Lý giải "ngược" của Bộ Tài chính về giảm thuế môi trường với xăng E5

Theo Bộ Tài chính, hiện hành, mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng khoáng là 3.000 đồng/lít, theo đó, mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng E5 thấp hơn mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng khoáng là 150 đồng/lít.

Bộ này tính toán, nếu quy định mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng khoáng là 4.000 đồng/lít thì đối với xăng E5 thấp hơn xăng khoáng là 200 đồng/lít, giảm 50 đồng/lít so với hiện hành. Từ đó sẽ tạo thêm chênh lệch giữa giá xăng E5 và xăng khoáng.

"Như vậy, việc điều chỉnh tăng thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu, cùng với giải pháp khác như quy định mức thuế tiêu thụ đặc biệt ưu đãi đối với xăng sinh học sẽ góp phần khuyến khích sản xuất và sử dụng xăng dầu sinh học, hạn chế sử dụng nhiên liệu hóa thạch gây ô nhiễm môi trường", Bộ Tài chính cho biết.

Trong một trao đổi trước đó với Dân trí, một lãnh đạo Bộ Tài chính thẳng thắn cho rằng: "Không cứ cái gì cũng đề nghị lên thuế, thuế phải có đạo lý, bản chất của nó".

"Thuế bảo vệ môi trường bản chất là đánh vào những sản phẩm gây ô nhiễm môi trường. Như mặt hàng xăng chỉ đánh vào phần xăng dầu hóa thạch, etanol không đánh thuế môi trường, nên thuế bảo vệ môi trường với xăng E5 chỉ bằng 95% xăng khoáng. Giờ anh muốn tạo chênh lệch anh lại muốn đưa vào thuế vào đây thì có đạo lý không?", ông nói.

Trước đó, Bộ Công Thương, doanh nghiệp xăng dầu cũng như nhiều chuyên gia kiến nghị cho rằng không những không nên tăng thuế bảo vệ môi trường mà còn phải giảm loại thuế này với xăng sinh học E5 thì mới giúp người tiêu dùng tiếp cận với loại xăng này nhiều hơn.

Xăng E5 được biết đến với công thức 5% ethanol trộn cùng 95% xăng RON92. Theo đó, phần thuế bảo vệ môi trường được ưu đãi đối với xăng E5 chỉ áp dụng với 5% ethanol; còn lại 95% xăng RON92 trong công thức xăng E5 vẫn chịu thuế môi trường ở mức cao. Điều này khiến giá xăng E5 và các loại xăng khoáng khác chênh lệch không lớn, chỉ 1.840 đồng/lít. Mức chênh lệch này chưa đủ để người dân phải cân nhắc lựa chọn nên sản lượng tiêu thụ xăng RON95 từ 30%-35%, nay tăng lên đến gần 60%.

Theo PGS-TS Đặng Đình Đào, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế và Phát triển - Trường ĐH Kinh tế Quốc dân (Hà Nội), đây chính là thời điểm cần phải có những chính sách ưu đãi mạnh tay để khuyến khích người tiêu dùng chuyển sang dùng xăng sinh học.

"Từ ưu đãi lớn về giá, người dân mới dần dần sử dụng nhiều hơn. Không cách nào khác là phải giảm thuế bảo vệ môi trường, thuế tiêu thụ đặc biệt đối với phần xăng khoáng để pha trộn E5", ông Đào nói.

Vị chuyên gia cũng cho biết, hiện nhiều quốc gia đã sử dụng công cụ thuế bảo vệ môi trường kết hợp với các quỹ hỗ trợ để tạo sự chênh lệch giá giữa sản phẩm được khuyến khích và sản phẩm bị hạn chế.

Ví dụ, Thái Lan thành công khi đưa xăng sinh học vào tiêu dùng bởi họ miễn thuế tiêu thụ đặc biệt đối với ethanol, sử dụng quỹ bảo tồn năng lượng để trợ giá, từ đó thiết lập giá xăng sinh học rẻ hơn so với xăng khoáng. Tại Việt Nam, chỉ còn cách giảm thêm thuế bảo vệ môi trường với xăng E5. Đồng thời, hạ thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng RON92 dùng để pha trộn E5 đang từ mức 8% xuống thấp hơn nữa.

"Mức chênh lệch gần 2.000 đồng/lít hiện nay vẫn còn thấp, cần giảm thêm 500-1.000 đồng/lít", vị chuyên gia này nhấn mạnh.

Phương Dung