Luật Nông Trại Mỹ chưa ảnh hưởng đến xuất khẩu cá tra trong năm nay

Điều này có nghĩa, hoạt động xuất khẩu cá da trơn sang Mỹ sẽ chưa bị ảnh hưởng bởi các quy định chặt chẽ về sản xuất và đóng gói mà Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) dự định sẽ áp dụng tương đương như với các sản phẩm cá da trơn nội địa.

Theo VASEP, ngày 7/2/2014, Tổng Thống Mỹ Barack Obama đã chính thức ký quyết định ban hành Luật Nông trại 2014, theo đó chuyển chức năng giám sát cá da trơn, trong đó có cá tra của Việt Nam, từ Cục Quản lý Dược phẩm và Thực phẩm Mỹ (FDA) sang Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA).

Ngay sau đó, Đại sứ quán Việt Nam tại Hoa Kỳ cũng đã có Thông cáo Báo chí phản đối sự kiện này, nêu rõ: “Quốc hội Mỹ đã phớt lờ cam kết thực hiện thương mại tự do và bình đẳng đối với các đối tác là các quốc gia đang phát triển ở Châu Á khi quyết định không rút lại Chương trình Giám sát cá da trơn của Bộ Nông nghiệp Mỹ, một phần của Luật Nông trại 2014”.

Theo nhận định của một số nhà chuyên môn, dự luật này sẽ tác động đến hoạt động xuất khẩu (XK) cá tra của Việt Nam vào Mỹ nhanh nhất cũng phải đầu năm 2015.

Luật Nông trại 2014 với nhiều nội dung gây bất lợi cho hoạt động XK cá tra Việt Nam trong tương lai vào thị trường Mỹ. Với điều khoản này, Bộ Nông nghiệp Mỹ sẽ áp dụng tiêu chuẩn quy định cá tra của Việt Nam XK sang Mỹ sẽ phải đáp ứng tiêu chuẩn ngang đồng với mặt hàng cá da trơn sản xuất tại Mỹ, từ quy trình nuôi, sản xuất đến việc đóng gói và XK.

Theo yêu cầu của Quốc hội Mỹ, trong vòng 60 ngày sau khi Tổng thống Mỹ ký ban hành Luật Nông trại 2014, Bộ Nông nghiệp Mỹ sẽ phải công bố các quy định của Luật để thực thi. Như vậy, dự kiến đến ngày 9/4/2014 Bộ Nông nghiệp Mỹ sẽ phải hoàn tất việc công bố các quy định của Luật Nông trại mới.

Để tránh trùng lặp trong thực thi Luật Nông trại mới với việc điều chuyển Chương trình Giám sát cá da trơn từ FDA về cho USDA, hai cơ quan này sẽ phải làm việc cụ thể với nhau và phải ký một Biên bản Thỏa thuận (MOU) phân chia công việc cụ thể giữa hai cơ quan (cụ thể là giữa FDA và Cục An toàn giám định thực phẩm (FSIS) thuộc Bộ Nông nghiệp Mỹ)

Để thực thi các điều khoản của Luật Nông nghiệp mới, Bộ Nông nghiệp Mỹ cũng phải tổ chức họp với Văn phòng Quản trị và Ngân sách của Nhà trắng có sự tham gia của các cơ quan liên quan như Đại diện Thương mại Mỹ (USTR), Bộ Thương mại (DOC), Chánh Văn phòng Nhà trắng v..v để xin thông qua ngân sách cho việc thực thi các Chương trình của Luật Nông nghiệp mới trong đó có Chương trình Giám sát cá da trơn.

Chính vì vậy, trong năm 2014 XK cá tra Việt Nam sang Mỹ chưa bị ảnh hưởng của dự luật này. Theo đánh giá, dự kiến việc thực thi Luật Nông trại 2014 nhanh nhất sẽ bắt đầu thực hiện từ năm 2015, tuy nhiên, việc thực thi Luật này sẽ phụ thuộc rất nhiều vào Dự toán Ngân sách 2015 do Tổng thống Mỹ ban hành dự kiến vào ngày 04/03/2014 tới. Trước đây Tổng thống Mỹ đã ban hành Dự toán Ngân sách 2014 và đã kiên quyết loại bỏ những Chương trình trùng lặp gây lãng phí như Chương trình Giám sát cá da trơn, vì vậy, rất có thể trong Dự toán Ngân sách 2015, Tổng thống Mỹ cũng sẽ không duyệt cấp ngân sách cho Chương trình Giám sát cá da trơn.

Theo nhiều chuyên gia, đây rõ ràng là hành động bảo hộ ngành cá da trơn trong nước của họ. Được biết cá tra nằm trong danh sách 10 loài thủy sản được tiêu thụ nhiều nhất tại thị trường Mỹ trong năm 2012 do Hiệp hội Thủy sản Mỹ (NFI) công bố. Theo đó, cá tra tiếp tục đứng thứ 6 trong bảng xếp hạng với mức tiêu thụ trung bình 0,33kg/người. Tiêu thụ bình quân cá da trơn nuôi của Mỹ giảm từ 0,25kg/người xuống 0,22 kg/người, khiến loài cá này tụt hạng từ vị trị thứ 7 năm 2011 xuống thứ 9 năm 2012. Liên tiếp trong 5 năm gần đây tiêu thụ cá da trơn sụt giảm và đây là mức tiêu thụ thấp nhất.