Nhập siêu kéo lùi tăng trưởng, mục tiêu 6,7% trở thành thách thức lớn

Tính "hai mặt" của nhập siêu

Theo đó, tăng trưởng kinh tế quý I/2017 thấp hơn đáng kể so với kỳ vọng với tốc độ tăng 5,1%, thấp hơn cùng kỳ 2016 (5,5%) và hầu hết các dự báo. Tăng trưởng thấp chủ yếu diễn ra ở khu vực công nghiệp, xây dựng mà cụ thể là ngành công nghiệp khai khoáng (giảm 10% so với cùng kỳ).

Tổng cục Thống kê giải thích, sản lượng dầu khí khai thác trong quý I được cắt giảm chủ động 600.000 tấn và khiến GDP giảm tới 0,85 điểm phần trăm. Trong khi theo kế hoạch của Chính phủ, sản lượng khai thác dầu khí sẽ được giảm từ hơn 15 triệu tấn xuống còn 12,28 triệu tấn trong cả năm 2017. Nhóm nghiên cứu cho rằng, điều này báo hiệu ảnh hưởng tiêu cực đối với tăng trưởng kinh tế của các quý còn lại trong năm.

Ngoài ra, sự chậm lại của tăng trưởng kinh tế còn do nguyên nhân nhập siêu cao và đầu tư chậm lại. Tăng trưởng theo phương pháp tiêu dùng của quý I/2017 tương đối giống diễn biến của quý I/2015 nhưng nhập siêu cao hơn và tiêu dùng cuối cùng đóng góp vào tăng trưởng ít hơn. Trong khi đó, đóng góp của đầu tư tuy cao hơn cùng kỳ năm 2015 nhưng lại chưa bằng một nửa so với cùng kỳ năm 2016.

Nhập siêu gia tăng có sự đóng góp không nhỏ của tăng nhập khẩu máy móc thiết bị. Nhóm hàng này tăng 28,3% so với cùng kỳ, đóng góp 4,5 điểm phần trăm tăng trưởng kim ngạch nhập khẩu (cùng kỳ 2016 làm giảm 2,56 điểm phần trăm). Tính chung, kim ngạch nhập khẩu trong quý I đã tăng trưởng tới 22,4%, kim ngạch xuất khẩu tuy cũng tăng trưởng cao (12,8%) nhưng vẫn không đủ để tránh khỏi tình trạng nhập siêu gia tăng nhanh trong quý.

"Tuy điều này ảnh hưởng đến tăng trưởng GDP nhưng gia tăng nhập khẩu máy móc thiết bị cũng là một trong những dấu hiệu cho sự phục hồi của khu vực sản xuất", báo cáo nhận định.

Giá điện, xăng dầu và tỷ giá khiến áp lực lạm phát gia tăng

Nhìn chung, theo đánh giá của MarketIntello, với kế hoạch cắt giảm khai thác dầu thô và những dấu hiệu kém khả quan ở khu vực công nghiệp trong quý 1/2017, có thể nói mục tiêu tăng trưởng 6,7% là rất khó đạt được.

Để cải thiện sức khỏe của nền kinh tế, thách thức chủ yếu của nền kinh tế sẽ làm thế nào để tiếp tục khuyến khích được đầu tư từ khu vực tư nhân. Thế nhưng, đầu tư suy giảm lại là một trong số các nguyên nhân khiến tăng trưởng kinh tế không đạt được kỳ vọng trong quý I.

Vì vậy, trong bối cảnh dòng vốn FDI hạn chế và giải ngân vốn ngân sách gặp khó khăn, các chuyên gia MarkeIntello cho rằng, kinh tế Việt Nam rất cần các biện pháp cải thiện môi trường kinh doanh và tạo điều kiện thuận lợi cho nguồn vốn đầu tư tư nhân phát triển.

Với việc cầu tiêu dùng trong nước yếu, tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong năm 2017 cũng sẽ phụ thuộc rất nhiều vào thương mại quốc tế. Điều này càng khiến các rủi ro thương mại quốc tế có sức ảnh hưởng lớn hơn đến tình hình kinh tế trong nước.

Ngoài ra, cầu nội địa yếu cũng có thể gây ảnh hưởng xấu tới lợi nhuận của doanh nghiệp trong nước vì họ khó có thể chuyển gánh nặng lạm phát sang cho người tiêu dùng nội địa.

Trong khi đó, dự báo lạm phát sẽ tiếp tục khó kiểm soát dưới ngưỡng mục tiêu 4% trong năm 2017. Theo nhóm chuyên gia, nếu Chính phủ quyết tâm theo đuổi mục tiêu tăng trưởng 6,7% trong năm 2017 như đã đề ra, nhiều khả năng Ngân hàng Nhà nước sẽ phải tiếp tục mở rộng chính sách tiền tệ từ nửa sau của năm và gây thêm áp lực tăng chỉ số giá cả. Xu hướng tăng của các hàng hóa cơ bản mà đặc biệt là giá nhiên liệu, cùng sự lên giá của đồng USD cũng sẽ tạo thêm áp lực gia tăng lạm phát.

Trước diễn biến xấu đi của tăng trưởng kinh tế quý I/2017, MarketIntello đã hạ dự báo tăng trưởng cho cả năm xuống 0,2 điểm phần trăm. Dự báo lạm phát cho quý II thấp hơn kỳ dự báo trước nhưng lạm phát cả năm được giữ nguyên tại mức 4,3%.

Tăng trưởng kinh tế của Việt Nam năm 2017 kỳ vọng đạt mức 6,1%. Lạm phát cả năm dự báo sẽ đạt mức khoảng 4,3%. Khả năng tăng giá điện và mở rộng chính sách tiền tệ vào nửa sau của năm có thể đẩy lạm phát vượt mức mục tiêu 4%.

Dự báo một số chỉ số kinh tế vĩ mô của Việt Nam năm 2017

Bích Diệp