Hàng không giá rẻ có cắt giảm chi phí an toàn?

"Hai chiếc tivi, một cách vận hành"

Sau một số vụ tai nạn hàng không xảy ra đối với hàng không giá rẻ, có nhiều ý kiến lo ngại về mức độ an toàn của loại hình dịch vụ hàng không này, ông nghĩ sao về điều đó?

Không có bất kỳ một mối liên hệ nào giữa mô hình kinh doanh (hàng không truyền thống, hàng không giá rẻ) và an toàn hàng không. Hàng không giá rẻ là kiểu kinh doanh khác, chứ không phải là loại máy bay khác, chương trình bảo dưỡng, tiêu chuẩn an toàn khác. Nói nôm na, nó như cái tivi: vẫn cái tivi đó thôi, nhưng để ở kênh này thì nó phát chương trình chính sự, thời sự, bật sang kênh kia thì nó phát chương trình văn nghệ, giải trí, bản thân cấu trúc cái tivi và cách thức vận hành cái tivi thì vẫn như thế.

Vậy đâu  là sự khác nhau cơ bản giữa hàng không truyền thống và hàng không giá rẻ, thưa ông?

Hàng không giá rẻ bán giá vé rẻ hơn 20-40% so với hàng không truyền thống đầy đủ dịch vụ. Để làm được điều đó, hàng không giá rẻ loại bỏ một số dịch vụ không thực sự cần thiết trên đường bay ngắn như ăn uống, báo chí (ai có nhu cầu thì mua và trả tiền thêm), một số dịch vụ đặc biệt (và các bộ phận chuyên trách) rất tốn kém để cung ứng nhưng có ít người dùng (xe nâng đặc chủng cho người tàn tật, vận chuyển bệnh nhân đi cáng, vận chuyển trẻ em không có người lớn đi kèm, cung ứng suất ăn kiêng…), nếu khách hàng có nhu cầu thì mua lại của các nhà cung ứng dịch vụ độc lập.

Nói chung là làm sao cho bộ máy và trang thiết bị phục vụ thật đơn giản, gọn nhẹ, ít tốn kém, năng suất lao động thật cao. Ngoài ra, giá vé rẻ nhưng điều kiện sử dụng ngặt nghèo hơn: vé mua rồi mà không đi nhưng cũng không đổi, không hoàn trước thời hạn quy định sẽ bị mất hiệu lực (giống như vé tàu, vé ô tô). Khi quy định như thế sẽ có ít người bỏ chuyến hơn, hệ số sử dụng ghế và hiệu quả chuyến bay đạt cao hơn so với chính sách của hàng không truyền thống.

Một trong những nguyên nhân được đưa ra như để giải thích cho những sự cố hàng không đối với hàng không giá rẻ là việc: các hãng bay này thường quay vòng chuyến nhanh để tiết kiệm chi phí. Điều này có đúng không, thưa ông?

Việc quay vòng chuyến bay nhanh là đúng, chúng tôi quay vòng máy bay trong 30 phút. Các hãng dịch vụ đầy đủ quay vòng máy bay trong 1 giờ hoặc hơn, họ cần nhiều thời gian để dọn vệ sinh máy bay, đưa thức ăn, báo chí cũ xuống, nạp đồ ăn, báo chí mới lên. 30 phút hay 1 giờ không ảnh hưởng gì đến an toàn vì tất cả các công việc kiểm tra, bảo dưỡng máy bay theo quy định của nhà chức trách và nhà chế tạo máy bay đều được thực hiện đầy đủ.

Máy bay rất đắt tiền, loại trung bình như Boeing B737, Airbus A320 trên dưới 40 triệu USD. Nếu bay 350 giờ một tháng thì chi phí máy bay tính cho chuyến bay sẽ thấp hơn nhiều so với khi bay chỉ 200, 250 giờ và làm cho giá vé rẻ đi đáng kể. Bỏ suất ăn, báo chí không phải chỉ để tiết kiệm các chi phí trực tiếp này, mà chính là để giảm bớt thời gian phục vụ mặt đất và tăng giờ bay trong ngày, trong tháng của mỗi máy bay. Tôi xin nhắc lại, điều này hoàn toàn không ảnh hưởng gì đến an toàn bay.

“Máy bay của Pacific Airlines không già”

Ông nhận xét ra sao trước nhận định của một số báo chí nước ngoài và trong nước thời gian vừa qua rằng: ngoài Air Asia và Tiger Airway, đội bay các hãng hàng không giá rẻ ở Đông Nam Á là quá già so với các hãng tương tự ở châu Âu và châu Mỹ?

Điều này không đúng: máy bay của các hãng giá rẻ châu Á, trong đó có Pacific Airlines, Jetstar, Air Asia, Tiger Airways đều có tuổi trung bình trẻ hơn các đồng nghiệp ở Mỹ và châu Âu. Tôi cũng phải nói thêm: các cơ quan quản lý hàng không có trách nhiệm đã khẳng định rằng trong phạm vi của thọ mệnh cho phép của từng loại máy bay, tuổi máy bay hoàn toàn không ảnh hưởng đến an toàn bay.

Hầu hết tai nạn máy bay xảy ra trên thế giới là do lỗi con người. Khi chúng ta lái xe máy, xe ô tô mà lái sai quy định, lái ẩu thì dù có đi xe mới thì vẫn bi tai nạn như thường. Hàng không cũng vậy thôi. Đối với tai nạn do thời tiết xấu, nếu thấy thời tiết xấu, hạ cánh không chắc chắn an toàn, người lái có quyền bay sang sân bay dự bị hoặc quay về sân bay xuất phát, không được cố, lý do con người chính là ở chỗ đó. Chúng tôi chỉ thị cho người lái không bao giờ được phép cố.

Mặt khác, các máy bay Boeing B737-400 của Pacific Airlines đang khai thác cũng là những chiếc máy bay trẻ trong số 5000 chiếc B737 đang bay trên toàn thế giới và trẻ hơn những chiếc B737-400 đang bay ở Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Philippines, Trung Quốc…

Chúng tôi cũng đã quyết định tiến hành đặt mua máy bay mới để đưa vào khai thác từ năm 2010 và đang trong quá trình đàm phán. Chúng tôi sẽ công bố kế hoạch mua máy bay sau khi đạt được thỏa thuận với các Nhà chế tạo máy bay.

Có ý kiến cho rằng: nếu muốn nhận định về thực trạng của hàng không giá rẻ châu Á hãy xem quyết định của Liên minh châu Âu về việc cấm toàn bộ 51 hãng hàng không Indonesia bay vào các sân bay của EU. Ông nghĩ sao về điều đó?

Việc EU cấm các hãng hàng không Indonesia bay vào EU là có thật. Nhưng một sự thật khác là không có bất kỳ một hãng hàng không giá rẻ nào nằm trong số này. Theo tôi biết, Indonesia chỉ có duy nhất một hãng hàng không giá rẻ là Indonesia Air Asia và hãng này không nằm trong danh sách cấm bay của EU.

Thực tế, vẫn có không ít người dân có tâm lý e dè khi đề cập đến chuyện đi lại bằng các hãng hàng không giá rẻ, Pacific Airlines sẽ có động thái gì để trấn an hành khách của mình?

Chúng tôi thông qua các kênh phòng vé, đại lý đã làm rất nhiều để khách hàng yên tâm, nhưng kênh thông tin quan trọng nhất vẫn là báo chí. Chúng tôi mong các cơ quan báo chí hiểu đúng và giúp đỡ tuyên truyền đúng để người tiêu dùng không lo ngại một cách sai lệch. Người nông dân có làm gi, nói gì đi nữa mà báo chí cứ đưa tin là ăn bưởi bị ung thư thì kiểu gì cũng ít người mua bưởi, ăn bưởi cho đến khi cơ quan chức năng khẳng định là bưởi không có vấn đề gì. Cục Hàng không cũng đã khẳng định không có bất kỳ tiêu chuẩn an toàn riêng nào cho hàng không giá đắt, giá rẻ, mọi máy bay bay lên trời là phải đáp ứng tất cả các quy định về an toàn hàng không của quốc gia và quốc tế.

Xin cảm ơn ông! 

Phúc Hưng