Kinh tế khó vẫn có 12 lô đất: Người Trung Quốc "sở hữu" đất ở VN thế nào?

149 doanh nghiệp Trung Quốc hoạt động ở biên giới

Theo số liệu của Cục đầu tư nước ngoài, luỹ kế các dự án còn hiệu lực đến tháng 3/2020, Trung Quốc là nhà đầu tư ngoại lớn thứ 8 vào Việt Nam với tổng số dự án là gần 3.000 dự án.

Riêng về tình hình doanh nghiệp Trung Quốc ở khu vực biên giới, số liệu của Bộ Quốc phòng cho thấy, tính đến ngày 30/11/2019, có 149 doanh nghiệp có yếu tố Trung Quốc đang hoạt động ở khu vực biên giới của 22/44 tỉnh thành biên giới.

Trong đó, có 92 doanh nghiệp 100% vốn Trung Quốc, 57 doanh nghiệp vốn liên doanh.

Trong số doanh nghiệp này, có 134 doanh nghiệp đang hoạt động, số doanh nghiệp đã triển khai nhưng tạm ngưng hoạt động 15. Tổng số lao động người Trung Quốc tại các doanh nghiệp này là 4.239. Tổng vốn đầu tư gần 31 tỷ USD.

Trong khi đó, tổng diện tích đất các doanh nghiệp nêu trên sử dụng là 162.467,7 ha. Trong đó, khu vực biên giới đất liền 943,7 ha, khu vực biên giới biển 5.393,7 ha kể cả mặt biển. Thời hạn thuê đất từ 5 đến 50 năm; lĩnh vực hoạt động chủ yếu là kinh doanh khách sạn, nhà hàng, du lịch, vui chơi giải trí, may mặc, nuôi trồng thủy sản, giày da, sản xuất bao bì, đồ chơi trẻ em, linh kiện điện tử...

Bộ Quốc phòng cho biết, địa bàn tập trung nhiều doanh nghiệp Trung Quốc là ở các tỉnh, thành: Đà Nẵng với 22 DN, Quảng Ninh: 17, Hải Phòng: 16, Bình Định: 9, Hà Tĩnh: 5, Bình Thuận: 5...

“Các doanh nghiệp có yếu tố Trung Quốc ở khu vực biên giới đều hình thành từ tháng 12/2018 trở về trước. Năm 2019 không có doanh nghiệp mới nào; trước khi cấp phép, đầu tư đã được các cơ quan chức năng thẩm định, phê duyệt”, văn bản trả lời cử tri mới đây của Bộ Quốc phòng nêu rõ.

Đáng chú ý, theo Bộ Quốc phòng, hầu hết các lô đất đều ở vị trí các đường lớn, ven biển, đắc địa cho hoạt động kinh doanh và có ý nghĩa quan trọng trong khu vực phòng thủ.

Người Trung Quốc “sở hữu” các lô đất đắc địa bằng cách nào, chặn kẽ hở ra sao?

Để sở hữu các lô đất ở thành phố Đà Nẵng, Bộ Quốc phòng chỉ ra rằng: người Trung Quốc chủ yếu dựa theo hai hình thức.

Thứ nhất, thành lập doanh nghiệp liên doanh với Việt Nam; ban đầu, người Trung Quốc góp vốn thấp hơn người Việt Nam (người Việt Nam góp vốn chủ yếu bằng đất), doanh nghiệp sẽ do người Việt Nam điều hành; sau một thời gian, bằng nhiều cách Trung Quốc tăng vốn giành quyền điều hành doanh nghiệp; do tài sản góp vốn là đất nên quyền sở hữu các lô đất rơi vào tay người Trung Quốc.

Thứ hai, là đầu tư tiền cho cá nhân người Việt Nam (chủ yếu người Việt gốc Hoa) để mua đất, đã phát hiện một số trường hợp kinh tế khó khăn nhưng đứng tên sở hữu nhiều lô đất như ông Lý Phước Cang 12 lô, ông Trác Ngọc Phúc 10 lô...

Trao đổi với Dân trí, một luật sư cho biết tình trạng người Trung Quốc "núp bóng" người Việt để mua đất “nóng" lên thời gian qua, vấn đề này được dư luận rất quan tâm. Theo vị này, tình trạng này xảy ra xuất phát từ việc cấp giấy tờ về quyền sử dụng đất còn thiếu đồng bộ, kẽ hở.

Vị này thẳng thắn cho rằng, đối với các trường hợp người Trung Quốc lách luật để "sở hữu" đất đai tại Việt Nam cần xử lý hành chính và không thừa nhận quyền "sở hữu". Còn đối với trường hợp họ chứng minh được việc gửi tiền đầu tư đất đai thì có thể trả lại tiền cho họ.

Vị này nhấn mạnh thêm, cần siết chặt quy định về việc người nước ngoài “núp bóng” để sở hữu bất động sản tại Việt Nam, nhằm giảm đi những tiêu cực, sai phạm trong quản lý, sử dụng đất đai và nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng đất đai, đô thị.

Trong đó có việc sửa Luật đầu tư theo hướng bổ sung quy định đối với các nhà đầu tư nước ngoài góp vốn, mua cổ phần doanh nghiệp có quyền sử dụng đất ở khu vực biên giới, hải đảo và các vùng nhạy cảm về an ninh quốc gia theo hướng chặt chẽ hơn, đồng bộ hơn.

Trước đó, Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cũng từng cho biết để kiểm soát tốt hơn vấn đề đầu tư “núp bóng” của tổ chức, cá nhân nước ngoài thì cần ban hành ngay các quy định cấm các tổ chức, cá nhân Việt Nam đứng tên hộ trong các giao dịch về đất đai, bất động sản.

Còn theo Bộ Quốc phòng, để sở hữu các lô đất người Trung Quốc đã nghiên cứu, lợi dụng kẽ hở của Luật Đầu tư năm 2014 “việc góp vốn bằng đất để liên doanh thành lập doanh nghiệp” và công tác quản lý nhà nước ở các lĩnh vực đầu tư, đất đai.

Do vậy, Bộ Quốc phòng đã báo cáo và đề xuất Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, UBND tỉnh, thành phố rà soát đánh giá tổng thể các dự án đầu tư của nước ngoài, nhất là dự án liên quan đến Trung Quốc tại khu vực biên giới, biển, đảo có vị trí chiến lược về quốc phòng, an ninh; kịp thời phát hiện, điều chỉnh những bất cập của Luật Đầu tư, Luật Đất đai và cơ chế quản lý, cấp phép các hoạt động đầu tư nhằm hạn chế sơ hở không để cá nhân, doanh nghiệp Trung Quốc lợi dụng hoạt động.

Tại kỳ họp Quốc hội diễn ra năm ngoái, hiện tượng "núp bóng" người Việt mua đất cũng là vấn đề rất "nóng". Trả lời kiến nghị của cử tri, Bộ Công an cũng cho biết về tình trạng doanh nghiệp, cá nhân người Trung Quốc “núp bóng” người Việt mua bán bất động sản tại các khu vực ven biển để chuyển mục đích sử dụng sang đất thương mại, dịch vụ hoặc thuê diện tích đất dọc ven biển, khu vực biên giới biển, biên giới đất liền; thâu tóm các vị trí đất đẹp, trung tâm...

Nguyễn Khánh