EVN đưa 45.000 tỷ vào giá điện vì muốn cân bằng an sinh xã hội và đầu tư

Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) vừa có báo cáo về dự thảo sửa đổi Nghị định 72/2025 liên quan đến đề xuất phân bổ khoản lỗ gần 45.000 tỷ đồng của EVN vào giá bán điện.

Trước đó, trong dự thảo lần 3, Bộ Công Thương đã đề xuất cho phép EVN tính toán và phân bổ vào giá điện những chi phí sản xuất, cung ứng chưa được bù đắp từ năm 2022 đến nay.

Chi phí sản xuất điện tăng cao

Theo đó, trong báo cáo, tập đoàn cho biết trong cơ cấu giá thành điện hiện nay, khâu phát điện chiếm tới 83%, các khâu còn lại (truyền tải, phân phối - bán lẻ, quản lý ngành và phụ trợ) chiếm khoảng 17% và có xu hướng giảm dần qua các năm nhờ tiết kiệm và cắt giảm chi phí.

Tuy nhiên, giai đoạn 2022-2023, giá nhiên liệu đầu vào (than, dầu, khí) cùng tỷ giá ngoại tệ tăng cao đột biến do ảnh hưởng xung đột Nga - Ukraine và nhu cầu năng lượng phục hồi sau dịch Covid-19. Chỉ số giá than nhập khẩu bình quân năm 2022 tăng 3,65 lần; năm 2023 tăng 1,73 lần, có thời điểm chạm 440 USD/tấn. Giá than trong nước mua từ TKV và TCT Đông Bắc cao hơn 35-46% so với năm 2021...

Bên cạnh đó, do ảnh hưởng thời tiết và thủy văn, sản lượng thủy điện (nguồn có giá thành rẻ) giảm mạnh, buộc hệ thống phải huy động nhiều nguồn điện có chi phí cao hơn như nhiệt điện than, nhiệt điện khí...

EVN cho biết tổng sản lượng điện mua từ các nhà máy hạch toán phụ thuộc Công ty mẹ và các Tổng công ty phát điện (cùng các công ty cổ phần do EVNGENCO nắm chi phối) chiếm 46% năm 2022 và 42% năm 2023. Phần còn lại, EVN phải mua điện từ các đơn vị ngoài tập đoàn với giá thị trường cao hơn.

Năm 2022, giá thành sản xuất kinh doanh điện ở mức 2.032,26 đồng/kWh, trong đó riêng khâu phát điện theo điện thương phẩm chiếm 1.698,45 đồng/kWh (tương đương 83,57%). Giá bán điện thương phẩm bình quân thực chỉ đạt 1.882,73 đồng/kWh, thấp hơn giá thành 149,53 đồng/kWh.

Sang năm 2023, giá thành sản xuất kinh doanh điện tăng lên 2.088,90 đồng/kWh; khâu phát điện chiếm 1.744,12 đồng/kWh (tương đương 83,49%). Trong khi đó, giá bán điện thương phẩm bình quân thực hiện đạt 1.953,57 đồng/kWh, thấp hơn giá thành 135,33 đồng/kWh.

Sau khi tổng hợp số liệu, EVN cho biết các chi phí chưa được hạch toán đủ trong các lần điều chỉnh giá điện giai đoạn 2022-2023 lên tới khoảng 44.000 tỷ đồng. Điều này khiến tập đoàn chưa được bù đắp chi phí đầu vào và gặp khó khăn trong bảo toàn, phát triển vốn nhà nước tại doanh nghiệp.

Chi phí phục vụ an sinh xã hội lớn

Theo EVN, đối với giá thành điện năm 2022-2023, Bộ Công Thương đã tổ chức các đoàn kiểm tra theo quy định. Ngoài ra, trong năm 2024, Kiểm toán nhà nước cũng đã tiến hành kiểm toán chuyên đề "Công tác quản lý giá điện giai đoạn 2022-2023".

Bên cạnh đó, việc thực hiện các chính sách an sinh xã hội cũng khiến EVN phải gánh chi phí lớn. Cụ thể, trong giai đoạn 2020-2021, tập đoàn đã 5 lần giảm, hỗ trợ giá điện cho khách hàng với tổng số tiền khoảng 15.233 tỷ đồng.

Ngoài ra, EVN còn cung cấp điện đến nhiều vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo. Tại các đảo Phú Quý, Côn Đảo hay Bạch Long Vĩ, giá thành sản xuất dao động 7.000-12.000 đồng/kWh, trong khi giá bán bình quân chỉ khoảng 2.000 đồng. Năm 2022, phần chênh lệch tại các huyện, xã đảo là 387 tỷ đồng, tăng lên 428 tỷ đồng trong năm 2023.

Tập đoàn nhấn mạnh, thời gian tới sẽ phải triển khai hàng loạt dự án lớn, quan trọng và cấp bách như Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1, các nhà máy điện khí LNG Quảng Trạch 2 và 3, Thủy điện tích năng Bác Ái, các dự án thủy điện mở rộng và điện gió ngoài khơi. Nhu cầu vốn cho các dự án này là rất lớn.

Vì vậy, EVN kiến nghị việc sửa đổi, bổ sung Nghị định 72/2025 để cho phép tính đầy đủ các khoản chi phí chưa được đưa vào trong các lần điều chỉnh trước đây là cần thiết và phù hợp quy định pháp luật.