EU, Mỹ đưa nhau lên “tòa” WTO

Các quan chức châu Âu cho biết Ủy viên Thương mại EU Peter Mandelson đã chính thức công bố vụ kiện lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) tại một cuộc họp báo lúc 1 giờ trưa hôm qua (giờ địa phương).

Brussels duy trì quan điểm rằng một giải pháp cho cuộc tranh chấp xuyên Đại Tây Dương về Airbus và Boeing liên quan đến việc hãng nào nhận trợ cấp bất hợp pháp gì nên được giải quyết bằng cách đối thoại hơn là kiện tụng. Tuy nhiên EU luôn khẳng định rõ rằng họ sẽ có phản ứng tương thích nếu Mỹ quay sang WTO nhờ giải quyết tranh chấp.

Ông Mandelson tỏ ý giận dữ với quyết định của Mỹ hôm 30/5 đã chấm dứt nhiều tháng thương thảo và leo thang tranh chấp, cho rằng Washington chỉ giả vờ đàm phán những ngày gần đây. “Chúng tôi ở châu Âu vẫn đang tìm cách thương thảo một giải pháp mà hai bên đồng ý, trong khi Mỹ tuần qua đã định đưa vấn đề lên WTO”, ông Mandelson nói.

Vụ kiện lên WTO quanh việc trợ cấp nhiều tỉ USD có lẽ là vụ tranh chấp thương mại lớn nhất trong lịch sử và sẽ gây căng thẳng trong quan hệ giữa 2 bờ Đại Tây Dương. Hai phía trong thông cáo chung hôm 30/5 đã nói rằng họ sẽ không để cuộc tranh cãi về hàng không lan sang các lĩnh vực thương mại khác, bao gồm cả các cuộc đàm phán với các nước đang phát triển về một kế hoạch thương mại tự do toàn cầu dự kiến sẽ lên đến “cao trào” vào tháng 12 tới.

Sự đổ vỡ của các cuộc đàm phán xảy ra sau khi EU tuyên bố rằng, nhằm tránh một cuộc đấu cuối cùng tại WTO, họ đã ngỏ ý cắt giảm các khoản vay “đầu tư khởi động” dành cho máy bay A350 đã được hoạch định của Airbus đi 30% với điều kiện việc hỗ trợ của Mỹ cho Boeing được cắt giảm tương đương.

Hành động trên của EU là chưa đủ đối với Washington, vốn lo ngại rằng các khoản vay lãi suất thấp của các nước EU dành cho A350 có thể thách thức máy bay Dreamliner 787 của Boeing và muốn tất cả các khoản tài trợ phải chấm dứt.

“Chúng tôi không muốn quay trở lại WTO. Nhưng việc EU cứ khăng khăng xúc tiến khoản trợ cấp mới buộc chúng tôi siết chặt tay”, đại diện thương mại Mỹ Rob Portman tuyên bố. “Thật đáng tiếc, vào thời điểm này, EU không sẵn sàng hoãn việc trợ cấp mới mà chỉ đề nghị giảm nó chứ không bỏ hẳn”.

EU cho rằng Boeing được trợ cấp một cách hiệu quả bằng việc giảm thuế ở bang Washington, các hợp động liên bang dành cho quân sự, nghiên cứu không gian, và sự hỗ trợ của Nhật cho việc lắp ráp ở nước này. Hai bên vào tháng giêng đã đồng ý gác lại các vụ việc cạnh tranh để thảo ra một thỏa thuận chấm dứt việc trợ cấp.

Boeing, vốn mất vị thế là nhà sản xuất máy bay hàng đầu thế giới vào tay Airbus trong năm 2003, tuyên bố hoàn toàn ủng hộ quyết định của đại diện thương mại Mỹ Rob Portman đưa vụ kiện lên WTO.

Airbus, do tập đoàn không gian Pháp - Đức - Tây Ban Nha EADS và hãng BAE Systems của Anh, dự định vay 1 tỉ euro từ các chính phủ châu Âu để chế tạo máy bay A350.

VnEconomy (Theo Reuters, AFP)