Khốn khó, doanh nhân chỉ muốn “ở ẩn”

Liên hệ phỏng vấn, trao đổi về tình hình sản xuất kinh doanh với các doanh nhân một thời nói hay làm giỏi, chính phóng viên các tờ báo thân thiện với doanh nghiệp lại rất hay gặp cái lắc đầu ngao ngán và chân thật "chết hết rồi, nói, viết ra bây giờ bức tranh càng tối thui, có giải quyết được gì đâu". Có doanh nhân từ chối tiếp xúc, chia sẻ thông tin với báo chí bằng lý do "đang ở thời điểm nhạy cảm, cần nghe ngóng thêm, đã có gì đâu. Các giải pháp chỉ là tâm lý thôi".

Tình hình bi đát này phổ biến ở các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp, sản xuất vật liệu xây dựng, phát triển kinh doanh nhà ở. Có đồng nghiệp cho hay, trả lời qua điện thoại đã vậy, nhiều doanh nhân lấy lý do bận dở việc, yêu cầu gửi câu hỏi và hứa sẽ xem và trả lời qua thư điện tử, song bẵng đi mãi không thấy đâu. Họa hoằn người nào thực sự am tường, tâm huyết với chuyên môn, lĩnh vực của mình thì miễn cưỡng nhận lời trao đổi trên nguyên tắc: "không được đưa tên tuổi lên báo!".

Trong một cuộc hội ngộ mới đây, chủ Tập đoàn Sơn Hà, ông Lê Vĩnh Sơn thổ lộ, các doanh nghiệp đang ở tình trạng nản chí đến mức họ phản ứng bằng cách... im lặng, không quyết liệt kiến nghị, phàn nàn hay đổ lỗi nữa.

Vị lãnh đạo doanh nghiệp thừa nhận, gần đây trên các diễn đàn trao đổi hay tại các hội thảo, báo chí rất ít khi tìm được 1 doanh nghiệp có tiếng nào đó để nói chuyện vì một phần doanh nghiệp sợ nếu kêu ca cái gì, ngân hàng nghe thấy sẽ gọi cho doanh nghiệp đó để đòi nợ ngay. Hơn nữa do không nhìn thấy tương lai nên doanh nghiệp cũng không muốn xuất hiện trước giới truyền thông nữa.

"Cách đây 6 tháng khi bắt đầu chìm đắm vào một cú khó khăn thứ 2 thì doanh nghiệp nhao lên vận động. Ai ở nhóm hội nào thì cầm đầu lên kêu gọi thành phố, trung ương phải tọa đàm, tháo gỡ giúp doanh nghiệp. Thế nhưng giờ phút này chắc không ai tin tưởng vào cứu cánh ấy nữa. Các doanh nghiệp đang cố tự cứu mình. Giờ chỉ các chuyên gia đăng đàn nói chuyện với nhau thì nhiều" - ông Sơn chia sẻ.

Lãnh đạo doanh nghiệp trẻ này cho biết, trong khi hàng loạt doanh nghiệp đã mất khả năng, bị đào thải thì thẳng thắn mà nói nếu không có thị trường xuất khẩu thời gian qua mà chỉ trông vào sản xuất tiêu thụ ống thép và các sản phẩm inox dân dụng trong nước thì có lẽ giờ này Sơn Hà cũng đã "lăn ra chết".

Các gói hỗ trợ của Chính phủ như giãn, giảm thuế, giảm các khoản chi phí khác nghe có vẻ rất nhiều nhưng thực tế chỉ mang tính chất động viên. Những doanh nghiệp còn quay vòng và trụ được lúc này, muốn làm ăn tử tế, đầu tư vào chiều sâu hiện cũng không dám vì có quá nhiều rủi ro. Nếu tiếp tục lãi suất cao, chi phí lớn và tồn đọng sản phẩm thì giá trị của doanh nghiệp cũng ngày càng bị bào mòn đi. Có thể duy trì được một vài năm trước khi "tắt thở" như trong quy luật đào thải của tự nhiên.

Liệt kê hàng loạt các con số đáng mơ ước mà doanh nghiệp đã đạt được về thị phần, kim ngạch xuất khẩu, doanh thu trong các tháng đầu năm 2012, nhưng ông chủ của Tập đoàn Tôn Hoa Sen tại TP.HCM - Lê Phước Vũ vẫn không khỏi bùi ngùi: "đôi lúc cá nhân tôi cũng muốn nghỉ không làm nữa vì cảm giác nền kinh tế không ủng hộ nhà sản xuất mà chủ yếu thiên về lĩnh vực tài chính, kinh doanh. Những doanh nghiệp lớn có doanh số cao thực chất lại chủ yếu đi đầu cơ. Nền kinh tế như vậy là dựa trên một nền tảng không bền vững".

Một lãnh đạo doanh nghiệp chuyên theo đuổi phát triển nhà ở chính sách tại Hà Nội cũng ủ rũ cho biết, sản phẩm không bán được, tiền doanh nghiệp bị chôn vào dự án cả chục tỷ đồng. Tiến thoái lưỡng nan, doanh nghiệp chỉ biết chờ chính sách thay đổi để mau được thoát khỏi cục nợ. "Trước làm việc tối ngày, kẻ đưa người đón, giờ không có việc gì, chỉ ngồi nhà suốt ngày cũng ngại ngùng, xấu hổ với xóm giềng. Không muốn gây sự chú ý, chỉ âm thầm ngậm ngùi là tình cảnh của nhiều doanh nhân" - vị lãnh đạo nói.

Ép lạm phát, triệt tăng trưởng

Chưa nhìn thấy cánh cửa, đường hướng nào được mở ra từ gói hỗ trợ doanh nghiệp 29.000 tỷ, cũng chưa thấy tương lai của mình qua đề án tái cơ cấu kinh tế, ông Nguyễn Thành Phương - Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH Điện lạnh - điện máy Việt Úc bàng quan: "Chỉ số giá CPI tăng thấp khiến nhiều người vui mừng nhưng thực tế không như vậy.

Có giãn thuế VAT trong quý II theo tôi cũng chả có tác dụng gì vì hàng hóa tồn kho rất nhiều, không bán được. Việc giảm 30% số thuế thu nhập doanh nghiệp cũng chỉ những doanh nghiệp đang làm ăn được mới có khả năng nộp thuế, còn những đơn vị ngắc ngoải rồi thì làm sao có tiền để nộp".

Đại diện Hiệp hội gỗ và lâm sản, ông Huỳnh Thạch cũng phản ánh, hiện toàn bộ các doanh nghiệp gỗ gần như đã chết rồi. Doanh nghiệp gỗ ở Bình Định - trung tâm xuất khẩu gỗ lớn của miền Trung, trước chủ yếu xuất khẩu đồ ngoại thất sang châu Âu, nay đơn hàng giảm rất nhiều bây giờ muốn chuyển sang làm đồ nội thất, cần có rất nhiều vốn để đầu tư thiết bị. Song vì không vay được vốn nên hiệp hội gỗ tại đây đang chết ngắc.

Ông cho biết thêm, lãi suất cho vay vốn được đẩy xuống 15% thực ra hạn chế cho 4 đối tượng hạn hẹp, mà điều kiện để vay được lại rất khó khăn cho nên nhiều doanh nghiệp đánh giá các biện pháp chỉ có tính chất an ủi chứ không giải quyết được vấn đề của khối doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Ông Trương Đình Tuyển, Nguyên Bộ trưởng Bộ Thương mại, chuyên gia tư vấn chính sách cho Chính phủ nhận xét, nếu so sánh năm 2011, 2012 với năm 2009 thì năm 2009 thị trường thế giới xấu hơn. Tuy nhiên trong nước thì cảm nhận năm 2012 còn xấu hơn so với năm 2009.

Có thể thấy, mấy tháng đầu năm 2012 xuất khẩu tăng cao hơn so với 2009, nhưng doanh nghiệp năm 2012 còn khó hơn nhiều năm 2009. Thứ nhất nếu như trước đây doanh nghiệp còn năng lượng dự trữ từ những năm tăng trưởng cao trước đó từ 25-27%, nhưng hiện nay thì không còn gì nếu không nói là kiệt quệ. Hơn nữa, năm 2009, doanh nghiệp còn thụ hưởng gói kích cầu, còn năm nay là chả có gì cả.

Ông Tuyển tin tưởng, lạm phát năm 2012 hoàn toàn có thể khống chế được ở mức 1 con số. Vì thế đối diện với thời điểm cực kỳ khó khăn của cộng đồng doanh nghiệp, ông cho rằng, chúng ta không nên hăng hái ép lạm phát xuống quá, vì nếu tiếp tục đẩy xuống thì khả năng tăng trưởng của doanh nghiệp càng khó khăn hơn.

Với gói hỗ trợ doanh nghiệp 29.000 tỷ của Chính phủ, những doanh nghiệp lâu nay yếu kém thì buộc phải chết. Điều này là bình thường nhưng đối với những doanh nghiệp khó khăn do chính sách, cụ thể là sự đóng chặt tiền tệ, cắt giảm đầu tư khiến họ khó tiếp cận vốn thì rất cần phải có các trợ giúp tổng thể, trọng điểm đối với đối tượng này.

Theo Thành Dũng

VEF