Dự thảo luật Đường sắt sửa đổi: Trách nhiệm của cơ quan quản lý với ngành đường sắt

Khi cái mới được đề xuất

Luật Đường sắt 2005 ra đời, lần đầu tiên lĩnh vực đường sắt Việt Nam có Luật để điều chỉnh toàn diện mọi hoạt động. Tuy nhiên, qua thực tế triển khai thực hiện Luật Đường sắt 2005 đã bộc lộ một số bất cập như: một số quy định của Luật quá chi tiết, cụ thể; một số quy định chưa triển khai thực hiện được; một số quy định chưa phù hợp; thực tiễn còn có những lĩnh vực mới chưa được điều chỉnh trong Luật… Điều này đã dẫn đến sự tụt hậu so với các lĩnh vực vận tải khác như: hàng không, đường bộ, đường thủy.

Bởi vậy, Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) đã dự thảo Luật Đường sắt (sửa đổi) với nhiều điểm mới. Bên cạnh những quy định chung, Bộ đã đề xuất những quy định cụ thể về quản lý tài sản kết cấu hạ tầng đường sắt; về quản lý nguồn kinh phí bảo trì kết cấu hạ tầng đường sắt; về quản lý đất dành cho đường sắt; quy định về chính sách phát triển đường sắt; quy định về niên hạn sử dụng phương tiện giao thông đường sắt... Đặc biệt dự thảo Luật Đường sắt (sửa đổi) còn nhấn mạnh tới vai trò của cơ quan quản lý nhà nước đối với các quy định trên , từ đó hướng đến việc đổi mới đột phá phát triển đường sắt Việt Nam để có những bước đi chuyển mình, hội nhập và phát triển.

Cụ thể, dự thảo đã quy định rõ nội dung quản lý nhà nước về đường sắt, tách bạch giữa công tác quản lý nhà nước của cơ quan nhà nước với hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Cơ quan quản lý nhà nước sẽ thực hiện đầy đủ các công việc thuộc chức năng quản lý nhà nước, doanh nghiệp sẽ tập trung chuyên sâu hơn cho nhiệm vụ kinh doanh của doanh nghiệp. Dự thảo cũng tạo cơ chế, chính sách đủ mạnh để thu hút nguồn lực ngoài ngân sách Nhà nước đầu tư cho đường sắt; quản lý chặt chẽ đất, tài sản và nguồn kinh phí bảo trì kết cấu hạ tầng đường sắt do Nhà nước đầu tư.

Từ đó sẽ tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng, không phân biệt đối xử giữa các doanh nghiệp ngoài nhà nước tham gia kinh doanh trong lĩnh vực đường sắt; minh bạch cơ chế giá sử dụng kết cấu hạ tầng và hỗ trợ của Nhà nước; nâng cao chất lượng dịch vụ vận tải; chuẩn bị hành lang pháp lý cần thiết để nghiên cứu, phát triển đường sắt tốc độ cao trong tương lai...

Luật đường sắt (sửa đổi) cũng sẽ tạo được cơ chế mở để các thành phần kinh tế tham gia đầu tư mạnh mẽ cho phát triển đường sắt. Luật Đường sắt sửa đổi bổ sung nếu được áp dụng thì ngành đường sắt sẽ có nhiều chế tài hơn trong việc xử lý các sai phạm, quản lý chặt chẽ hơn đối với các hoạt động đầu tư và phát triển hệ thống đường sắt, quản lý chặt chẽ hơn đối với công tác quản lý đất dành cho đường sắt, tài sản kết cấu hạ tầng đường sắt do nhà nước đầu tư.

Vai trò của cơ quan quản lý

Bên cạnh việc chú trọng kiện toàn hệ thống Luật Đường sắt, thời gian qua Chính phủ và Bộ GTVT đã có những bước đi mạnh mẽ, đồng bộ nhằm quyết liệt cải tổ đường sắt Việt Nam. Đơn cử như thực hiện Đề án tái cơ cấu Tổng công ty Đường sắt Việt Nam, Đề án đổi mới toàn diện công tác quản lý nhà nước của Cục Đường sắt Việt Nam…

Những đề án này nhằm phát triển đường sắt Việt Nam thực sự đáp ứng được vai trò là một trong năm lĩnh vực giao thông chủ đạo; chia sẻ, giảm tải cho vận tải đường bộ, phát huy lợi thế của từng phương thức vận tải trong toàn hệ thống giao thông góp phần phát triển kinh tế - xã hội; hội nhập, giao lưu quốc tế hướng tới khẳng định vai trò, vị trí quan trọng của Việt Nam trong khu vực và trên thế giới; từng bước lấy lại, phục hồi thị phần vận tải đường sắt đã bị mất đi trong thời gian qua giúp thay da, đổi thịt ngành đường sắt trong tương lai gần theo đúng mục tiêu trong Chiến lược, Quy hoạch tổng thể phát triển đường sắt đã được Chính phủ phê duyệt.

Với những thay đổi mang tính đột phá, trong tương lai, đường sắt Việt Nam sẽ trở thành một hệ thống đường sắt hiện đại với dịch vụ chất lượng cao, hệ thống đường sắt tốc độ cao, đường sắt đô thị mới giải quyết triệt để tắc nghẽn giao thông tại các thành phố lớn và cả nước. Người dân sẽ được hưởng lợi ích từ một dịch vụ đường sắt tốt hơn, hoàn hảo hơn theo đúng nghĩa “An toàn,thân thiện ,thuận tiện, đúng giờ, hiệu quả “; doanh nghiệp sẽ có một môi trường công khai, minh bạch và cạnh tranh lành mạnh để phát huy tối đa hiệu quả, tập trung đầu tư, kinh doanh sinh lợi theo đúng tinh thần của Luật Doanh nghiệp.