Giai đoạn "hạ nhiệt" của thị trường IPO sắp đến?

Làn sóng IPO

Các dịch vụ chào bán ở công ty khởi nghiệp công nghệ, công ty séc trắng bùng nổ trong năm nay khi giới đầu tư sẵn sàng đầu cơ vào các lĩnh vực. Sự đánh cược ngày càng tăng khi lãi suất ngân hàng đang có xu hướng giảm, trong khi nhiều nền kinh tế đã mở cửa trở lại nhờ độ phủ của vaccine Covid-19.

"Đó là một thị trường vốn thực sự hưng phấn khi các hoạt động phát hành mới, công ty đại chúng mới liên tiếp ra đời", ông Andrew Wetenhall, đồng Giám đốc thị trường vốn châu Mỹ tại Morgan Stanley nhận định.

Nhiều thương vụ đặt cược đã thành công. Cụ thể, những người mua cổ phiếu của công ty khởi nghiệp cho vay Affirm Holdings lúc mới IPO đã trúng lớn vì số tiền của nhà đầu tư đã tăng hơn 2 lần so với vốn bỏ ra.

Bên cạnh đó, một số thương vụ IPO lại không như mong đợi. Có thể kể đến, cổ phiếu của nhà sản xuất sữa Thụy Điển OFast Group AB đã giảm 53%. Còn cổ phiếu của ứng dụng giao đồ ăn Deliveroo Pl của Anh đã giảm 46%.

Một số ngân hàng cho rằng, cổ phiếu của nhiều công ty niêm yết trong năm vẫn giao dịch ở mức giá kỷ lục ngay cả khi đã IPO. Điều này cho thấy, nhiều nhà đầu tư sẵn sàng trả thêm tiền để mua vào các công ty này trước khi IPO.

Trái ngược với quan điểm trên, ông Paul Abrahimzadeh, đồng giám đốc thị trường vốn Bắc Mỹ tại Citigroup cho rằng: "Vấn đề là những người mua trước hoặc sau các đợt IPO này đều đang bị thua lỗ".

Dữ liệu từ Refinitiv chỉ ra, năm 2021 có 2.097 đợt IPO, không bao gồm các đợt IPO của công ty mua lại có mục đích đặc biệt (SPAC). Theo đó, tổng số tiền huy động được là 402 tỷ USD, nghĩa là tăng 81% so với năm 2020. Còn nếu tính cả các công ty SPAC thì số tiền huy động được có thể lên tới 594 tỷ USD.

Trong đó, 2 lĩnh vực có số lượng công ty IPO nhiều nhất là công nghệ (426 thương vụ) và chăm sóc sức khỏe (332 thương vụ).

Nếu kể đến thương vụ IPO gây chấn động trong năm 2021 sẽ thuộc về nhà sản xuất xe điện Rivian Automotive. Ngay sau khi IPO, Rivian Automotive đã huy động được hơn 12 tỷ USD, trở thành thương vụ IPO lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ.

SPAC không còn hấp dẫn

Theo Refinitiv, các công ty SPAC tại Mỹ đã huy động khoảng 160 tỷ USD trong năm nay, chiếm 28% tổng số tiền thu được từ các đợt IPO.

Tuy nhiên, các chuyên gia đánh giá, năm 2021 của SPAC giống như con tàu lượn siêu tốc vì nhà đầu tư đầu năm thì hưng phấn, cuối năm thì lo âu vì lợi nhuận mang về thấp.

Trong đó, quỹ hoán đổi danh mục chính của SPAC là Defiance Next Gen SPAC Derived ETF đã giảm 25% giá trị từ đầu năm đến nay sau khi đạt đỉnh vào tháng 2.

Sang năm 2022, quý I được dự báo sẽ có nhiều thương vụ IPO hấp dẫn với sự góp mặt của Reddit - nền tảng truyền thông xã hội, startup giao thông Via, nhà sản xuất phần mềm Cohesity và công ty TPG.

Tuy nhiên, các ngân hàng đầu tư cho rằng, thị trường tài chính đang ấm dần. Đồng nghĩa với việc, các thương vụ IPO trong năm 2022 khó có thể sôi nổi như trước. Đặc biệt, thị trường chứng khoán sẽ rung lắc nếu lạm phát tăng cao.

Ngoài ra, các rủi ro về quy định, hành lang pháp lý vẫn thường trực.

Mới đây, gã khổng lồ gọi xe công nghệ Didi tuyên bố sẽ bắt đầu hủy niêm yết tại Sàn giao dịch chứng khoán Mỹ và lên kế hoạch niêm yết lần hai tại Hồng Kông. Nguyên nhân xuất phát từ việc các cơ quan quản lý không gian mạng Trung Quốc yêu cầu ban giám đốc công ty lập kế hoạch hủy niêm yết trên sàn chứng khoán New York do lo ngại về rò rỉ dữ liệu nhạy cảm.