 10 tấn đến dưới 18 tấn, xe chở hàng và container 20 feet là 720.000 đồng/tháng; xe tải từ 18 tấn trở lên, xe chở hàng và container 40 feet là 1.440.000 đồng/tháng.

Về phương án thu, cơ quan thuế sẽ phát hành hóa đơn thu phí, trung tâm đăng kiểm cơ giới đường bộ tại các địa phương sẽ thực hiện công tác thu phí. Theo đó, chủ phương tiện có thể các trung tâm đăng kiểm này đến mua vé theo hang, 3 tháng hay nửa năm…

Nhiều doanh nghiệp vận tải và người sử dụng phương tiện thấy vô lí nếu như phải nộp 2 lần phí xăng dầu. Xin ông phân tích rõ về loại phí này?

Như tôi đã nói ở trên, ô tô chỉ nộp 3 loại phí là thu qua đầu phượng tiện theo tháng, thuế xăng dầu và phí đường bộ nếu đi qua trạm BOT.

Phí xăng dầu hiện thu vào ngân sách không liên quan đến quỹ bảo trì đường bộ nhưng chi bảo trì đường những năm qua đều được ngân sách cấp nên có thể hiểu là phí xăng dầu. Tôi được biết Chính phủ có chủ trương đầu năm 2012 sẽ xóa bỏ thu phí xăng dầu hiện nay.

Còn đối với mô tô, xe máy thưa ông?

Đối với môtô, xe máy, dù không phá đường nhưng khi tham gia giao thông cũng làm hao mòn ma sát đường nên phải có trách nhiệm bù lại “lớp áo” đó bằng việc chịu phí 1.000 đồng/lít xăng qua thuế nhập khẩu xăng dầu. Tôi nghĩ, mỗi người nên đóng góp một chút để xây dựng và phát triển giao thông nước nhà.

Thực tế, mọi người đều kêu ca về ngành đường bộ, với thực trạng như hiện nay thì điều này cũng đúng thôi. Mỗi lần đi công tác nước ngoài về, so sánh đường sá, giao thông của nước bạn với giao thông của chúng ta mà chúng tôi vừa xấu hổ vừa buồn, chúng tôi mong nhận được sự đồng thuận của mọi người tham gia giao thông để nâng cấp cơ sở hạ tầng hiện nay. Chúng tôi cam kết kinh phí có thì đường dứt khoát sẽ tốt lên.

Sẽ tính % phí bảo trì đường bộ đối với những đối tượng sử dụng xăng dầu nhưng không vào mục đích tham gia giao thông đường bộ (nghề cá, nông nghiệp), rất nhiều người nêu ý kiến cho rằng bất hợp lý. TCĐB đã cân nhắc như thế nào khi đưa ra phương án này?

Nếu chỉ qua xăng dầu thì mức thu sẽ phải tăng lên và các đối tượng sử dụng xăng dầu không tham gia giao thông đường bộ sẽ thấy mất công bằng và hoàn phí khó khăn. Tuy nhiên, xăng chủ yếu sử dụng cho phương tiện đường bộ, đối tượng khác dùng rất ít nên chúng tôi không đặt vấn đề hoàn trả.

Với xe tải khác và các phương tiện sử dụng diesel thu 330 đồng/lít bằng 1,5% giá bán hiện nay. Như thế các đối tượng sử dụng diesel không tham gia giao thông phải chịu 1,5% giá bán. Mức này cũng không nhiều nên chấp nhận sự công bằng tương đối.

Nếu xăng dầu tăng thì đúng là chi phí vận tải tăng. Nhưng giá thành vận tải phụ thuộc nhiều yếu tố. Nếu đường tốt, xe chạy được tốc độ tối ưu (70-80km/giờ) thì tiêu hao nhiên liệu ít, năng suất phương tiện cao. Bước đầu thực hiện quỹ bảo trì, đường chưa tốt, giá thành vận tải có nhích nhưng tôi dám chắc sau 1-2 năm đường sá tốt, tốc độ lưu thông tăng thì chi phí vận tải sẽ giảm.

Theo kinh nghiệm của các chuyên gia quốc tế, nếu chi phí 5% cho bảo trì đường bộ thì sau này sẽ lợi gấp 3 lần chi phí đó khi đường sá tốt. Giới vận tải nên hiểu và ủng hộ, nếu giữa họ và cơ quan quản lý nhà nước giằng co sẽ không tạo được đột phá và đường sá vẫn không cải thiện được tốc độ lưu thông.

Hiện nay ngành giao thông đang xóa bỏ các trạm thu phí Nhà nước và xây dựng các trạm thu phí BOT. Đây có phải là hình thức “ép phí” đối với các chủ phương tiện thưa ông?

Hiện cả nước có 30 trạm BOT, các trạm này chỉ bảo trì đường họ ký kết hợp đồng đầu tư xây dựng, không trích cho đường Nhà nước. Trạm BOT nằm trên quốc lộ đúng là gai góc, cần quá trình sắp xếp lại nhưng làm ngay thì khó mà cần lộ trình.

Trong phương án thu phí chúng tôi không đề xuất xóa bỏ trạm BOT vì họ được Nhà nước cho phép hoạt động, có ký kết hợp đồng kinh tế nên không thể xóa bỏ làm thiệt hại cho họ. Nếu bỏ trạm BOT thì ảnh hưởng rất lớn chủ trương thu hút đầu tư vào kết cấu hạ tầng của Nhà nước cũng như nghị quyết của Đảng.

Quỳnh Anh